Наполео́н I Бонапа́рт (итал. Napoleone Buonaparte, фр. Napoléon Bonaparte [na.po.leɔ̃ bɔ.nɑ.paʁt]; 1769 шеран 15 август, Аяччо, Корсика — 1821 шеран 5 май, Лонгвуд, Сийлахь Еленин гӀайра) — Францин император 1804 шо дуьйна 1815 шо кхаччалц, таханлера Францин бухбиллина сийлахь воккху французийн баьчча а, пачхьалкхан гӀуллакххо а.

Наполеон I
Napoléon Ier
Жан Огюст Доминик Энгр, «Наполеон на императорском троне»
Жан Огюст Доминик Энгр, «Наполеон на императорском троне»
Бакъ цӀе корс. Napulione Buonaparte
итал. Napoleone di Buonaparte
ГӀуллакхан тайпа политик, пачхьалкхан гӀуллакххо, офицер, коллекционер искусства, император, суверен, военный активист, баьчча, монарх, армейский офицер
Вина терахь 1769 шеран 15 август({{padleft:1769|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:15|2|0}})
Вина меттиг Аяччо, Корсика
Кхелхина терахь 1821 шеран 5 май({{padleft:1821|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:5|2|0}}) (51 шо)
Кхелхина меттиг Лонгвуд, Сийлаллийн Еленин г1айра
Корматалла Хьалхара французийн император, Французийн республикин Хьалхара консул, Итальянин республикин президент (1802—1805), Италин паччахь
Гражданалла Франци Франци
Да Карло Буонапарте
Нана Летиция Рамолино
Зуда
  • Жозефина де Богарне
  • Мария-Луиза Австрийская
Бераш
  • Наполеон II
  • Шарль Леон Денюэль
  • Александр Валевский
  • Жозефина Наполеона де Монтолон
СовгӀаташ
  • Сийлалийн легионан Боккху Ж1ара
  • Орден Андрея Первозванного
  • Орден Железной короны
  • Орден Чёрного орла
  • Орден Слона
  • Орден Серафимов
  • Орден Золотого руна
Куьг таӀор Куьг таӀор
Наполеон I Викилармехь

Титулаш:

Наполеон I хилла 168 см лекха. Цу хенахь и йара йуккъерачу барамал сов локхалла.

Карло Буонапарте, Наполеонан да (Анн-Луи Жироде-Триозон, 1806 шо)
Летиция Рамолино, Наполеонан нана

Наполеон де а, нена а 13 бера дара. Царех пхиъ кегий долуш делира. Наполеон вара шозлугӀниг. Баккхи хиллалц хьалакхиира, Наполеон воцург, цуьна 4 ваша а, 3 йиша а:

Наполеон 16 шо кхаьчча (цавойзачу художникс Ӏаьржа кираца диллина сурт)
«Наполеон Арколан тӀай тӀехь», Жан-Антуан Грос диллина сурт, 1801 шо
Бонапарт — хьалхара консул, Доминик Энгрс диллина сурт
Наполеонан аллегорин сурт
Map of Europe. French Empire shown as bigger than present day France as it included parts of present-day Netherlands and Italy.
Хьалхара французийн Импери, 1811 шо
Император Наполеон шен Тюильрихь йолу кабинетехь. Жак Луи Давидс диллан сурт (1812 шо)
Хьалхар пачхьалла дӀатасаран акт, 1814 шеран 12 апрель
Силаллийн Еленин гӀайран тӀехь Наполеон Ӏийра Лонгвуд олу меттахь
Наполеон Силаллийн Еленин гӀайрин тӀехь
ЗаьӀапхойн цӀийнахь Наполеонан къубба

СовгӀаташ нисйе бӀаьра

  • Французский Орден Почетного Легиона большой крест (1805)[1]
  • Вюртембергский Орден Золотого Орла большой крест (1807)
  • Российский Орден Святого Андрея Первозванного (27.06.1807, по Высочайшему повелению исключен 9 февраля 1816 года)
  • Российский Орден Святого Александра Невского (27.06.1807)
  • Прусский Орден Черного Орла (1807)
  • Вестфальский Орден Короны Вестфалии большой крест (1809)
  • Австрийский Орден Святого Стефана большой крест (1810)[2]
  • Французский Орден Воссоединения большой крест (1811)
  • Датский Орден Слона
  • Шведский Орден Серафимов
  • Испанский орден Золотого руна (1805)
  • Австрийский Орден Леопольда 1 ст.

Шен дахар нисйе бӀаьра

Зударш а, бераш а нисйе бӀаьра

ТӀелаьцна бераш нисйе бӀаьра

(Жозефина де Богарне хьалхара марех хилла бераш)
(Жозефина де Богарне хьалхара майрин шичан йоӀ)
  • Стефания де Богарне (1789 шо — 1860 шо), сийлахь йоккху герцогиня Баденская

Сочинениш нисйе бӀаьра

Наполеонан документаш

Культурехь нисйе бӀаьра

Компьютеран ловзарш нисйе бӀаьра

  • Europa Universalis III: Napoleon’s Ambition — дополнение к Europa Universalis III, компьютерной глобальной стратегии в реальном времени от компании Paradox Interactive;
  • Napoleon: Total War — шестая игра в серии Total War компании Creative Assembly, вышедшая в феврале 2010 года;
  • Казаки II: Наполеоновские войны — компьютерная игра — стратегия в реальном времени, разработанная компанией GSC Game World и изданная компанией GSC World Publishing 4 апреля 2005 года под Windows.

Билгалдахарш нисйе бӀаьра

Литература нисйе бӀаьра

• «Тененбаум Б.» Великий Наполеон.- ЭКСМО (издательство), 1-е изд., 2011.

Хьажоргаш нисйе бӀаьра

Хьалха хилларг:
(Первая республика)
Он сам, как Первый консул Французской республики
1-й Император французов
(Первая империя)

20 марта 18046 апреля 1814
1 марта 181522 июня 1815
 
Когаметтаниг:
(Реставрация Бурбонов)
34-й Король Франции Людовик XVIII
Хьалха хилларг:
(Первая республика)
Директория Французской республики
Первый консул Французской республики
(Первая республика)

9 ноября 17992 марта 1804
 
Когаметтаниг:
(Первая империя)
Он сам, как 1-й Император Франции