Ӏаьнжолг
Ӏаьнжолг (шир.-желт. Althaia — туоло)[1] — Мальванаш (Malvaceae) доьзалера цхьаьнашеран йа дуккхашеран бецан ораматийн тайпа. ЛаьттайуккъерахӀордан-паннонан-понтийн тайпа.
| Ӏаьнжолг | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Дарбане Ӏаьнжолг. Ораматан заза доккху йукъара кеп. | |||||||||||||||||
| Ӏилманан классификаци | |||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Дуьненайукъара Ӏилманан цӀе | |||||||||||||||||
| Althaea L. (1753) | |||||||||||||||||
| Номенклатуран тайпа | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Латинан цӀе нисйе бӀаьра
Тайпанан Латинийн цӀе схьайолу желт. Αλταια ( Энейн зудчун цӀарах —ширажелтойн мифологера Калидонан паччахьан) — ораматан иштта цӀе лелийна Теофраста а, Диоскорида[2] а.
Таксономи нисйе бӀаьра
Ӏаьнжолг Мальвозезагнаш (Malvales) Мальванаш (Malvaceae) могӀарера Malvoideae доьзалан Malveae бухара доьзалан триба тайпана йукъадоьду.
| кхин а 10 доьзал (APG II системица) |
кхин а 3 триба (APG II системица) |
||||||||||||||||||
| кхин а 17 гергга кеп | |||||||||||||||||||
| Мальвозезагнаш могӀарера | Malvoideae бухара доьзал | Ӏаьнжолг тайпа |
|||||||||||||||||
| Зезагнаш, йа Къевлина хӀу долчеран дакъа | Мальванаш доьзал | триба Malveae | |||||||||||||||||
| кхин а 44 могӀа зезагийг ораматаш (APG II системица) |
кхин а 8 бухара доьзал (APG II системица) |
кхин а 70 гергга тайпа | |||||||||||||||||
Ботаникан сурт нисйе бӀаьра
ГӀаш могӀара, дийна, ларакепара я херхкепара хедийна.
Зезаг боьрша а, стен а, гӀеххьа кегий, лаьтта канкепара-девзаган, гӀадаьлла зазанца. Кедалг бухахь 6—12 асанца я ланцетца гӀаш, лахарчу декъехь хӀиттаделла. Заза лекха хуьлу 20, наггахь 30 мм гергга, жазаш озийна мӀаре, бух тӀехь шога, чобаьлла. Дургалан цӀузам цилиндран, наггахь дерзина, амма дукха хьолахь чоьшца.
Бот екъаелла, 8—25 цхьа бен болу беттанаш, даиман а тӀемаш доцуш, букъ тӀехь тӀебаьлла, пурхнехьа пхенаца, дерзина я чобаьлла. ХӀуш патаркепара.
Иэшар а, лелор а нисйе бӀаьра
Дарбанан орамат санна Ӏаьнжолг йевза лаххара а X бӀешарахь дуьйна, хьахайо Авиценнан белхашкахь.[3]
Ӏаьнжолган орам лелабо:
- Чопайоккхург — дуурган промышленностехь.
- Медицинехь а, ветеринарехь а — шет дӀайоккху гӀирс санна, таблеткаш я шатӀ кепара.
Литература нисйе бӀаьра
- Род 887. Алтей — Althaea L. // Флора СССР : в 30 т. / начато при рук. и под гл. ред. В. Л. Комарова. — М. ; Л. : Изд-во АН СССР, 1949. — Т. 15 / ред. тома Б. К. Шишкин, Е. Г. Бобров. — С. 127—144. — 742 с. — 4000 экз.
- Алтея, растение // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Билгалдахарш нисйе бӀаьра
- ↑ Словарь иностранных слов. — М.: «Русский язык», 1989. — 624 с. ISBN 5-200-00408-8
- ↑ *Андреевъ П. П. = P. P. ANDRÉEFF. Проскурнякъ. (См. Алтей) // РУССКІЙ ТОВАРНЫЙ СЛОВАРЬ. ПОСОБІЕ КЪ ТОВАРОВѢДѢНІЮ, ЗАКЛЮЧАЮЩЕЕ НАЗВАНІЯ ОБРАЩАЮЩИХСЯ ВЪ ТОРГОВЛѢ ТОВАРОВЪ, ПРОДУКТОВЪ ХИМИЧЕСКОЙ ОБРАБОТКИ, А ТАКЖЕ ПРЕДМЕТОВЪ, ОТНОСЯЩИХСЯ КЪ ТЕХНОЛОГІИ ВОЛОКНИСТЫХЪ И ПИТАТЕЛЬНЫХЪ ВЕЩЕСТВЪ, СЪ УКАЗАНІЕМЪ СИНОНИМОВЪ, КАК НА РУССКОМЪ, ТАКЪ И НА ИНОСТРАННЫХЪ ЯЗЫКАХЪ = DICTIONNAIRE RUSSE DES MARCHANDISES AVEC la table alphabétique des termes étrangers. — Russisches Waaren-Lexikon mit alphabetischem Register der Fremdwörter. — RUSSIAN GOODS-DICTIONARY with ALPHABETICAL TABLE OF FOREIGN TERMS / СОСТАВИЛЪ ДѢЙСТВИТЕЛЬНЫЙ ЧЛЕНЪ ИМПЕРАТОРСКАГО РУССКАГО ТЕХНИЧЕСКАГО ОБЩЕСТВА, ИНЖЕНЕРЪ-ТЕХНОЛОГЪ П. П. Андреевъ. — С.-ПЕТЕРБУРГЪ = S.-PÉTERSBOURG: Изданіе книжнаго магазина А. Ф. Цинзерлинга. Невскій пр., № 46 = Librairie A. Zinserling Perspective Nevsky 46, 1889. — С. 154. — 231, 166 с.
- ↑ Алтей лекарственный
