Ахмедха́н Абу-Бака́р (бакъйолу цӀе — Ахмедхан Абакарович Абакаров) (1931 шеран 12 декабрь[1], Куьбчи, ДегӀастанан Автономин Советийн Социалистийн Республика[1]1991 шеран 23 октябрь, ХӀинжа-ГӀала, ДегӀастанан Автономин Советийн Социалистийн Республика, РСФСР, ССРС) — даьргӀойн йаздархо, публицист, сценарист, Дагестански АССРн Халкъан йаздархо (1969).

Ахмедхан Абу-Бакар
Вина терахь 1931 шеран 12 декабрь({{padleft:1931|4|0}}-{{padleft:12|2|0}}-{{padleft:12|2|0}})[1]
Вина меттиг
Кхелхина терахь: 1991 шеран 23 октябрь({{padleft:1991|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:23|2|0}}) (59 шо)
Кхелхина меттиг:
ГӀуллакхан тайпа: йаздархо, прозаик, Поэт, Публицист, сценарист, драматург

Биографи нисйе бӀаьра

Вина 1931 шеран 12 декабрехь Кубачи йуьртахь. Къоман кубачинец вара иза[2] . Чекхйаьккхина Горькийн цӀарах йолу Литературин институт а (1956), Москвахь СССР Главкинематографин йолу сценарин курсаш а. Болхбина «Ленинан байракх» цӀе йолу газетан редакцин белхало а, «Дружба» цӀе йолу альманахан даргӀойн арахецаран редактор а, Дагестанан Йаздархойн Союзан куьйгаллин жоьпаллин секретарь а, «Ленинан байракх» цӀе йолу республикин газетан редактор а.

1954 шарахь арахецна цуьнан халхара байтин гуламаш «Зарево». 1955 шарахь арайелира цуьана поэма «Къаьхьа дийцар».

Ахмедхан вевзина таханлера Дагестанан дахарех лаьцна повестеш а, пьесаш а йазйаран бахьнехь. Цуьнан повесть «ДаргӀойн мехкари» (1958) йаьккхина оьрсийн а, французийн а, ингалсан а, немцойн а, испанийн а, полякийн а меттанашка.

Иштта цо йазйина берийн литература: дицарийн книга «Бошмийн орцар воккху стаг Хабибула» (1966), пьеса «Нур-Эддин — дашо куьгаш» (1964).

1957 шо дуьйна СССР йаздархойн декъашхо. СССР кинематографистийн Союзан декъашхо 1978 шо дуьйна. 1980 шо дуьйна СССР журналистийн Союзан декъашхо[3].

СовгӀаташ нисйе бӀаьра

  • Къинхьегаман ЦӀен Байракхан орден
  • Халкъийн ДоттагӀаллин орден
  • «Силаллийн Билгало» орден
  • Дагестанан халкъан йаздархо (1969)
  • Сулейман Стальский цӀарах долу республикин совгӀат

Коьрта кхолламаш нисйе бӀаьра

Романаш нисйе бӀаьра

  • «Пора красных яблок» (1972)
  • «Манана» (1989)

Повесташ нисйе бӀаьра

  • «Темир-Булат» (1957);
  • «Памятник у дороги» (1958)
  • «Даргинские девушки» (1958)
  • «Чегери» (1963)
  • «Медовые скалы» (1964)
  • «Ожерелье для моей Серминаз» («Ожерелье годекана», 1965)
  • «Снежные люди» (1966)
  • «Исповедь на рассвете» (1969)
  • «Браслет с камнями» (1970)
  • «Тайна рукописного корана» (1971)
  • «Белый сайгак» (1973)
  • «Солнце в Гнезде орла» (1975)
  • «Девушка из крепости» (1975)
  • «В ту ночь, готовясь умирать…» (1976)
  • «Уроки русского…» (1981)
  • «Два месяца до звонка» (1981)
  • «Опасная тропа» (1983)
  • «Мама, зажги солнце» (1983)
  • «Паганини из Харбука» (1986)

Драматурги нисйе бӀаьра

  • «Люди в бурках» (1959)
  • «Нур-Эддин — золотые руки» (1964)

Туьранаш нисйе бӀаьра

  • «Дедушка Хабибула из Долины садов» (сборник, 1966)
  • «Сказка о Долине садов, о дедушке Хабибулле и его глиняных куклах» (перевод с даргинского Юрия Коваля; 1974)

Поэзи нисйе бӀаьра

  • «Зарево» (сборник, 1954)
  • «Горькое сказание» (поэма, 1955)
  • «Любви бирюзовый цвет» (сборник, 1982)

Экранизацеш нисйе бӀаьра

Исбаьхьа фильмаш нисйе бӀаьра

  • «Тучи покидают небо», СССР, Свердловская к/ст, 1959. Драма, мелодрама.
  • «Адам и Хева», СССР, Мосфильм, 1969, цв., 71 мин. Комедия.
  • «Ожерелье для моей любимой», СССР, Грузия фильм, 1971, цв., 75 мин. Комедия.
  • «Гепард», СССР, 1979.
  • «Снежная свадьба», СССР, Киностудия им. А. П. Довженко, 1980. Мелодрама, музыкальный фильм.
  • «Чегери» Северо-Осетинская студия телефильмов, 1980. Драма.
  • «Радуга семи надежд», СССР, Узбекфильм, 1981. Сказка.
  • «Пора красных яблок», СССР, Свердловская киностудия, 1972. Музыкальная комедия.
  • «Загадка Кубачинского браслета», СССР, Северо-Осетинская студия телефильмов, 1982.
  • «Тайна рукописного Корана», Владикавказтелефильм, СССР, 1990. Драма, исторический фильм.

Мультфильмаш нисйе бӀаьра

  • «Сладкий родник» — мультфильм, СССР, «Союзмультфильм», 1982.

Билгалдахарш нисйе бӀаьра

  1. 1 2 3 4 Абу-Бакар Ахмедхан // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. -02-
  3. 0208

Литература нисйе бӀаьра

  • Ахмедхан Абу-Бакар: Творческая судьба: сб. науч. ст. Махачкала: ИПЦ, 2001. — 45 с.
  • Ахмедов Х. Ахмедхан Абу-Бакар. Махачкала: Дагучпедгиз, 1975. — 94 с.
  • Грани таланта: творчество А. Абу-Бакара в оценке литературной общественности: сб. ст. Махачкала: Даг. кн. изд-во, 1984. — 104 с.
  • Зубавина М. Поэтическая повесть о земле даргинской (Рец. на кн.: Абу-Бакар А. Чегери: повесть, пер. Е.Босняцкий) // Наш современник, 1963. № 6. — С. 212—213.
  • Казбекова З. Г. Волшебник из Дагестана . (К 60-летию со дня рождения народного писателя Дагестана Ахмедхана Абу-Бакара) // Советский Дагестан, 1991.
  • Лебедев В. Где вы, шубурумцы? // Слово о литературе. Махачкала: Даг. кн. изд-во, 1969.
  • Мегаева К. Лирическая повесть и повести Ахмедхана Абу-Бакара // Сб. научных сообщений ДГУ. Махачкала, 1969.
  • Османова 3. Земля и небо Ахмедхана Абу-Бакара (Вступительная статья) // Абу-Бакар А. Избранные произведения. В 2-х т. Т. 1. М.: Художественная литература, 1980.
  • Ришина И. Ахмедхан Абу-Бакар: Мой дом родной — Кубачи // Литературная газета, 1981. 7 января. С. 3.
  • Султанова Т. Ю. О некоторых особенностях поэтики повести А. АбуБакара «Белый сайгак» // Поэтика дагестанской советской литературы. Махачкала, 1986.
  • Хайбуллаев СМ. А. Абу-Бакар // История дагестанской советской литературы. В 2-х т. Махачкала: Изд-во Дагфилиала АН СССР, 1967. Т. 2. — С. 163—171.
  • Шаззо К. Счастливчик Паганини или солнце в ущелье Снежного барса (Рец. на кн.: Абу-Бакар А. Паганини из Харбука: повесть, пер. В. Цыбина) // Литературная Россия, 1986. 5 декабря.
  • Шемелеков Р. О «Снежных людях» и жизни в горах // Поэтика дагестанской советской литературы. Махачкала, 1986.
  • Шишов В. Жемчужины народного опыта (Ахмедхан Абу-Бакар. «Ожерелье для моей Серминаз») // Дружба народов, 1967. № 7. — С. 273—274.

Хьажоргаш нисйе бӀаьра