Аьхкенан малх хӀоттар
Аьхкенан малх хӀоттар — Малх шен эклиптикехула леларехь уггаре къилбаседехьара меттиге кхочу хьал, (Къилбаседа эхигехь аьхкенан малх хӀоттар, XXI бӀешарахь хуьлу 20 йа 21 июнехь), йа шен эклиптикехула уггаре къилбехьара меттиге кхочу хьал (аьхкенан Къилба эхигехь малх хӀоттар, XXI бӀешарахь хуьлу 20 — бӀешо чекхдолуш, 21 йа 22 декабрь[5]).
| UTC-ца малх цӀа кхачаран, де-буьйса нисдаларан терахь а, хан а | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| шо | БӀаьстенан де-буьйса нисдалар Март[1] |
Аьхкенан малх цӀа кхачар Июнь[2] |
Гуьйренан де-буьйса нисдалар Сентябрь[3] |
Ӏаьнан малх цӀа кхачар Декабрь[4] | ||||
| де | хан | де | хан | де | хан | де | хан | |
| 2010 | 20 | 17:32:13 | 21 | 11:28:25 | 23 | 03:09:02 | 21 | 23:38:28 |
| 2011 | 20 | 23:21:44 | 21 | 17:16:30 | 23 | 09:04:38 | 22 | 05:30:03 |
| 2012 | 20 | 05:14:25 | 20 | 23:09:49 | 22 | 14:49:59 | 21 | 11:12:37 |
| 2013 | 20 | 11:02:55 | 21 | 05:04:57 | 22 | 20:44:08 | 21 | 17:11:00 |
| 2014 | 20 | 16:57:05 | 21 | 10:51:14 | 23 | 02:29:05 | 21 | 23:03:01 |
| 2015 | 20 | 22:45:09 | 21 | 16:38:55 | 23 | 08:20:33 | 22 | 04:48:57 |
| 2016 | 20 | 04:30:11 | 20 | 22:34:11 | 22 | 14:21:07 | 21 | 10:44:10 |
| 2017 | 20 | 10:28:38 | 21 | 04:24:09 | 22 | 20:02:48 | 21 | 16:28:57 |
| 2018 | 20 | 16:15:27 | 21 | 10:07:18 | 23 | 01:54:05 | 21 | 22:23:44 |
| 2019 | 20 | 21:58:25 | 21 | 15:54:14 | 23 | 07:50:10 | 22 | 04:19:25 |
| 2020 | 20 | 03:50:36 | 20 | 21:44:40 | 22 | 13:31:38 | 21 | 10:02:19 |
| 2021 | 20 | 09:37:27 | 21 | 03:32:08 | 22 | 19:21:03 | 21 | 15:59:16 |
| 2022 | 20 | 15:33:23 | 21 | 09:13:49 | 23 | 01:03:40 | 21 | 21:48:10 |
| 2023 | 20 | 21:24:24 | 21 | 14:57:47 | 23 | 06:49:56 | 22 | 03:27:19 |
| 2024 | 20 | 03:06:21 | 20 | 20:50:56 | 22 | 12:43:36 | 21 | 09:20:30 |
| 2025 | 20 | 09:01:25 | 21 | 02:42:11 | 22 | 18:19:16 | 21 | 15:03:01 |
| 2026 | 20 | 14:45:53 | 21 | 08:24:26 | 23 | 00:05:08 | 21 | 20:50:09 |
| 2027 | 20 | 20:24:36 | 21 | 14:10:45 | 23 | 06:01:38 | 22 | 02:42:04 |
| 2028 | 20 | 02:17:02 | 20 | 20:01:54 | 22 | 11:45:12 | 21 | 08:19:33 |
| 2029 | 20 | 08:01:52 | 21 | 01:48:11 | 22 | 17:38:23 | 21 | 14:13:59 |
| 2030 | 20 | 13:51:58 | 21 | 07:31:11 | 22 | 23:26:46 | 21 | 20:09:30 |
| 2031 | 20 | 19:40:51 | 21 | 13:17:00 | 23 | 05:15:10 | 22 | 01:55:25 |
| 2032 | 20 | 01:21:45 | 20 | 19:08:38 | 22 | 11:10:44 | 21 | 07:55:48 |
| 2033 | 20 | 07:22:35 | 21 | 01:00:59 | 22 | 16:51:31 | 21 | 13:45:51 |
| 2034 | 20 | 13:17:20 | 21 | 06:44:02 | 22 | 22:39:25 | 21 | 19:33:50 |
| 2035 | 20 | 19:02:34 | 21 | 12:32:58 | 23 | 04:38:46 | 22 | 01:30:42 |
| 2036 | 20 | 01:02:40 | 20 | 18:32:03 | 22 | 10:23:09 | 21 | 07:12:42 |
| 2037 | 20 | 06:50:05 | 21 | 00:22:16 | 22 | 16:12:54 | 21 | 13:07:33 |
| 2038 | 20 | 12:40:27 | 21 | 06:09:12 | 22 | 22:02:05 | 21 | 19:02:08 |
| 2039 | 20 | 18:31:50 | 21 | 11:57:14 | 23 | 03:49:25 | 22 | 00:40:23 |
| 2040 | 20 | 00:11:29 | 20 | 17:46:11 | 22 | 09:44:43 | 21 | 06:32:38 |
| 2041 | 20 | 06:06:36 | 20 | 23:35:39 | 22 | 15:26:21 | 21 | 12:18:07 |
| 2042 | 20 | 11:53:06 | 21 | 05:15:38 | 22 | 21:11:20 | 21 | 18:03:51 |
| 2043 | 20 | 17:27:34 | 21 | 10:58:09 | 23 | 03:06:43 | 22 | 00:01:01 |
| 2044 | 19 | 23:20:20 | 20 | 16:50:55 | 22 | 08:47:39 | 21 | 05:43:22 |
| 2045 | 20 | 05:07:24 | 20 | 22:33:41 | 22 | 14:32:42 | 21 | 11:34:54 |
| 2046 | 20 | 10:57:38 | 21 | 04:14:26 | 22 | 20:21:31 | 21 | 17:28:16 |
| 2047 | 20 | 16:52:26 | 21 | 10:03:16 | 23 | 02:07:52 | 21 | 23:07:01 |
| 2048 | 19 | 22:33:37 | 20 | 15:53:43 | 22 | 08:00:26 | 21 | 05:02:03 |
| 2049 | 20 | 04:28:24 | 20 | 21:47:06 | 22 | 13:42:24 | 21 | 10:51:57 |
| 2050 | 20 | 10:19:22 | 21 | 03:32:48 | 22 | 19:28:18 | 21 | 16:38:29 |
Тропикин асанехь йоцу шораллашкахь хаало, аьхкенан малх хӀоттар шеран уггаре дехачу дийнахь йа уггаре йоцачу буса хилар, оцу деношкахь-буьйсанашкахь стиглара мелхан делкъенан локхалла уггаре йоккха хуьлу.
Оьздангаллехь
бӀаьра нисйанАьхкенан малх хӀоттаран Ӏида шуьйра даздо тайп-тайпана къаьмнаша. Славянийн Ӏида девза Иван Купала олий, финнийн а, ингерманлаттахойн — Юханнус олий, латышийн — Лиго олий. Нохчаша аьхкенан хьалхара де лору, якутийн оцу дийнахь хуьлу Ысыа́х (якут. Ыhыах) — аьхкенан Ӏида. Иза ду Айыы деланийн сийнна а, Ӏалам дендаларна а хӀоттийна бӀаьстенан-аьхкенан Ӏида, оцу дийнахь доӀнаш даран, комаьршша тойш хӀитторан, кхумыс мийларан, хелхарш даран, халкъан ловзар даран, говраш хехкаран, ондачеран а тӀах аьллачеран къийсамаш хӀитторан Ӏадат[6].
Хьажа кхин а
бӀаьра нисйанБилгалдахарш
бӀаьра нисйан- Комментареш
- ХӀосташ
- ↑ Équinoxe de printemps entre 1583 et 2999 (фр.). ТӀекхочу дата: 2022 шеран 26 сентябрь.
- ↑ Solstice d’été de 1583 à 2999 (фр.). ТӀекхочу дата: 2022 шеран 26 сентябрь.
- ↑ Équinoxe d’automne de 1583 à 2999 (фр.). ТӀекхочу дата: 2022 шеран 26 сентябрь.
- ↑ Solstice d’hiver (фр.). ТӀекхочу дата: 2022 шеран 26 сентябрь.
- ↑ Solstice (инг.). — статья из Encyclopædia Britannica Online. ТӀекхочу дата: 2021 шеран 12 июль.
- ↑ Национальный праздник Ысыах – символ якутской культуры. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 3 сентябрь.
Хьажоргаш
бӀаьра нисйан- Table of dates/times from 1600—2400(ингалс.)