Прокариоташ — Версийн башхалла

[талланза верси][талланза верси]
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
ж тӀетоьхна Категори:Биологи HotCat гӀоьнца
Нисдарах лаьцна йаздина дац
МогӀа 1:
'''Прокарио́таш''' (лат. Procaryota, отсхьаделла шира-грек. πρό «хьалхара» и κάρυον «т1умтӀум»), йа т1уьмалтӀуьмал хьалхара  — цхьа клетка йолу са долу х1уманашхӀуманаш ю, кхиана яьлла клеткин т1умтӀум а йоцуш (эукариотех къастам бу иза), йа юкъахь мембранни органоидаш а йоцуш (фотосинтез йечу кепий ч1апачӀапа цистернаш д1аяьхчхьанадӀаяьхчхьана, масала, цианобактерийн). Прокариотийн клеткийн т1уьмантӀуьман чкъор ца хуьлу, ДНК къевлина ю гистонаш дакъа а ца лоцуш. Осмотрофни а, автотрофни а тайпана даар ду церан (фотосинтез а, хемосинтез а). Цхьаъ бен йоцу х1озкепарахӀозкепара (наггахь йолчу кепин  — линейни) ши з1езӀе йолу ДНК молекулан юкъахь дукхаха долу дакъа клеткин генетически г1ирсогӀирсо (нуклиоид олуш йолу) белок-гистонийн комплекс (хроматин олу) ца йо. Прокариотаашна юкъа йог1уйогӀу бактереш, царна юкъахь цианобактереш (сина-баьццара хинбецаш) а, архейш а. Прокариотически клеткийн т1ехьетӀехье ю эукариотически клеткийн органеллаш  — митохондреш а, пластидаш а.
 
Прокариоташ домен (т1ехуларатӀехулара бахам) дарже кхаьччи шина таксонна йекъало: Бактереш (Bacteria) а, Архейш а (Archaea)[1].
 
1959 шарахь Японехь гайтина бактереш 1амороӀаморо д1айиллинадӀайиллина йолу пурхнехьа генаш дехьайовлар. И процесс ч1ог1ачӀогӀа йаьржина ю прокариоташ юкъахь, кхин цхьайолу эукариоташ юкъахь а. Д1айиллинаДӀайиллина йолу пурхнехьа генаш дехьайовларо кхечу аг1ораагӀора дахаран эволюцега хьовсийтана 1илманчашӀилманчаш. Хьалха эволюцийн теори тайп-тайпана кепаша т1ехьенантӀехьенан хаам ца хуьйца бохучу бух т1ехьтӀехь латтара. Прокариоташ шайн генаш цханнен г1огӀо а доцуш вовшешца хийца йиш ю (конъюгаци, трансформаци), кхин т1етӀе вирусийн г1оьнцагӀоьнца хийца йиш ю  — бактериофагашца (трансдукци).
 
[[Категори:Биологи]]