Дуьненайукъара йукъаметтигаш — Версийн башхалла

[теллина верси][теллина верси]
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
МогӀа 84:
# Тайп-тайпана девнаш а, къийсамаш а нисбан таро ю машаран новкъахь дуьненаюкъара кхолламийн а, бакъонийн а гӀоьнца. Либералан-идеалистийн парадигмехь хьалхе дӀало [[коллективан кхерамазалла|коллективан кхерамазаллин система]] кхолларан, дуьненаюкъара политикин гӀирс тӀом хилар дӀататтар.
# Дуьненаюкъара юкъаметтигийн тӀехьло — шадолчу дуьненан юкъаралла кхоллар ю. ДӀа ца тотту [[Дуьненан правительство|дуьненан правительство]] кхолларан таро а<ref name=autogenerated4>{{книга|автор=Цыганков П. А.|часть=Глава 4. Традиции, парадигмы и споры в ТМО. Либерально-идеалистическая парадигма|заглавие=Теория международных отношений|место=М.|издательство=Гардарики|год=2003|страницы=107-108|страниц=590}}</ref>.
 
=== Политикан реализм ===
{{основная статья|политикан реализм}}
Дуьненаюкъара юкъаметтигийн политикан реализман уггар гӀарабевлла векалш бу [[Моргентау, Ганс|Моргентау Ганс]], [[Арон, Раймон|Арон Раймон]], [[Кеннан, Джордж Фрост|Кеннан Джордж]], [[Карр, Эдуард Харлет|Карр Эдуард]], [[Шуман, Фредерик|Шуман Фредерик]], [[Томпсон, Кеннет|Томпсон Кеннет]]. ХӀара парадигма кхоллаелла [[XX б1ешеран]] хьалхарчу декъехь, амма цуьнан зирхӀ ган таро ю [[Фукидид]]ан, [[Макиавелли, Никколо|Н.Макиавеллин]], [[Гоббс, Томас|Т.Гоббсан]] белхашкахь. Шен кхиарехь политикан реализман коьрта импульс кхаьчна политикера тайп-тайпана утопин теорин ладаме критика бахьнехь, цара тергал ца йора дуьненаюкъара юкъаметтигийн ницкъан амал. Эгоистин кхолламе санна адаме хоьжуш, оцу парадигман векалш хьовсу, хьалхарчу рогӀехь, дуьненаюкъара юкъаметтигашкахь йолчу хӀумнаш талларе, ткъа ца хьовсу тӀехьа юкъаяла таро йолчунга<ref name="Лебедева25">{{книга|автор=Лебедева М.М.|часть=Теоретические школы в международных исследованиях. Либерализм и неолиберализм|заглавие=Мировая политика|место=М.|издательство=Аспект-Пресс|год=2003|страницы=25|страниц=351}}</ref>.
 
Политикан реализман коьрта меттигаш:
# Дуьненаюкъара юкъаметтигийн коьрта декъашхо ю [[Пачхьалкх|пачхьалкх]]. Пачхьалкхаш ю рационалан цхьаьнакепара политикан чарх. Пачхьалкхийн бен яц тӀом кхайкхо а, бан а, дуьненаюкъара чӀагӀамаш бан, кхин дерг дан легитиман бакъо. Дуьненаюкъара политикин хьашт билгалдоккху хьалхарчу рогӀехь дуьненара цхьаьнаэшшаралла латто я талхо йиш йолчу яккхий пачхьалкхаша. Цара шайна луъург до, гӀийла пачхьалкхаша шайга дойттург до. Цундела яккхийн пачхьалкхийн таро ю кегийн пачхьалкхийн хьашт дайа.
# Дуьненаюкъара юкъаметтигийн ю анархийн амал. ХӀораммо куьйгалла до шен хьашташца, цундела дуьненаюкъара арени тӀехь пачхьалкхийн коьрта стимул — [[къаьмнийн хьашаш]] ду. Дуьненаюкъара юкъаметтигашкахь лакхара Ӏедал доцун дела, царна юкъахь лела «айхьа хьайна гӀодие» принцип.
# Дуьненаюкъара юкъаметтигашкахь хӀора пачхьалкхан шайн хьашташ хилча конфликтех кӀелхьара ца валало. Цундела дуьненаюкъара процессийн бух тӀехь лаьтта пачхьалкхашна юкъара конфликт я цуьнан йисттера кеп — [[тIом]]. Политикан реализман векалш юкъара ца доккхахь а дуьненаюкъара процессийн кхин кепаш хилар, массара а цара лелайо, церан ойланца, тӀеман муьтӀахь йина амал, ткъа машар — иза цхьана хенан дика хьал ду. Дуьненаюкъара юкъаметтиг гучуйолу, уггар хьалха, тӀеман а, тӀеман-политикан союзийн кепашкахь. Машар латторан уггар эффектан гӀирс бу, политикан реализмо дийцарехь, [[ницкъийн баланс]], иза кхоллало къоман хьашташ Ӏоттаделча а, вовшен бакъонийн сий дича а, юкъара оьздангалла хилча а<ref name="Лебедева27">{{книга|автор=Лебедева М.М.|часть=Теоретические школы в международных исследованиях. Либерализм и неолиберализм|заглавие=Мировая политика|место=М.|издательство=Аспект-Пресс|год=2003|страницы=27|страниц=351}}</ref>.
# Дуьненаюкъара юкъаметтигашкахь пачхьалкхийн къаьмнийн хьашташ Ӏитталодела, пачхьалкхийн коьрта Ӏалашо ю шен кхерамазалла латтор. Иза латторан коьрта ресурс — шуьйрачу маьӀнехь Ӏедал ду, цуьнан коьрта билгало ю дуьненаюкъара юкъаметтигийн кхечу декъашхойн леларан тергоян таро хилар. Дуьненаюкъара аренера пачхьалкхийн леларан кхин мотиваш ю — пачхьалкхан сий айбар а, пачхьалкхера политикан терза узучу чкъоьран экономикан хьашт кхочушдар<ref name="Лебедева26">{{книга|автор=Лебедева М.М.|часть=Теоретические школы в международных исследованиях. Либерализм и неолиберализм|заглавие=Мировая политика|место=М.|издательство=Аспект-Пресс|год=2003|страницы=26|страниц=351}}</ref>.
# Пачхьалкхан кхерамазалла латторан коьрта гӀирс бу пачхьалкх чӀогӀа яран коьрта материалан фактор йолу [[ницкъ]] я ницкъ баран кхерам. Дуьненаюкъара юкъаметтигийн анархин амал йита ца ло дуьненаюкъара бакъонийн норма тояран гӀоьнца, цара бӀостанехьа латто еза ницкъан а, иерархин а тӀехдикалла.
# Дуьненаюкъара юкъаметтигийн Ӏалам хийца ца ло, хийцало политикан ницкъийн конфигураци<ref name="Цыганков109">{{книга|автор=Цыганков П. А.|часть=Глава 4. Традиции, парадигмы и споры в ТМО. Политический реализм|заглавие=Теория международных отношений|место=М.|издательство=Гардарики|год=2003|страницы=109-112|страниц=590}}</ref>.