Дуьненайукъара йукъаметтигаш — Версийн башхалла

[теллина верси][теллина верси]
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
Нисдарах лаьцна йаздина дац
МогӀа 149:
* Халон юкъ дехьайоккху болх пайден ца хиларна дуьненаюкъара бакъонийн а, кхолламийн а тӀиера дуьненаюкъара гӀиллакх тӀе. Цуьнца цхьаьна либералан демократии а, адамийн бакъонаш а коьрта гӀиллакхийн критереш кхайкхайо, цуьнан бухца тӀехьа керла дуьненан низам кхолла тарло.
* Шен теоретикийн кхолламашкахь неолиберализм герга йогӀу [[Неореализм (философи)|неореализман]], оццу хенахь либералан-идеалистийн парадигма хуьлу цуьнца конфронтацехь<ref name="Цыганков132136">{{книга|автор=Цыганков П. А.|часть=Глава 5. Современные школы и направления в теории между народных отношений. Спор неореализма и неолиберализма. Неолиберализм|заглавие=Теория международных отношений|место=М.|издательство=Гардарики|год=2003|страницы=132-136|страниц=590}}</ref>.
Неолиберализман а, неореализман а теранаш:
* Рационализм. Шинне а парадигман юккъехь — рационалан чоьтан куьйгалладеш волу рационалан политик. Неолибералашна чоьт билгалйоккху, уггар хьалха, бахаман, кхерамазаллийн ойланца, неореалисташна — Ӏедалан ойланца.
* Неолибералаш а, неореалисташ а лору, дуьненаюкъара юкъаметтигийн бух тӀехь [[къаьмнийн хьашташ]] латтар.
* Шинне а парадигмо Ӏамайо, дуьненаюкъара юкъаметтигийн муьлха декъашхо ву гӀоле меттигехь<ref name="Цыганков132136" />.
 
Неолиберализман а, неореализман а башхаллаш:
* Неолибералашна хетарца, дуьненаюкъара юкъаметтигийн анархилла (лакхара Ӏедал ца хилар) дӀайоккхийла ду, оццу хенахь неореалисташна хета яккхалул йоцуш санна.
* Неолибералаш лору, дуьненаюкъара юкъаметтиг дӀакхехьаран пайда абсолютан бу, аьлча а юкъаметтиг дӀакхехьар даиман пайдехь ду. Неореалисташна хетарца, пайда гӀеххьа бу, хӀунда аьлча цхьан а пачхьалкх реза хир яц кхечу пачхьалкхел кӀезиг абсолютан пайданна.
* Дуьненаюкъара юкъаметтиг дӀакхехьаран бахьна неолибералашна ду — максимум экономика къагар, неореалисташна — тӀеман кхерамазалла.
* Неореалисташна хета, пачхьалкхан лелар хуьлу системан та1зарций, дозанций, ткъа иштта церан боккъала йолу таронашций, аьттунашций. Пачхьалкхаш дан гӀертарш билгала дац, цундела уьш лело ца мега анализан гӀирс меттана. Неолибералаш харц ца до пачхьалкхийн боккъала болу аьттунийн маьӀна, амма хета, пачхьалкхийн ойланаш ладаме хилар, цундела уьш даиман лара еза<ref name=autogenerated3>{{книга|автор=Цыганков П. А.|часть=Глава 5. Современные школы и направления в теории между народных отношений. Спор неореализма и неолиберализма. Основные положения спора неореализма и неолиберализма|заглавие=Теория международных отношений|место=М.|издательство=Гардарики|год=2003|страницы=136-140|страниц=590}}</ref>.
 
=== Неомарксизм ===
{{коьрта статья|дуьне-системан анализ|язаран теори|неомарксизм}}
«Неомарксизмо ша иштта кхайкхайо реалистийн парадигмин коьрта меттигашна критика еш. Неомарксизман агӀончашна го дуьне тайп-тайпана экономикийн, пачхьалкхийн, юкъараллийн, идеологийн, оьздангаллийн глобалан системан кепара. Неомарксисташ юкъабалабо дуьненаюкъара юкъаметтигийн тезаурусе „дуьне-система“ а, „дуьне-экономика“ а кхетам. „Дуьне- экономика“ кхетамо гойту дуьненаюкъара акторийн юкъаметтигийн уггар шуьйра система, коьрта роль ловзайо экономика чӀогӀа йолчара. Коьрта амалаш дуьне-экономикан — производствон дуьненан кхоллам бу, цуо чӀагӀйо арахецаран комплексин координаци, капиталийн интернационализаци, лагӀйо пачхьалкх юкъагӀертар финансийн сфере. Неомарксисташ чӀагӀ ма дарра, хьалха шеш арахьарчу сингаттамех ларъеш хиллайолу пачхьалкхаш, тахана агенташ хилла, цара къоман экономикашна дӀало дуьне-экономикан оьшург, цуьнан дуьненан базарехь конкуренцин адаптаци яр Ӏалашо ю. Цуьнца гайтина процессаш, цаьрца йогӀу структурашца цхьаьна, адамийн белхан жамӀ ду, историн сурсат ду. Амма кхин а процессаш ю, глобализацин бӀостанехьа йолу — экономикийн, политикийн, юкъараллин, социооьздангаллин, кхин кхолламийн а, структурийн а, кхиоран некъаш лахаран а диверсификаци. Неомарксизман векалшан хетарехь, радикалан-либералан идеологи гӀерта и процессаш дӀалачкъо. Цуо глобализацин альтернатива яц моттадолийта адамашна, дуьненан арени тӀехь гушйолу къиза конкуренцин, юкъаметтигийн дерегламентацин, эгоизман бух тӀехь лаьтта экономикан логика» (Проценко Леонид СОВРЕМЕННЫЕ ТЕОРИИ МЕЖДУНАРОДНЫХ ОТНОШЕНИЙ КАК УСЛОВИЕ ФОРМИРОВАНИЯ У НАСЕЛЕНИЯ НОВОЙ КАРТИНЫ МИРА <http://rl-online.ru/articles/1-02/51.html>).