|
[[File:Saiga.jpg|thumb|250px|Сайгак]]
{{lang-noh|Сайгак}} ({{lang-ru|Сайгак}}) олу. Сайгак адамаш д1акхочучудӀакхочучу меттера х1аллакьешхӀаллакьеш ю. Оханаш дечохь, тракторш, комбайнаш лелочохь сайгакаш хуьлуш яц. Х1инцачулХӀинцачул 150 шо хьалха Польшехь а, Манголехь а хилла сайгакаш. Адамаш т1аьхьаратӀаьхьара д1адӀа ца довлу царна. Жижиг, ц1окарчийцӀокарчий хилла ца 1ешӀеш, ч1урамахчӀурамах терра ах сирла ма1ашмаӀаш яра адамашна пайдехь. Китайн лоьрийн дарбанашкахь пайдехь лоруш ю уьш.
*Украинехь т1аьххьаратӀаьххьара сайгак 1940-шарахь йийна бохуш ду. Юккъерчу Азин дазонашкахь а, Казахстанан цхьайоьлчу меттигашкахь а дуккху а хилла уьш.Ткъа х1инцахӀинца Европехь уьш йисна а яц. Азехь а тохарачул к1езигкӀезиг йисна.
*Адамаша кера ерзора йолчу, хи доцчу аренашкахь хуьлуш яра сайгакаш. Царна т1етӀе кхача атта дацара. Цундела дукха ца хуьлура царна т1аьхьатӀаьхьа бовла хьуьнар долуш таллархой. Амма бай-латтанаш охуш, баха охьахуьйтуш адамаш герга г1иртинагӀиртина царна. Адамаш герга мел кхечи гатто хилла сайгакашна. Царга таллар дихкина ца хиллехь кхин ткъех шо даьлчи наггахь бен карор яцара сайгак. Царна таллар дехкаро аьтту бина уьш дебийта. Казахстанехь сайгакийн яккхийра реманаш ю х1инцахӀинца а. Ирча хьайба бу иза. Т1едаьллаТӀедаьлла ирча теран-дукъ ду цуьнан. Боьрша сайгак ма1ашмаӀаш хиларо жимма куьце ялайо. Ткъа, сте сайгак ма1ашмаӀаш а йоцуш ирча корта болуш ю. Мара лакхарчу балдех т1ехбаьллатӀехбаьлла бу цуьнан. Ежачу хенахь мара хьалахабабо цо. Б1аьраБӀаьра са а, лергийн само а дика ю цуьнан. Хьожанца а къастало цхьацца хьелаш. Бакъду, таллархойн кхерамах к1елхьаракӀелхьара йовлийла дацара церан ларъелчи а, евдича а.
*Сайгак лаьмнашка а, хьаннашка а йоьдуш яц. Бакъду, 1аламанӀаламан хьелашка хьаьжжина хуьйцу цо меттигаш. Цанаш дика йолчу меттехьа д1аг1уртудӀагӀурту сайгакаш. Сайгако хи молуш гина стаг вац. Цхьа а т1адамтӀадам хи доцчу меттехь еха уьш. Гурахь вовшахкхетий яккхийра реманаш хуьлу царех.
*Сайгакаш кортош охьаохкадой лела. Цундела церан рема генара хьаьжчи жах тера хуьлу. Адамах я экханах б1аьргбӀаьрг кхетчи д1алелхадӀалелха уьш, лакха хьала а кхиссалуш. Ялх метр гена кхоссало сайгак еддайоьдучу хенахь.Говр хаьхкича т1аьхьатӀаьхьа ца кхуьу царна. Ворх1ВорхӀ-барх1бархӀ де бен кхачаза йолчу к1орнинакӀорнина а ца кхуьу говр хаьхкича т1аьхьатӀаьхьа.
*Май бутт болалуш цхьаъ я шиъ к1орникӀорни йо сайгако. Яхка кечлуш буц лекха а, луьста а йолу меттиг лоху цо, к1орникӀорни кога яххалц кхаба а, экханах ларо а аьтто болчохь. К1орнешКӀорнеш йинчу хьалхарчу деношкахь нана гена ца йолу царна. 1аддаӀадда юьжий 1уьллуӀуьллу иза къайлехь. Сов 1уьйраннаӀуьйранна к1орнешкӀорнеш а якхайой яжа йоьду нана. Цкъацкъа дукха гена йолий буса бен юха ца кхочу. Юхаеъчи к1орнешкӀорнеш а якхайой, царна юххе охьаюьжу нана. Йина кхо-диъ де даьлчи ненаца юьйлало к1орнешкӀорнеш.
*Кегийра йолуш адамана кера1емакераӀема к1орнешкӀорнеш. Яккхийрнаш шаьш ма-хиллара акха юьсу. Уьш кера ца 1емаӀема.
| 