Азербайджан — Версийн башхалла

[теллина верси][теллина верси]
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
МогӀа 291:
 
Каспийнйистан кӀоштахь баьржинера юккъерамидийн мотт, хӀинцалера [[талышийн мотт]]<ref>История древнего мира. Т.3. М., 1989, стр. 287{{oq|ru|Прикаспийские районы, где было сильно влияние атропатенского зороастризма, приняли для этого среднемидийский язык, ставший впоследствии народным языком в некоторых районах (в виде '''талышского''' и родственных, ныне вымерших диалектов); для областей, примыкавших издавна (по крайней мере с начала нашей эры) к армянским по языку областям, где уже и ранее было сильно армянское христианское влияние, естественно, лингва франка был армянский.}}</ref> цунах баьлла лору, оцу муьран Ӏаьрбийн географийн а, историкийн а [[Истахри]], [[Ибн-Хаукаль]], [[Шамсуддин аль-Мукъаддаси|Мукъаддаси]], кхин болчеран а тешаллашца, албанийн мотт лелош бара коьрта гӀалахь а, [[Барда (гӀала)|Барда]] гӀалахь а [[X бӀешо|X бӀешарахь]], амма цул тӀаьхьа иза хьахош дац<ref name=autogenerated1 />. Иштта Ӏаьрбойн хьосташа хоуьйту, Бардал а, [[Шамкир|Шамкурал]] а дехьа бехара [[эрмалой]]<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Kavkaz/Karaulov/text1.htm КАРАУЛОВ Н. А. Сведения арабских писателей X и XI веков по Р. Хр. о Кавказе, Армении и Адербейджане]</ref>. Албанийн паччахьалла гӀажарийн [[Сасанидаш|СасанидгӀеран]] олаллехь яра 457 шарахь дуьйна, амма тӀаьхьа албанхойн аьтту белира гӀеххьа маьрша бовла. [[VII бӀешо|VII бӀешарахь]] Албани схьаяьккхира Ӏаьрбоша<ref>История древнего мира. Т. 3. М., 1989, стр. 288</ref>. Этносан агӀора къорза болу аьрру бердан (Куран къилбаседехьара) Албанин бахархой оцу хенахь гӀажарийн мотт бийца буьйлало. Коьртаниг иза догӀу [[Арран (Чоьхьара Кавказера область)|Арран]] а, [[Ширван]] а гӀаланашна, иштта ала долийра [[IX бӀешо|IX]]—[[X бӀешо|Х бӀешерашкахь]] хӀинцалерачу Азербайджанан махкара оцу шинан областех. Юьртарчу бахархоша, схьагарехь, коьртаниг лелийра ехачу хенахь шайн шира меттанаш, хӀинцалерачу ДегӀастан меттанийн гергарчу, угаре хьалха [[Лаьзгийн мотт|лаьзгийн]]<ref name=autogenerated1 />.
 
=== Юккъера бӀешераш ===
[[Файл:Shaddadid.gif|thumb|left|300px|Чоьхьара Кавказ XI—XIII бӀешерашкахь]]
VII бӀешеран юккъехь Кавказан Албанин мехкан тӀелетира Ӏаьрбийн халифатан эскар. Дуьхьало еш гӀаравелира албанхойн баьчча [[Джеваншир]] — феодалийн мехкан [[Гардман]]ан корта, тӀаьха Албанин урхалча хила волу. VIII бӀешо долалуш, халкъан дуьхьало каггийна, Ӏаьрбийн халифато къарбира Албанин мохк, йисина Чоьхьара Кавказ санна. IX бӀешарахь Ӏаьрбашна дуьхьала гӀаттам бо [[Иранан къаьмнаш|иранийн]] хуррамиташа, куьйгаллехь хуьлу [[Бабек]]. [[Масуди]]ца а, [[Ибн ан-Надим]]ан «Фихристаца» а, уггаре сий долчу хенан Бабекан Ӏедал, даьржира [[Ардебиль|Ардебилан]] а, [[Меренд]]ан а къилбехьа, малхбалехьа — [[Каспий-хӀорд]] тӀе а, [[Шемаха]], [[Ширван]] гӀаланашка кхаччалц, къилбаседехьа — [[Муганан аре]]нашка а, [[Аракс]] эркан бердашка а кхаччалц, малхбузехь [[Джульфа (Азербайджан)|Джульфа]], [[Нахичевань]], Маранда кӀошташка кхаччалц<ref name="Iranica">{{статья
|автор = Ḡ. -Ḥ. Yūsofī.
|заглавие = BĀBAK ḴORRAMI
|ссылка = http://www.iranicaonline.org/articles/babak-korrami
|язык = en
|издание = Encyclopædia Iranica
|год = 1988
|том = III
|номер =
|страницы = 299—306
}}</ref>.
 
=== Азербайджанан кӀошташ ===