[теллина верси][теллина верси]
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
Керла агӀо: «'''Ӏожалла''' я '''далар'''- организман дерриг биологин а, физиологин а процессийн сацар. Медицин...»
 
жНисдарах лаьцна йаздина дац
МогӀа 1:
'''Ӏожалла''' я '''далар'''- организман дерриг биологин а, физиологин а процессийн сацар.
 
Медицинехь 1ожаллаӀожалла 1амошӀамош [[танатологи]] ц1ецӀе йолу 1илмаӀилма ду. 1аламехьӀаламехь беллачерийн декъий талха а долало. 1ожаллаӀожалла- ца хила йиш йоцуш а, универсалан процесс ю, х1ундахӀунда аьлча, тӀаьххьарчу хьесапехь муьлхха а чохь садолу х1умахӀума лийра ю. Дийначу организман кхалхарх 1ожаллаӀожалла олу. Ткъа дийначу организман къаьстина компонентийн (клеткийн а, чкъуран а) дIаяларандӀаяларан процессах некроз олу.
 
Чохь садолу санна лоруш йоцу х1умахӀума, масала вирус, куьйгаца х1аллакхӀаллак яло, амма иза кхелхина лоруш ца хуьлу.
 
XXӀ-чу бIешарахьбӀешарахь х1орахӀора дийнахь 150000 (б1ебӀе шовзткъе итт эзар) стаг кхелха. 
 
Дукхачу културашкахь а, динашкахь а теша эхартан дахар хиларах. Иштта динашкахь дуьйцу, веллачул т1ахьатӀахьа, дуьненахь лелийначух стагера жоп доьхур ду, диканаш алсам хилахь а, стага ялсамане кхочур ву, цигахь цуьнан ирсе а, гӀайгӀа йоцу дахар хир ду,  ткъа къинош дерг жоьжахате чу г1ургӀур ву, цу чохь цо ц1еранцӀеран 1азапӀазап токхур ду.
 
== Адамаш даларан бахьанаш ==
[[Дерригдуьненан могушалла Ӏалашъяран организаци|Дерригдуьненан могушалла Ӏалашъяран организацино]]но хаам барца, 2016-чу шарахь дуьненчохь 56,9 миллион стаг велла.
 
Царна юкъахь ворх1ворхӀ цамгаро 54 % адамийн дахар хадийна:
 
* деган ишемин цамгар а, инсульт а —15,2  млн стаг;
* дӀа ца йолу обструктиван пехийн цамгар 3  млн стаг ;
* пехийн ц1ецӀе ца йоккхург а, къамкъарган ц1ецӀе ца йоккхург а, екъа къамкъаргашна ц1ецӀе ца йоккхург а 1,7  млн стаг;
* диабет 1,6  млн стаг;
* некъахьовзамаш 1,4  млн;
* чохьлазар 1,4 млн
* некхан цамгар  1,3 миллион стаг.
 
Х1ораХӀора шарахь дуьнент1ехьдуьнентӀехь тонкано барх1бархӀ миллион стаг воь. ШозлагӀачу тонкин кӀуьро Ӏаткъам барца цхьа миллион стаг ле.