[теллина верси][теллина верси]
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
жНисдарах лаьцна йаздина дац
жНисдарах лаьцна йаздина дац
МогӀа 1:
'''Аддикци''' (ингалсан маттахь addiction)- биосинӀаткъаман а, социалан а цамгар ю. Аддикци- дагара ца долу а, билгала а гӀуллакх дан лааран хьашт ду, масала юх-юха наркотикаш лелор а. Иштта иза стага шозлагӀа юкъаозош х1уманаш ду, масала марзлуш долу ловзарш. «Аддикци» кхетам ингаслан ''addiction'' дашах кхоллабелла, ма-дарра долчу маьӀнехь «дозушхилар» бохург ду иза.
 
Хьалхара аддикци муьлхха а химийн дозушхилархдозуш хиларх олура (корта бахочу, дIонгIаз боккхучу маларех, молханех, наркотикех а дозушхилардозуш хилар), ткъа тIаьххьарчу шерашкахь аддикцин кехат кхин а шорделла.
 
1илма санна аддиктологи Россехь а, дуьненахь а кхоллаелла XX-чу б1ешеран 70-80-чу шерашкахь.
 
== Аддикци классашка екъар ==
2001-чу шарахь профессор а, психотерапевт а волу Ц.П. Короленкос дуьненчохь хьалхара ''химин-йоцу'' аддикцин классификаци хIоттийра. Дозуш хиларш декъало химин а, юкъан (кхачанан, адреналинан аддикцеш) а, синӀаткъаме а тайпанашка.
 
Короленкон классификацица а, тӀаьхьо дӀаязйина йолчу химин-йоцу дозуш хиларш а х1окху син1аткъаме аддикцишна декъало:
 
* марзлуш долу ловзарш а, гэмблинг ([[Ингалсан мотт|ингалсан маттахь]] gambling — ахча юкъадуьллуш ловза).
* юкъаметтигийн аддикци (сексан аддикци а, безаман аддикци а, дуьхь-дуьхьалкхетар нисдаларна аддикци а)
* тӀетаьӀӀина болх бар
* технологин дозуш хиларш (телевизорех а, компьютерех а тIех сов дозуш хилар а, интернет-аддикци а, гаджет-аддикци а- телефонех а, электронан ловзочу хӀуманах (масала тамагочи) дозушхилар.
* ахча дайъарх дозушхилар (ониомани, шопоголизм)
* тӀаьхьататта йиш йоцу аддикци (гучуйолу даимна хан ца тоьуш хьесапца а, хаддаза шен хенан план х1итта ярца а, Ӏуналла дарца а; «ца кхиа» кхерам а)
* спортан аддикци (я шардаран аддикци- воркаут йеш шардарш алсамъяккха лааман хьашт ду. Корматаллин спортхойн хуьлу иштта аддикци.