|
=== '''Кхоллараллин хьалхара мур''' ===
1919-чу шарера схьа дуьйна хьехархо вара иза, амма шо даьлча оцу балхах дог делира цунна. Цул т1аьхьатӀаьхьа дукха белхан меттигаш хийцира цо: махлелоран гӀуллакххо а, бухгалтер а, чуртийн дохкархо а хила иза, иштта иза фортепиано лакха 1амошӀамош а, сабӀаьрзачу нехан госпиталан жима килсан чохь кӀиранан деношкахь органист вара. Цу хенан битамаш бу «1аьржаӀаьржа хӀоллам» ц1ецӀе йолчу романан бух.
1921-чу шарахь ''Echo Continental'' журналан редакторан декхарш кхочушдан волавелла''.'' Оцу хенахь шена ''Erich Maria Remarque'' псевдоним а эцна цо. И ц1ецӀе французийн орфографица язйина ю — цо доьзалан гугенотан схьадалар гойту. 1922-чу шарахь иза Ганновере дIакхелхирадӀакхелхира.
1925-чу шарахь Ремарк Берлине д1акхелхирадӀакхелхира, 1925-чу шеран эсаран-беттан (октябран) 14-чу дийнахь хилла хелхарча йолу Цамбоне Ильза Ютте ялийна цо. Дукха шерашкахь йовхарийн цамгар бахьана долуш бала хьегна Юттас. Иза яздархочун масийтта жайнан турпалхойн васт хилла, ''царна юкъахь «Кхо накъост» чура Пат а''. Деачу шарахь и шиъ цхьана 1ийнаӀийна, цул т1аьхьатӀаьхьа уьш дӀасакъаьстина.
1938-чу шарахь Ремарко а, Ютто а шаьшшин цхьаьнаӀар бакъонехь юхаъ чӀагӀдина. Оцу г1уллакхангӀуллакхан маь1намаьӀна дара Ютан Германера араялийта г1огӀо дан а, цунна Швейцарехь 1айтаӀайта бакъо хилийта а. Цу хенахь Ремарк а вара цигахь вехаш. Т1аьхьаТӀаьхьа и шиъ цхьана Америкин Цхьанатоьхначу Штаташка д1абахарадӀабахара. 1957-чу шарахь официалан кепехь уьш д1асакъаьстирадӀасакъаьстира. Ткъа ша валлалц Ремарко Юттан ахчанца г1огӀо дина, иштта шен весетехь цунна шовзткъе итт эзар доллар дитина цо.
=== ГIараваларГӀаравалар ===
1929-чу шарахь араяьлла цуьнан «Малхбузерчу фронтехь тийна ду» ц1ецӀе йолу роман. Ткъа шо долу салтин гуш йолу т1емантӀеман къизалла юьйцу жайнахь. Роман сиха г1араелирагӀараелира. Шарахь цхьаъ ах миллион экземляр йоьхкира. ТӀаьхьо иза ткъе ялхийтта матте гоч а йина. Шо даьлча «"«Малхбузерчу фронтехь тийна ду» романан бух тIехьтӀехь ц1арахцӀарах фильм яьккхира. Фильман ши «Оскар» елира.
Филмах а, кинчкаш юхкучу хенахь а вуно яккхий гонорараш (елаш) хилар бахьанца Ремарко дикка ахча даьккхира. Церан билгал долу декъах цо Сезаннан а, Ван Гоган а, Гогенан а, Ренуаран а сарташ ийцира.
| 