Константинополь йожар — Версийн башхалла

[теллина верси][теллина верси]
Чулацам дӀабаьккхина Чулацам тӀетоьхна
Керла агӀо: «'''1453-чу шарахь Константинополь йожар''' (жел. Άλωση της Κωνσταντινούπολης, тур. ''İstanbul'un fethi, Kostantinopolis Kuşatması''; итал. ''Assedio di Costantinopoli, Caduta di Costantinopoli'') – османийн султан волу 2-чу Мехмедан эскаро Византийн империн н...»
 
жНисдарах лаьцна йаздина дац
МогӀа 1:
'''1453-чу шарахь Константинополь йожар''' ([[Желтойн мотт|жел.]] Άλωση της Κωνσταντινούπολης, [[Туркойн мотт|тур.]] ''İstanbul'unİstanbul’un fethi, Kostantinopolis Kuşatması''; [[Итальянийн мотт|итал.]] ''Assedio di Costantinopoli, Caduta di Costantinopoli'') — османийн султан волу 2-чу Мехмедан эскаро Византийн империн нана-г1алагӀала Константинополан го лацар. Го лацар доладелла 1453-чу шеран оханан/апрелан 6-чу дийнахь, чекхдаьлла оцу шеран х1утосургхӀутосург/май беттан 29-чохь османийн эскара шахьар д1алацарцадӀалацарца. Константинополь йожар Малхбален Руман (Византийн) импери хӀаллакьхилар билгало яра.
 
1453-чу шарахь Византийн импери Пелопоннес олучу ахг1айренанахгӀайренан дозанашкахь жима а еллера, иштта империна йукъайог1ушйукъайогӀуш йара [[Эгейн хӀорд|Эгейн]], [[Мармаран хӀорд|Мармаран]] х1орданашанаш а, Константинополан йистош а. Ткъа Османийн империн ницкъ ч1аг1лушчӀагӀлуш бара, цунна дуьхьало латто г1орагӀора дацара Византийн империн.
 
1-ра Баязед волчу хенахь дуьйна османийн султанаш масийттаза го лаьцна хилла Константинополна (1393-13941393—1394 шш, 1394-14021394—1402 шш, 1411 шо, 1422 шо). Ткъа цу муьрехь цера г1алагӀала д1алацадӀалаца аьтто ца белира, амма Балканаш т1ехьтӀехь 1уналлаӀуналла (контроль) х1оттийрахӀоттийра.
 
Т1аьххьараТӀаьххьара го лацар доладелла 1453-чу шеран оханан/апрель баттахь. Ромейш орца дийхира Малхбузехьа 1ашӀаш болчу нахе, царна г1огӀо дан еара жима итальянийн контингент. Дерриг а цхьаьна долуш Константинополь ларъеш вара ворх1ворхӀ я барх1бархӀ эзар стаг, царна юкъахь 5 эзар ромей вара. Османийн эскар дикка алсамаллица царел тоьлуш дара: 2-чу Мехмедан доьзткъа эзар салти а вара, цхьа б1ебӀе ткъа хӀордкема а дара.
 
1453-чу шеран х1утосургхӀутосург/май беттан 29-чу дийнахь шин баттахь дуьхьало йинчул т1аьхьатӀаьхьа Константинополь юьйжира.
 
Византийн т1аххьаратӀаххьара император XI-г1агӀа Константин т1амехьтӀамехь велира. 2-г1агӀа Мехмед йоьжна г1алигӀали чу веара, цуьнан куьйгаллица Константинополь д1алаьцнадӀалаьцна бахьана долуш цунах Фатих (тур. Fatih  — даккхархо) олу.
 
1923-чу шарахь Османийн импери йохале Константинполь пачхьалкхан коьрта шахьар яра.