Байеран билгалонаш

Байеран билгалонаш — Байер Иоганна шен седарчийн Uranometria (зорбатоьхна 1603) атласехь кховдийна желтойн абатан элпашца йина седарчийн билгалонаш. Шуьйра лелайо хӀинца а, оцу заманал тӀаьхьа дуккха а алсама седарчий дӀалоцу кхин билгалонийн системаш йукъайевллушехь.

Байеран билгалонийн хьесапан бух бу седарчий къегаран тӀехь: седарчийн гуламан уггаре къегина седа билгалбоккху α элпаца, шолгӀаниг — β и кхин дӀа

И бакъо, Байера даиманна а ца лелайора, наггахь кхин бехкамаш а лелабора. Иштта, гуламан седарчий цхьатерра къегина хилча, цуо тергоне оьцура дустаран хьал. Масала, ВорхӀ вешин ворхӀ седа гуламехь Чами астеризман седарчий билгала ца даьхна къогаллин низамехь, ткъа билгалдаьхна астеризмехь латтаран низамехь. Байеран кхин хьесап — седарчий охьатаӀар: цхьатерра къегина шина седанах хьалхе дӀалора алсама къилбаседехь болчу седина. Иштта, Близнецы гуламехь алсама къегина Поллукс лаьтта къилбехьа мелла а цулла къегина боцчу Касторал, цундела Поллукс билгалбаьккхина Близнецин β аьлла, ткъа Кастор — Близнецин α. Цкъацца Байера стенца куьйгалла до кхета хала ду. Масала, Доккха ЖӀаьла гуламан билгалдахаран низам чӀогӀа къаьста къогаллица декъарх (гуламан коьрта седа α CMa — Сириус боцург), хета шена ма-хеттара дича санна.

Цул сов, Байеран билгалонашкара цхьадолу седарчий кхечу гуламашна йукъахь ду хӀинца. Шина седан хьалха шишша цӀе йара: Шинаран β (γ Возничий) а, Андромедин α (δ Пегас).

Декъалу седарчий билгалдоху могӀанна тӀехулара элпаца, масала, Орионан π¹, π², π³, π⁴, π⁵, π⁶ .

Цхьадолу седарчий билгалдоху латинийн элпашца (могӀанийн a тӀера z тӀекхаччалц а, даккхий A тӀера Q тӀекхаччалц): масала, ВорхӀ вешин ворхӀ седин g (Алькор), ГӀургӀезан P. Даккхий элпашца R тӀера Z тӀекхаччалц билгалдоху хийцалун седарчий йукъа ца догӀу Байеран билгалонан системин.

Лахахь йалийна Байеран билгалонашца хӀоттийна седарчийн а, объектийн а жамӀан таблица. Байеран билгалонаш

	α	β	γ	δ	ε	ζ	η	θ	ι	κ	λ	μ	ν	ξ	ο	π	ρ	σ	τ	υ	φ	χ	ψ	ω
And	α And	β And	γ And	δ And	ε And	ζ And	η And	θ And	ι And	κ And	λ And	μ And	ν And	ξ And	ο And	π And	ρ And	σ And	τ And	υ And	φ And	χ And	ψ And	ω And
Ant	α Ant			δ Ant	ε Ant	ζ Ant	η Ant	θ Ant	ι Ant
Aps	α Aps	β Aps	γ Aps	δ Aps	ε Aps	ζ Aps	η Aps	θ Aps	ι Aps	κ Aps
Aqr	α Aqr	β Aqr	γ Aqr	δ Aqr	ε Aqr	ζ Aqr	η Aqr	θ Aqr	ι Aqr	κ Aqr	λ Aqr	μ Aqr	ν Aqr	ξ Aqr	ο Aqr	π Aqr	ρ Aqr	σ Aqr	τ Aqr	υ Aqr	φ Aqr	χ Aqr	ψ Aqr	ω Aqr
Aql	α Aql	β Aql	γ Aql	δ Aql	ε Aql	ζ Aql	η Aql	θ Aql	ι Aql	κ Aql	λ Aql	μ Aql	ν Aql	ξ Aql	ο Aql	π Aql	ρ Aql	σ Aql	τ Aql	υ Aql	φ Aql	χ Aql	ψ Aql	ω Aql
Ara	α Ara	β Ara	γ Ara	δ Ara	ε Ara	ζ Ara	η Ara	θ Ara	ι Ara	κ Ara	λ Ara	μ Ara	ν Ara			π Ara		σ Ara		υ Ara
Ari	α Ari	β Ari	γ Ari	δ Ari	ε Ari	ζ Ari	η Ari	θ Ari	ι Ari	κ Ari	λ Ari	μ Ari	ν Ari	ξ Ari	ο Ari	π Ari	ρ Ari	σ Ari	τ Ari
Aur	α Aur	β Aur	γ Aur	δ Aur	ε Aur	ζ Aur	η Aur	θ Aur	ι Aur	κ Aur	λ Aur	μ Aur	ν Aur	ξ Aur	ο Aur	π Aur	ρ Aur	σ Aur	τ Aur	υ Aur	φ Aur	χ Aur	ψ Aur	ω Aur
Boo	α Boo	β Boo	γ Boo	δ Boo	ε Boo	ζ Boo	η Boo	θ Boo	ι Boo	κ Boo	λ Boo	μ Boo	ν Boo	ξ Boo	ο Boo	π Boo	ρ Boo	σ Boo	τ Boo	υ Boo	φ Boo	χ Boo	ψ Boo	ω Boo
Cae	α Cae	β Cae	γ Cae	δ Cae		ζ Cae					λ Cae		ν Cae
Cam	α Cam	β Cam	γ Cam
Cnc	α Cnc	β Cnc	γ Cnc	δ Cnc	ε Cnc	ζ Cnc	η Cnc	θ Cnc	ι Cnc	κ Cnc	λ Cnc	μ Cnc	ν Cnc	ξ Cnc	ο Cnc	π Cnc	ρ Cnc	σ Cnc	τ Cnc	υ Cnc	φ Cnc	χ Cnc	ψ Cnc	ω Cnc
CVn	α CVn	β CVn
CMa	α CMa	β CMa	γ CMa	δ CMa	ε CMa	ζ CMa	η CMa	θ CMa	ι CMa	κ CMa	λ CMa		ν CMa	ξ CMa	ο CMa	π CMa		σ CMa	τ CMa					ω CMa
CMi	α CMi	β CMi	γ CMi	δ CMi	ε CMi	ζ CMi	η CMi
Cap	α Cap	β Cap	γ Cap	δ Cap	ε Cap	ζ Cap	η Cap	θ Cap	ι Cap	κ Cap	λ Cap	μ Cap	ν Cap	ξ Cap	ο Cap	π Cap	ρ Cap	σ Cap	τ Cap	υ Cap	φ Cap	χ Cap	ψ Cap	ω Cap
Car	α Car	β Car			ε Car		η Car	θ Car	ι Car											υ Car		χ Car		ω Car
Cas	α Cas	β Cas	γ Cas	δ Cas	ε Cas	ζ Cas	η Cas	θ Cas	ι Cas	κ Cas	λ Cas	μ Cas	ν Cas	ξ Cas	ο Cas	π Cas	ρ Cas	σ Cas	τ Cas	υ Cas	φ Cas	χ Cas	ψ Cas	ω Cas
Cen	α Cen	β Cen	γ Cen	δ Cen	ε Cen	ζ Cen	η Cen	θ Cen	ι Cen	κ Cen	λ Cen	μ Cen	ν Cen	ξ Cen	ο Cen	π Cen	ρ Cen	σ Cen	τ Cen	υ Cen	φ Cen	χ Cen	ψ Cen	ω Cen
Cep	α Cep	β Cep	γ Cep	δ Cep	ε Cep	ζ Cep	η Cep	θ Cep	ι Cep	κ Cep		μ Cep	ν Cep	ξ Cep	ο Cep	π Cep
Cet	α Cet	β Cet	γ Cet	δ Cet		ζ Cet	η Cet	θ Cet	ι Cet	κ Cet					ο Cet	π Cet			τ Cet	υ Cet
Cha	α Cha	β Cha	γ Cha
Cir	α Cir	β Cir
Col	α Col	β Col	γ Col	δ Col	ε Col		η Col	θ Col		κ Col	λ Col	μ Col		ξ Col	ο Col			σ Col
Com	α Com	β Com
CrA	α CrA	β CrA			ε CrA
CrB	α CrB	β CrB								κ CrB							ρ CrB
Crv	α Crv	β Crv	γ Crv	δ Crv	ε Crv		η Crv
Crt	α Crt	β Crt		δ Crt
Cru	α Cru	β Cru	γ Cru	δ Cru	ε Cru	ζ Cru	η Cru		ι Cru	κ Cru	λ Cru	μ Cru
Cyg	α Cyg	β Cyg	γ Cyg	δ Cyg	ε Cyg	ζ Cyg	η Cyg	θ Cyg											τ Cyg			χ Cyg	ψ Cyg
Del	α Del	β Del	γ Del		ε Del
Dor	α Dor	β Dor	γ Dor	δ Dor		ζ Dor		θ Dor
Dra	α Dra	β Dra	γ Dra	δ Dra	ε Dra	ζ Dra	η Dra		ι Dra	κ Dra	λ Dra	μ Dra	ν Dra	ξ Dra	ο Dra			σ Dra				χ Dra	ψ Dra
Equ	α Equ	β Equ		δ Equ
Eri	α Eri	β Eri	γ Eri	δ Eri	ε Eri		η Eri	θ Eri							ο Eri				τ Eri
For	α For	β For																						ω For
Gem	α Gem	β Gem	γ Gem	δ Gem	ε Gem	ζ Gem	η Gem	θ Gem	ι Gem	κ Gem	λ Gem	μ Gem		ξ Gem					τ Gem
Gru	α Gru	β Gru	γ Gru
Her	α Her	β Her	γ Her	δ Her		ζ Her					λ Her	μ Her		ξ Her										ω Her
Hor	α Hor	β Hor							ι Hor
Hya	α Hya	β Hya	γ Hya	δ Hya	ε Hya	ζ Hya							ν Hya	ξ Hya		π Hya		σ Hya	τ Hya
Hyi	α Hyi	β Hyi
Ind	α Ind	β Ind			ε Ind												ρ Ind
Lac	α Lac	β Lac
Leo	α Leo	β Leo	γ Leo	δ Leo	ε Leo	ζ Leo	η Leo	θ Leo	ι Leo	κ Leo	λ Leo	μ Leo		ξ Leo	ο Leo		ρ Leo	σ Leo
LMi		β LMi
Lep	α Lep	β Lep	γ Lep		ε Lep	ζ Lep						μ Lep
Lib	α Lib	β Lib	γ Lib	δ Lib														σ Lib	τ Lib	υ Lib
Lup	α Lup	β Lup	γ Lup	δ Lup												π Lup						χ Lup
Lyn	α Lyn
Lyr	α Lyr	β Lyr	γ Lyr		ε Lyr		η Lyr	θ Lyr	ι Lyr	κ Lyr	λ Lyr	μ Lyr
Men	α Men	β Men														π Men
Mic	α Mic		γ Mic
Mon	α Mon	β Mon
Mus	α Mus	β Mus	γ Mus	δ Mus							λ Mus
Nor
Oct	α Oct			δ Oct														σ Oct
Oph	α Oph	β Oph	γ Oph	δ Oph	ε Oph	ζ Oph	η Oph	θ Oph		κ Oph	λ Oph		ν Oph				ρ Oph
Ori	α Ori	β Ori	γ Ori	δ Ori	ε Ori	ζ Ori	η Ori	θ Ori	ι Ori	κ Ori	λ Ori					π Ori		σ Ori	τ Ori	υ Ori	φ Ori	χ Ori
Pav	α Pav		γ Pav	δ Pav
Peg	α Peg	β Peg	γ Peg	δ Peg	ε Peg	ζ Peg	η Peg	θ Peg	ι Peg	κ Peg		μ Peg							τ Peg
Per	α Per	β Per	γ Per	δ Per	ε Per	ζ Per	η Per	θ Per	ι Per	κ Per			ν Per	ξ Per	ο Per	π Per	ρ Per				φ Per	χ Per		ω Per
Phe	α Phe					ζ Phe							ν Phe
Pic	α Pic	β Pic						θ Pic
Psc	α Psc	β Psc	γ Psc	δ Psc	ε Psc		η Psc	θ Psc	ι Psc	κ Psc	λ Psc	μ Psc	ν Psc		ο Psc	π Psc				υ Psc	φ Psc			ω Psc
PsA	α PsA
Pup						ζ Pup								ξ Pup		π Pup		σ Pup	τ Pup
Pyx	α Pyx	β Pyx	γ Pyx
Ret	α Ret				ε Ret	ζ Ret		θ Ret
Sge	α Sge
Sgr	α Sgr	β Sgr	γ Sgr	δ Sgr	ε Sgr	ζ Sgr	η Sgr	θ Sgr	ι Sgr	κ Sgr	λ Sgr	μ Sgr	ν Sgr	ξ Sgr	ο Sgr	π Sgr	ρ Sgr	σ Sgr	τ Sgr	υ Sgr	φ Sgr	χ Sgr	ψ Sgr	ω Sgr
Sco	α Sco	β Sco	γ Sco	δ Sco	ε Sco		η Sco	θ Sco	ι Sco	κ Sco	λ Sco	μ Sco	ν Sco	ξ Sco	ο Sco	π Sco	ρ Sco	σ Sco	τ Sco	υ Sco		χ Sco	ψ Sco	ω Sco
Scl	α Scl	β Scl	γ Scl	δ Scl	ε Scl	ζ Scl	η Scl	θ Scl	ι Scl	κ Scl	λ Scl	μ Scl		ξ Scl		π Scl		σ Scl	τ Scl
Sct	α Sct	β Sct	γ Sct	δ Sct	ε Sct	ζ Sct	η Sct
Ser	α Ser	β Ser	γ Ser	δ Ser	ε Ser	ζ Ser	η Ser	θ Ser	ι Ser	κ Ser	λ Ser	μ Ser	ν Ser	ξ Ser	ο Ser	π Ser	ρ Ser	σ Ser	τ Ser	υ Ser	φ Ser	χ Ser	ψ Ser	ω Ser
Sex	α Sex	β Sex	γ Sex	δ Sex	ε Sex
Tau	α Tau	β Tau	γ Tau	δ Tau	ε Tau	ζ Tau	η Tau	θ Tau	ι Tau	κ Tau	λ Tau	μ Tau	ν Tau	ξ Tau	ο Tau	π Tau	ρ Tau	σ Tau	τ Tau	υ Tau	φ Tau	χ Tau	ψ Tau	ω Tau
Tel	α Tel			δ Tel	ε Tel	ζ Tel	η Tel		ι Tel	κ Tel	λ Tel	μ Tel	ν Tel	ξ Tel			ρ Tel
Tri	α Tri	β Tri	γ Tri	δ Tri	ε Tri
TrA	α TrA	β TrA	γ TrA	δ TrA	ε TrA	ζ TrA	η TrA	θ TrA	ι TrA	κ TrA
Tuc	α Tuc	β Tuc	γ Tuc	δ Tuc	ε Tuc	ζ Tuc	η Tuc	θ Tuc	ι Tuc	κ Tuc	λ Tuc		ν Tuc	ξ Tuc		π Tuc	ρ Tuc
UMa	α UMa	β UMa	γ UMa	δ UMa	ε UMa	ζ UMa	η UMa	θ UMa	ι UMa	κ UMa	λ UMa	μ UMa	ν UMa	ξ UMa	ο UMa	π UMa	ρ UMa	σ UMa	τ UMa	υ UMa		χ UMa	ψ UMa	ω UMa
UMi	α UMi	β UMi	γ UMi	δ UMi	ε UMi	ζ UMi	η UMi	θ UMi			λ UMi					π UMi
Vel			γ Vel	δ Vel						κ Vel	λ Vel	μ Vel			ο Vel						φ Vel		ψ Vel
Vir	α Vir	β Vir	γ Vir	δ Vir	ε Vir	ζ Vir	η Vir	θ Vir	ι Vir	κ Vir	λ Vir	μ Vir	ν Vir	ξ Vir	ο Vir	π Vir	ρ Vir	σ Vir	τ Vir	υ Vir	φ Vir	χ Vir	ψ Vir	ω Vir
Vol	α Vol	β Vol	γ Vol	δ Vol	ε Vol	ζ Vol	η Vol	θ Vol	ι Vol	κ Vol
Vul	α Vul

Хьажа кхин а

• Флемстидан билгалонаш
• Гулдан билгалонаш

Хьажоргаш

• Список объектов Байера на wikisky(ингалс.)