Балг[1][2][3], (лат. Heliánthus tuberósus) — Астрийн (Asteraceae) доьзалера Маьлхан хӀун тайпана орамстоьман дукха шерийн бецан ораматийн кеп[4].

Балг
Helianthus tuberosus
Ӏилманан классификаци
Дуьненайукъара Ӏилманан цӀе
Helianthus tuberosus L., 1753
Синонимаш

Оьрсаша ораматах кхин а олу «Лаьттан кхор»[4][5], «къудс-гӀалин артишок»[6], «бульба», «бульва», «бараболя»[7].

Ботаникин сурт хӀоттор нисйе бӀаьра

Ораман система гӀорадолуш, кӀорга йу. Лаьттан бухара зуьгалшкахь (столонашкахь) кхоллало даа мегаш долу орамстоьмаш (кӀайн, можа, шекъанан басахь, цӀен) чомана тера ду копастин тумах йа хорсамах[4][5]. Орамстоьмаша Российн йуккъера асанехь дика Ӏа доккху лаьттан бухахь.

ГӀад нисса онда нийса лаьтташ, локхаллехь 40 см тӀера 4 м кхаччалц, лакхахь даьржаш, доца чоьш девлла.

ГӀаш херхан-церг кепара геннийн, чо болуш: лахарниш — хӀоакепара йа догкепара-хӀоакепара, дуьхь-дуьхьала; лакхарниш — дахделла-хӀоакепара йа ланцетан, рогӀен.

Зазанаш гулдина 2—10 см диаметр йолчу тускаршка. Йуккъера турбакепара зазанаш можа, стен-боьршанаш; йистернаш ца хьекъа харцтӀилдиган заза дешин-можа, иттанна тӀера пхийттанне кхаччалц. Российн Европин декъехь заза доккху августехь — октябрехь[8].

СтомхӀу, Российн европин декъехь хила йолу сентябрехь — октябрехь[8].

 
 
 
 
 
 

Билгалдахарш нисйе бӀаьра

  1. Агабабян, 1956, с. 453.
  2. Медведев, Сметанникова, 1981, с. 284.
  3. Ударение на последний слог — согласно изданию Зализняк А. А. Грамматический словарь русского языка: Словоизменение. Ок. 100 000 слов. — 3-е стер. изд. — М.: Русский язык, 1987. — С. 541. — 880 с. — 100 000 экз.
  4. 1 2 3 Балг // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  5. 1 2 топанамбур // Биологический энциклопедический словарь., Биологический энциклопедический словарь.
  6. Пикок, Т. Л. Аббатство Кошмаров. Усадьба Грилла. — М.: Наука, 1988. — С. 63. — 424 с. — (Лит. памятники). — 50 000 экз. — ISBN 5-02-012641-1.
  7. Бульба, земляная груша // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  8. 1 2 Губанов И. А. и др. 1341. Helianthus tuberosus L. — Подсолнечник клубненосный, или топинамбур // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3 т. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл., 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 405. — ISBN 5-87317-163-7.

Литература нисйе бӀаьра

  • Агабабян Ш. М. Земляная груша // Кормовые растения сенокосов и пастбищ СССР : в 3 т. / под ред. И. В. Ларина. — М. ; Л. : Сельхозгиз, 1956. — Т. 3 : Двудольные (Гераниевые — Сложноцветные). Общие выводы и заключения. — С. 453—456. — 880 с. — 3000 экз.
  • Груша земляная // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  • Назаревский Н. И. Культура топинамбура и его кормовое значение. — Фрунзе: Киргосиздат, 1936. — 152 с. — 3000 экз.
  • Биологический энциклопедический словарь / Гл. ред. М. С. Гиляров; Редкол.: А. А. Баев, Г. Г. Винберг, Г. А. Заварзин и др. — М. : Сов. энциклопедия, 1986. — С. 637. — 831 с. — 100 000 экз.
  • Виноградова Ю. К., Майоров С. Р., Хорун Л. В. Подсолнечник клубненосный, топинамбур // Чёрная книга флоры Средней России (Чужеродные виды растений в экосистемах Средней России) / РАН; ГБС РАН им. Н. Н. Цицина; отв. ред. Ю. Ю. Дгебуадзе. науч. ред. А. С. Демидов. — М.: ГЕОС, 2009. — С. 188—194. — 494 с. — (Чужеродные виды России). — ISBN 978-8-89119-487-9.
  • Дергачева Н. В., Казыдуб Н. Г. Клубненосные культуры (картофель, топинамбур, батат, маниок, таро, ямс): Учебное пособие. — Омск: ОмГАУ, 2011. — 208 с. — ISBN 978-5-89764-332-5.
  • Медведев П. Ф., Сметанникова А. И. Топинамбур // Кормовые растения европейской части СССР. — Л.: Колос, 1981. — С. 284—287. — 335 с. — 25 000 экз.

Хьажоргаш нисйе бӀаьра