Коптийн абат

Ко́птийн а́бат — коптийн мотт дӀайазбеш лело абат, йаьржина IV бӀешарахь дуьйна. Коптий абат желтойн абатан бух тӀехь йу, тӀетоьхна масех элп ширамисран демотин йозан, цара хозуьйтура желтойн доцу мукъаза аьзнаш.

Коптийн йоза
Йозан тайпа	консонантан-вокалийн йоза
Меттанаш	коптий мотт
Кхолладелла меттиг	Эллинийн Мисар
Кхоьллина терахь	200 в. э. хьалха
Мур	II—XIV бӀешераш
Йозан агӀо	слева направо[d]
Шира документ	коптийн гергара шира тексташ — III бӀешарахь година Библи.
Схьадалар	желтойн йоза
Гергара	ширанубийн йоза, латиница, кириллица, эрмалой йоза
Юникодан диапазон	U+2C80 to U+2CFF U+03E2 to U+03EF
ISO 15924	Copt

Коптийн йоза ширанубий йозан хьостех цхьаъ ду.

Коптийн абат Юникод стандарто латтош йу ша йолу абат санна 4.1 версин тӀиера (2005).

Истори

Коптийн элпаш (бохайран йоза)

Коптийн абатан еха истори йу, иза йолало ПтолемейгӀеран урхаллин муьрехь, оцу хенахь желтойн элпаш дуьххьара лелийра демотин текстийн транскрипци еш, демотин меттан алар нийса ала Ӏалашо йолуш. Вайн эран хьалхарчу шина бӀешарахь дийнна цхьа могӀа сихьран тексташ йазйира «ширакоптийн олучу йозанца», уьш дара мисран маттахь тексташ йазйина желтойн элпаш; амма, цхьа могӀа элпаш тӀеэцнера демотин йозанера, дукхаха дерш царех (амма дерриш дац) леладо коптийн йозанехь. Мисрахь керсталла даржарца, III бӀешо чекхдолуш иероглифин йоза хаар дайнера, тӀаьхьа демотин йоза санна, цуо таро йира кераталлин килсан доьзна керла йоза даржо. IV бӀешарахь коптийн абат кхоллайелла йелира, башха дика хилира саӀидийн меттадекъана (коптийн меттан тайп-тайпанчу меттадакъошкахь лело цхьа могӀа башхаллаш йу абаташна йукъахь). Тахана коптий мотт лела ца бо шайн динан тексташ йазйеш Коптийн православин килсан тӀаьхьабозучара бен. Дерриш «Наг-Хьаммадера гностин инжилаш» йаздина ду коптийн абатца.

Хьажа кхин а

• Коптийн жайнийн оьздангалла

Литература

• Пламли, Дж. М. Введение в коптскую грамматику (саидский диалект) / Пер. с англ., пред., прим. М. К. Трофимовой. М., 2001.
• Quaegebeur, Jan. 1982. «De la préhistoire de l'écriture copte.» Orientalia lovaniensia analecta 13:125-136.
• Kasser, Rodolphe. 1991. «Alphabet in Coptic, Greek». In The Coptic Encyclopedia, edited by Aziz S. Atiya. New York: Macmillan Publishing Company, Volume 8. 30-32.
• Kasser, Rodolphe. 1991. «Alphabets, Coptic». In The Coptic Encyclopedia, edited by Aziz S. Atiya. New York: Macmillan Publishing Company, Volume 8. 32-41.
• Kasser, Rodolphe. 1991. «Alphabets, Old Coptic». In The Coptic Encyclopedia, edited by Aziz S. Atiya. New York: Macmillan Publishing Company, Volume 8. 41-45.
• Wolfgang Kosack: Koptisches Handlexikon des Bohairischen. Koptisch - Deutsch - Arabisch. Verlag Christoph Brunner, Basel 2013, ISBN 978-3-9524018-9-7.