Марта (Ӏаьс-хин га)
Марта[2], Ӏашхойн Марта[3], Фарта[4] (гӀалгӀ. Форта[5][6], оьрс. Фортанга) — Российн эрк, охьадогӀу ГӀалгӀайчухула а, Нохчийчухула а. Ӏаьс-хин аьтту га. Эркан дохалла — 69[7] км, хи гулден майда — 525[7] км². Эркан шира цӀе - Балсур-хи[8].
| Марта | |
|---|---|
| гӀалгӀ. Форта, оьрс. Фортанга | |
_(6).jpg) | |
| Амал | |
| Дохалла | 69 км |
| Бассейн | 525 км² |
| Хи дайар | 82,9 м³/с |
| ДӀаэхар | |
| Хьост (B) | Цхьоройн-Лам |
| • Эрк долу меттиг |
Йоккха Кавказан дукъ ГӀалгӀайчоьнан Соьлжан кӀошт |
| • Локхалла | 2185 м |
| • Координаташ | 42°51′50″ къ. ш. 45°01′29″ м. д.HGЯO |
| Хикхоче (B) | Терк |
| • Эрк чекхдолу меттиг | э. ШаӀми-Йурт (ТӀехьа-Мартанан кӀошт) |
| • Локхалла | 174 м |
| • Координаташ | 43°14′36″ къ. ш. 45°23′31″ м. д.HGЯO |
| Хин охьане | 29,1 м/км |
| Эрк долу меттиг | |
| Хин система | Ӏаьс-хи → Соьлжа → Терк → Каспий-хӀорд |
| Пачхьалкх | |
| Регионаш | ГӀалгӀайчоь, Нохчийн Республика |
| Код ПХР чохь | 07020001112108200005536[1] |
 хьост  хикхоче |
|
 Медиафайлаш Викилармехь | |
Географи нисйе бӀаьра
Эрк схьадолу ГӀалгӀайчохь Цхьоройн-Ломан дукъан къилбаседа басехь. Лакхенашкахь Фарта олу. ОхьадогӀу хьийзаш къилбаседехьа. Эркан хикхоче йу ШаӀми-Йуртахь, Ӏаьс-хин хикхочен 7,5 км лакхахь, аьтту бердаца. Эркан дохалла – 69 км[7].
Эркан майданехь лаьтта нах бехаш меттигаш: Хьай, Хьай-ара ЦӀечу-Аьхке, Сенгалхи, ГӀандал-босе, Пхьуматта, КатаргаштӀие, Мулкъание, Муьжгана, МазантӀи, Мештие, Декашари, ГӀозана, Мержа, Даких, Хьаьвхьа, Дехьа-ГериетIе, Сехьа-ГериетIе, Далг-Бух, Дака-Бух, Къолие, Иег-чIодж, АгIиен бассе, МагIа ДаьттагIа, ИгIа ДаьттагIа, Белхара, ГӀандал-босе, Аьршта, Издиг, ХIуттунчу, Iакъие-тIи, Берешки, Самиогочие, Мергйистие, Буммат, ТӀехьа-Марта, ШаӀми-Йурт.
Хин реестрах хаамаш нисйе бӀаьра
Российн пачхьалкхан хин реестран хаамашца йукъахь ду Малхбуза-Каспийн бассейнан гуонан, эркан хин бахаман дакъа — Соьлжа Соьлжа-ГӀалан тӀиера Органах кхетталц. Эркан майда — Каспий-хӀордан бассейнан эркаш Теркан а, Ийдалан а шина хин йукъ [7].
Пачхьалкхан хин реестрера объектан код — 07020001112108200005536[7].
Геннаш нисйе бӀаьра
Хьай-хи, ГӀозана-хи, ЦӀучуаьхк, Iаьржачу-хи, Лар-алие, Чолхара-хи, Инзар-алие, Иерза али, Комур-алие, Хурхур-аьлие, Амла-алие, Заг-алие, КӀай-Жол, Ӏаржа-Жол, Вирг вийна али, Сенгалхи, Мержа-Аьхк, Жол, КӀобур-алие, ГӀандалой-босса-али, Шоьнарг, Сала-али, ХIутта, Арштие алие, Элжаркъин али, Ӏашхи.
Эркаца долу лаьмнаш нисйе бӀаьра
- Кер-лоам - ЦӀечу аьхкиен къилбаседа-малхбузехьа, мартан аьтту бердаца, 1734,9 м хӀордан тӀегӀанал лекха[9].
- Ерди-Корта - Мартан аьрру берда тӀехула лаьтта лам[10].
- Нохчийн-Корта (Нох-Корта) - Бумматан малхбалехьа, Мартан аьтту бердаца[11].
Билгалдахарш нисйе бӀаьра
- ↑ Ресурсы поверхностных вод СССР: Гидрологическая изученность. Т. 8. Северный Кавказ / под ред. Д. Д. Мордухай-Болтовского. — Л.: Гидрометеоиздат, 1964. — 309 с.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 13,23.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 22,23,33.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 13,22,33.
- ↑ Барахоева Н. М., Кодзоев Н. Д., Хайров Б. А. Ингушско-русский и русско-ингушский словарь терминов: более 8000 слов. — Назрань: «Кеп», 2016. — 600 с.
- ↑ Топоним. слов. Сулейманова, 1978, с. 78.
- ↑ 1 2 3 4 5 «Фортанга» — Пачхьалкхан хин реестран объектех хаам.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 45.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 15.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 17.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 33.
Литература нисйе бӀаьра
- Сулейманов А. С. Топонимия Чечни / Ред. Т. И. Бураева. — Грозный: ГУП "Книжное издательство", 2006. — 711 с. — 5000 экз. — ISBN 5-98896-002-2.