Мерку́рий — Маьлхан системехь Маьлхан массарелла уллера планета. Цо Маьлхан гонах го боккху 88 Дуьненан дийнахь-бусехь. Меркурийн тӀехь цхьана ден-буьйсан йохалла йу Дуьненан тӀехь 176 дей-буьсий санна[3][12]. Шира Римехь оцу планетан цӀе тиллира шайн махлелоран делан сий деш. Астр. символ: ☿.

Меркурий

Меркурий («Мессенджерc» даьккхина сурт). Лахахь аьтту агӀор гуш йу Толстойн цIе йолу кратер.
Меркурий ша ма йоллу басехь («Маринер-10» даьккхина сурт)
Орбитан характеристикаш
Перигелий 46 001 210 км
0,30749909 а. б.[1]
Афелий 69 816 900 км
0,46669733 а. б.[1]
Эксцентриситет орбиташ (e) 0,20563069[1]
Сидеран мур тӀедерзор 87,969 де[1]
Синодан мур тӀедерзор 115,88 де[1]
Орбитан чехкалла (v) 47,87 км/с[1]
Бккъера аномали (Mo) 174,795884°
Орбитан охьане (i)

7,00° эклиптикин экъан хьаьжча
3,38° Мьлахан экваторан хьаьжча

6,34° инвариантан экъан хьаьжча[2]
Гоьдолу шадан дохалла (Ω) 48,33167°[1]
Перицентран аргумент (ω) 29,124279°
Спутникаш 0
Физикин характеристикаш-ref
Экваторан радиус 2439,7 км[1]
Полюсан радиус 2439,7 км[1]
Йуккъера радиус 2439,7 ± 1,0 км (Дьуненан радиусан 0,3829 дакъа)[1]
Боккхачу гонан йохалла 15 329,1 км
ТӀехулан майда (S) 7,48×107 км²
Дуьненан майдан 0,147 дакъа
Чухоам (V)

6,083×1010 км³

Дуьненан чухоаман 0,056 дакъа[1]
Йозалла (m)

3,33022×1023 кг

Дуьненен йозаллин 0,055274 дакъа[1][3][4]
Йуккъера дуькъалла (ρ)

5,427 г/см³

Дуьненан дуькъаллин 0,984 дакъа[1]
паргӀата охьакхетаран сихдалар на экваторе (g) 3,7 м/с²
0,377 g[1]
ШолгӀа космосан чехкалла (v2) 4,25 км/с
Экватаран хьийзаран чехкалла 10,892 км/ч (3,026 м/с) (экваторехь)
Хьийзаран мур (T) 58,646 де (1407,5 сахьт)[1]
Семан охьатаӀар 2,11′ ± 0,1′[5]
нийса тӀейалар къилбседа полюса (α) 18 сахьт 44 мин 2 с
281,01°[1]
Легар къилбседа полюса (δ) 61,45°[6]
Альбедо 0,142 (Бонд)[1][7]
0,068 (геометрическое)[1][7]
Гушйолу седан йокхалла от −2,6m[8] до 5,7m[6][9]
Сонан диаметр 4.5" – 13"[6]
Температура
 
мин. сред. макс.
0°N, 0°W[10]
100 K
(−173 °C)
700 К[11]
(427 °C)
85°N, 0°W[10]
80 К
(−193 °C)
380 К
(107 °C)
Атмосфера[6]
Атмосферан таӀам ~10−15 бар[1]
ХӀоттам:

42,0 % кислород

29,0 % натрий
22,0 % водород
6,0 % гелий
0,5 % калий

0,5 % диснарш (хи, кӀорамуьсталлин газ, азот, аргон, ксенон, криптон, неон, кальций, магний)[1][4]


Билгалдахарш нисйе бӀаьра

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 David R. Williams. Mercury Fact Sheet (инг.). NASA (30 ноября 2007). ТӀекхочу дата: 12 февраля 2009. Архивйина 2012 шеран 22 майхь
  2. The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter (2009 шеран 3 апрель). ТӀекхочу дата: 2009 шеран 3 апрель. Архивйина 2013 шеран 20 январехь
  3. 1 2 Цитатийн гӀалат: <ref> тег нийса йац; кху Язев тIетовжаран йоза йаздина дац
  4. 1 2 Проект «Исследование Солнечной системы», Меркурий
  5. Margot, L.J. (2007). "Large Longitude Libration of Mercury Reveals a Molten Core". Science. 316 (5825): 710—714. Bibcode:2007Sci...316..710M. doi:10.1126/science.1140514. PMID 17478713. {{cite journal}}: Неизвестный параметр |coauthors= игнорируется (|author= предлагается) (справка)К:Википедия:Ошибки CS1 (неподдерживаемый параметр)
  6. 1 2 3 4 Цитатийн гӀалат: <ref> тег нийса йац; кху nssdcMercury тIетовжаран йоза йаздина дац
  7. 1 2 Mallama, A.; Wang, D.; Howard, R.A. (2002). "Photometry of Mercury from SOHO/LASCO and Earth". Icarus. 155 (2): 253—264. Bibcode:2002Icar..155..253M. doi:10.1006/icar.2001.6723.{{cite journal}}: Википедия:Обслуживание CS1 (множественные имена: authors list) (ссылка)К:Википедия:Обслуживание CS1 (множественные имена: authors list)
  8. Mallama, A. (2011). "Planetary magnitudes". Sky and Telescope. 121(1): 51—56.
  9. Espenak, Fred Twelve Year Planetary Ephemeris: 1995–2006. NASA Reference Publication 1349. NASA (1996 шеран 25 июль). ТӀекхочу дата: 2008 шеран 23 май. Архивйина 2012 шеран 16 октябрехь
  10. 1 2 Vasavada, Ashwin R.; Paige, David A.; Wood, Stephen E. (19 February 1999). "Near-Surface Temperatures on Mercury and the Moon and the Stability of Polar Ice Deposits" (PDF). Icarus. 141: 179—193. Bibcode:1999Icar..141..179V. doi:10.1006/icar.1999.6175. Figure 3 with the "TWO model"; Figure 5 for pole.
  11. ESA Science & Technology: Background Science (инг.). Европейское космическое агентство. ТӀекхочу дата: 2009-3-20. Архивйина 2012 шеран 22 майхь Архивйина 2016-09-04 — Wayback Machine
  12. Цитатийн гӀалат: <ref> тег нийса йац; кху strom тIетовжаран йоза йаздина дац

Литература нисйе бӀаьра

  • Гребеников Е. А., Рябов Ю. А. Поиски и открытия планет. — М.: Наука, 1975. — 216 с. — 65 000 экз.
  • Ксанфомалити Л. В. Неизвестный Меркурий // В мире науки. — 2008. — № 2. Архивйина 2010-01-16 — Wayback Machine
  • Маров М. Я. Планеты Солнечной системы. — 2-е изд. — М.: Наука, 1986. — 320 с.
  • Солнечная система / Ред.-сост. В. Г. Сурдин. — М.: Физматлит, 2008. — 400 с. — ISBN 978-5-9221-0989-5.

Хьажорга нисйе бӀаьра