Мичиг-Хи
Мичиг-Хи (оьрс. Мичик) — Нохчийн Республикера эрк, Гумсан аьтту га.
| Мичиг-Хи | |
|---|---|
| оьрс. Мичик | |
 | |
| Амал | |
| Дохалла | 36 км |
| Бассейн | 200 км² |
| ДӀаэхар | |
| Хьост | Нажи-Йуьртан лаьмнийн къилбаседа-малхбуза басера шовданаш |
| • Эрк долу меттиг | Нажи-Йуьртан кӀошт |
| • Локхалла | 936 м |
| • Координаташ | 43°06′22″ къ. ш. 46°16′10″ м. д.HGЯO |
| Хикхоче | Гумс |
| • Эрк чекхдолу меттиг | Курчалойн кӀоштара Иласхан-Йуртан гергахь |
| • Локхалла | 93 м |
| • Координаташ | 43°17′04″ къ. ш. 46°04′23″ м. д.HGЯO |
| Хин охьане | 21,4 м/км |
| Эрк долу меттиг | |
| Хин система | Гумс → Соьлжа → Терк → Каспий-хӀорд |
| Пачхьалкх | |
| Регион | Нохчийчоь |
| Код ПХР чохь | 07020001312108200006272[1] |
  |
|
 — хьост,  — хикхоче |
|
Географи нисйе бӀаьра
Схьадолу Нажи-Йуьртан лаьмнийн къилбаседа-малхбуза басера шовданашкара. ОхьадогӀу Нажи-Йуьртан, Курчалойн кӀошташкахула, Ӏаларан малхбуза дозанца, РегӀан дукъ малхбузехьа а дуьсуш. Оцу хин цӀарах гӀумкаша нохчех олу «мичиг1ыш» - Мичиг тӀехь беха нах[2]. Эркан дохалла — 36 км, бассейнан майда 200 км²[3].
Топонимаш нисйе бӀаьра
- Шина Мичиган йукъ – ГӀансолчохь[4].
- Мичиган чоь – Майртупан къилба йисттехь[5].
- Шихикхиетие – Мичиг а, Гумс а цхьаьнакхета меттиг, Иласхан-Йуртан къилба йисттехь. [6].
- Шина Мишка йукъе – Ӏаларой-Эвлан къилбехьара меттиг, кхузахь Мишка галдаьккхина Мичиг ду[7].
Гидрологи нисйе бӀаьра
Эркан амалехь ду йовхачу хенахь дестар, Ӏай лакъар. Уггаре дукха хи дойу догӀанаш оьхучу заманахь. Аьхка догӀанаша хи дестор, наггахь кхераме хуьлу.
Геннаш нисйе бӀаьра
Эркан шиъ доккха га ду — аьрри агӀора ГӀансол, аьтту агӀора Жима Мичиг.
Истори нисйе бӀаьра
Тарло, цӀе схьаяьлла хилар гӀебартойн маттара гӀебарт.-чергаз. мышкъыш, мышкъышхэр, я гӀумкийн – гӀум. мычыгъышла «нохчий» бохучу дашах. Хила тарло нохчийн мичиг-хи — «мичара ду хи» бохучу дешнех а.
Хьалхо и меттиг хилла аренан нохчийн ладаме йукъ, цигахь хуьлуш хилла мехк-кхелан берриг гуламаш.
Эрк Ӏамор а, хин бахаман маьӀна а нисйе бӀаьра
Стационаран гидрологин талламаш эрк тӀаьхь ца бина.
Эрк тӀиера эвланаш нисйе бӀаьра
Мичиг-Хин тӀаьхь лаьтта эвланаш: ГӀансолчу, Ӏаларой-Эвла, Ахьмад-Йурт, БӀачи-Йурт, Иласхан-Йурт - аьрру бердаца, Ойсхаран къилбехьа[8].
Билгалдахарш нисйе бӀаьра
- ↑ Ресурсы поверхностных вод СССР: Гидрологическая изученность. Т. 8. Северный Кавказ / под ред. Д. Д. Мордухай-Болтовского. — Л.: Гидрометеоиздат, 1964. — 309 с.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 322.
- ↑ «Мичик» — Пачхьалкхан хин реестран объектех хаам.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 325.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 522.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 527.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 531.
- ↑ Сулейманов, 2006, с. 347.
Хьажоргаш нисйе бӀаьра
- Лист карты K-38-33 Новогрозненский. Масштаб: 1 : 100 000. Указать дату выпуска/состояния местности.K-38