ХӀокху агӀонан йац хьаьжжина версеш, хила мега, цуьна дикаллин мах ца хоттийна болучу барамца.

Бийтаройнохчмахкахойн тукхуман нохчийн тайпа. Тайпанан лам - Дюран-Лам[1]. Еллачу ДНК тесташа гайтина Битарой J2 гаплотобанера хилар[2].

Къена тайпа
Бийтарой
Кхин цӀерш Битарой
Этноиерархи
Раса кавказан
Тукхам Нохчмахкахой
Йукъара хаамаш
Мотт нохчийн меттан нохчмахкахойн лер
Дин ислам (суннийш)
Къам нохчий
Дай Ялхой
Гергарло ИхӀарой, Сингалхой
Таханлера дӀасакхалхар
 Росси: хууш дац
 Нохчийчоь: хууш дац
 ДегӀаста: хууш дац

Хьалхалера дӀасакхалхар

Къилбаседа Кавказ:

• шира. мохк Нохч-Мохк

Тайпанан йурт лору Нохчийн Республикин Нажи-Йуьртан кӀоштан Гилна.

Топонимаш

бӀаьра нисйан

Битарой схьабевлла Ялхойх[5]. Гергара тайпанаш ду ИхӀарой а, Сингалхой а.

Тайпанан векалш хилира хӀинцалера Курчалой-ГӀала йиллинчех. Нохчийн историка С.-М. Хасиева дийцарехь, Курчалой-Эвла йиллина Нохчийчоь паччахьан правительствон Нохчийчоьнан эвланаш йаккхий йарехь бинчу сацамца[1].

Беха меттигаш

бӀаьра нисйан

Битарой беха Гелдаганахь, Гилнахь, ЖугӀуртахь[6], Кобехь, Курчалой-ГӀалахь, Лакха-Невре, Лаха Неврехь[7], Майртупахь[8], НогӀамирзин-Йуртахь[9], Соьлжехь[10], Чечанахь[11], Эна-Хишка, Ялхой-Мохк[1].

Билгалдахарш

бӀаьра нисйан

Литература

бӀаьра нисйан