Кузнецова, Ариадна Ивановна
Кузнецо́ва Ариа́дна Ива́новна (1932 27 январь, Москох — 2015 12 апрель, Москох) — советийн, российн йукъара а, оьрсийн а морфологин финн-угорийн а, самодийн а меттанийн лингвист говзанча. Филологин Ӏилманийн доктор, профессор. 100 сов Ӏилманан белхан автор, царна йукъахь йу селькупийн меттан грамматика (соавтораллийца) а, оьрсийн меттан морфемийн дошам а (соавтораллийца)[1].
| Кузнецова Ариадна Ивановна | |
|---|---|
 | |
| Йина терахь | 1932 шеран 27 январь |
| Йина меттиг | Москох, РСФСР, ССРС |
| Кхелхина терахь | 2015 шеран 12 апрель (83 шо) |
| Кхелхина меттиг | Москох, Росси |
| Пачхьалкх |
 ССРС →  Росси |
| ГӀуллакхан тайпа | Ӏилманча |
| Ӏилманан кхоче | йукъара а, оьрсийн а морфологи, финн-угорийн меттанаш, самодийн меттанаш |
| Белхан меттиг | |
| Альма-матер | Кеп:МПУ филологин факультет |
| Ӏилманан дарж | филологин Ӏилманийн доктор |
| Ӏилманан цӀе | профессор |
| Ӏилманан куьйгалхо | В. А. Звегинцев |
| Дешархой | Т. Ф. Ефремова |
| Йоьвзу сана | лингвист селькупийн меттан грамматикин авторех цхьаъ |
Биографи
бӀаьра нисйан1955 шарахь чекхйаьккхина МПУн филологин факультет. Диплом даьккхира Йукъара а, дустаран-историн а моттӀаморан кафедрехь (Ӏилманан куьйгалхо — профессор В. А. Звегинцев); МПУ чекхйаьккхича аспирантуре йахара. 1957 шарахь дуьйна Йукъара а, дустаран-историн а моттӀаморан кафедрехь хьехархо болх бан йолайелира, ткъа цул тӀаьхьа Структуран а, прикладни а лингвистикан кафедрехь (1960 - 1990 шерашкахь а, йуха 1998 дуьйна СПЛД ма коьллина)[1].
1963 шарахь чекхдаьккхира кандидатан диссертации. Тема йара «МаьӀнийн йукъаметтигаш а, церан историн хийцамаш оьрсийн меттан боламан лексико-семантийн хандешан тобанехь (XI - XX бӀешерашкахь)», куьйгалхо вара В. А. Звегинцев (болх кхин а арахецна 2010 ш.), 1989 шарахь — йаздира докторан диссертаци «Параметрийн талламаш морфемикийн областера периферийн хиламийн» теманца. 1969 шарахь доцент хилира, 1993 шарахь — профессор. 1968 - 1977 шерашкахь куьйгалла дира коми-зырянашка, селькупашка, ненцашка, энцашка йолчу лингвистийн экспедешна тӀаьхь[1][2].
1991 шарахь хаьржира Финн-угорийн йукъараллин кхечу мехкийн декъашхо (Хельсинки гӀ.). 1990 - 1997 шерашкахь МПУ Финно-угорийн филологин кафедрин коьртехь йара; кафедра дӀайаьккхинчул тӀаьхьа болх бира Теоретикан а, прикладни а лингвистикан кафедрехь[1].
2000-гӀа шерашкахь къахьийгирп коьртаниг уралан меттанийн типологин баланашна тӀаьхь а, селькупийн мотт гойтуш а[1].
2015 шеран 12 апрелехь чӀогӀа цамгар лайна, 84-гӀа шо долуш Ариадна Ивановна йелира.
Доьзал
бӀаьра нисйан- Да: Кузнецов Иван (Ийбу) Прохорович — полковник, тӀеман топограф, схьавалар тверан ахархойх дара[3]
- Нана: Кузнецова (Антонова) Зинаида Ивановна — ишколан хьехархо а, библиотекарь а, элех хилла[3]
- Майра: Кобзарев Игорь Юрьевич (1932—1991) — физик-теоретик
- ЙоӀ: Кобзарева Елена Игоревна (1963—2014) — историк
Коьрта белхаш
бӀаьра нисйан- Семантийн меттан системан кхетам а, иза талларан хьесапаш а. (Понятие семантической системы языка и методы её исследования (из истории разработки данной проблемы в зарубежном языкознании)). — М.: МГУ, 1963.
- Селькупийн маттара очеркаш. Тазан меттан га. (Очерки по селькупскому языку. Тазовский диалект.) — М.: МГУ, 1980 (в соавт. с Е. А. Хелимским, Е. В. Грушкиной).
- Оьрсийн меттан морфемийн дошам. (Словарь морфем русского языка.) — М.: Русский язык, 1986 (в соавт. с Т. Ф. Ефремовой).
- Селькупийн маттара очеркаш. Тазан меттан га. (Очерки по селькупскому языку. Тазовский диалект (Учебное пособие)). — М., МГУ, 1993 (в соавт. с О. А. Казакевич, Е. А. Хелимским, Л. Ю. Иоффе).
- Красноярскан мехкан Туруханан кӀоштара селькупаш II - III эзаршо декъалучу хенахь. (Селькупы Туруханского района Красноярского края на рубеже II и III тысячелетий (социолингвистическая ситуация и языковые изменения)). — Воронеж: Изд-во Воронежского гос. ун-та, 2007. ISBN 978-5-9273-1174-3
- Оьрсийн боламан хандешнийн динамика XI - XX бӀешерашкахь. (Динамика русских глаголов движения с XI по XX век). — Воронеж: Изд-во Воронежского гос. ун-та, 2010.
Цунах лаьцна
бӀаьра нисйан- Казакевич О. А. Personalia: Ариадне Ивановне Кузнецовой — 80 лет // Урало-Алтайские исследования. — М., 2012. — № 1 (6). — С. 194—197.
- Ариадна Ивановна Кузнецова (1932—2015) — In Memoriam (некролог на сайте филфака МГУ)
Юбилейн жайнийн гуламаш
бӀаьра нисйан- Лингвистический беспредел: Сборник статей к 70-летию А. И. Кузнецовой / Сост.: Т.Б. Агранат, О.А. Казакевич. — М.: Изд-во Моск. ун-та, 2002. — 358 с. — ISBN 5-211-04759-1.
- Лингвистический беспредел — 2: Сборник научных трудов к юбилею А. И. Кузнецовой / Сост.: Т. Б. Агранат, О. А. Казакевич, Е. В. Кашкин. — М.: Изд-во Моск. ун-та, 2013. — 435 с. — ISBN 978-5-19-010876-7.
Билгалдахарш
бӀаьра нисйан- ↑ 1 2 3 4 5 Кузнецова Ариадна Ивановна. МГУ имени М. В. Ломоносова: Филологический факультет: Отделение теоретической и прикладной лингвистики. ТӀекхочу дата: 2015 шеран 13 апрель.
- ↑ Кузнецова А. Экспедиции: жизнь по другим законам. Филологический факультет МГУ им. М. В. Ломоносова. ТӀекхочу дата: 2015 шеран 25 июнь. Архивйина 2015-06-26 — Wayback Machine
- ↑ 1 2 Ариадна Ивановна Кузнецова (1932—2015)