Орографи (схьадаьлла желт. óros — лам, grapho — йаздо), йа морфометри[1], — геоморфологин а, физикин географин а дакъа, тӀехуларчу хьесапашца а, схьайаларе ца хьоьжуш вовшех йазарца а рельефан куьцан сурт хӀотто а, классификаци йен а.[2][3]

Малхбален Сибрехан орографин карта, автор Кропоткин Петр, 1875 шо.

Рельефан куьцан (даккъийн, тӀамлаьмнийн, аренийн, тогӀенийн, Ӏаннийн, боьрийн, иштта кхин а) сурт хӀоттош гойту лаьтта меттиг, анасизан агӀонийн ориентировка, йалайо метрин амалаш: дохалла, майда, локхалла, кӀоргалла, эркан машано цестаран луьсталла, тӀехалонан а, басенийн а Ӏункаре. Орографин сурт ладам еду меттиг лелочу хенахь проект хӀоттош[4].

Туризмехь маршрутийн сурт хӀоттош сих-сиха хаало «орографин агӀора» термин, цуо билгала доккху, ламанца, шунашца доьзна дерг. Масала, «орографин агӀора аьрру йа орографин агӀора аьтту берд» (масала, локхаллица йа лохаллица доьзна эркан, Ӏинан, моренин, дукъан, рельефан кхечу куьцан) меттиг нийса аьлла маьӀна ду, схьадалар ломан аьтту йа аьрру агӀора ду бохург ду[5].

Билгалдахарш нисйе бӀаьра

  1. Морфометрия рельефа и геология. ТӀекхочу дата: 2017 шеран 2 октябрь. Архивйина 2017 шеран 17 октябрехь
  2. Под редакцией К. Н. Паффенгольца и др. Орографи // Геологический словарь: в 2-х томах. — М.: Недра. — 1978.
  3. Карта южной части Восточной Сибири и части территории Монголии, Маньчжурии и Сахалина: Для общей схемы орографии Восточной Сибири - Mировая цифровая библиотека. ТӀекхочу дата: 2013 шеран 24 январь. Архивйина 2013 шеран 2 февралехь
  4. Орографи. ТӀекхочу дата: 2014 шеран 5 ноябрь. Архивйина 2014 шеран 5 ноябрехь
  5. Что значит орографически? ТӀекхочу дата: 2014 шеран 5 ноябрь. Архивйина 2018 шеран 2 февралехь

Литература нисйе бӀаьра

Хьажоргаш нисйе бӀаьра