Радиожигара элемент
Радиожигара элеме́нт — массо а изотопаш радиожигара йолу химийн элемент ю. Практикехь оцу терминца дукха хьолахь билгалйоккху муьлхха а элемент, Ӏаламан эдаларехь цхьаъ мукъане а радиожигара изотоп елахь, аьлча а нагахь элементо гучуйаккхахь радиожигаралла Ӏаламехь[1]. Цул сов, радиожигара ю массо а синтез йина таханлерачу дийнахь адамо кхоьллина элементаш, хӀунда аьлчи церан массо а изотопаш радиожигара ю.
Коьрта хаамаш
бӀаьра нисйанРадиожигара элементаш луьрчу маьӀнехь Менделеевн таблицера массо а элемент ду Даша чекхдаьлчхьана (висмут йукъалоцуш), ткъа кхин а технеци а, промети а элементаш. ТӀехьадогӀучу элементашкахь Ӏаламан эдаларехь ду цхьаъ хилла а радиожигара изотоп: калий, кальций, ванадий, германий, селен, криптон, рубидий, цирконий, молибден, кадмий, индий, теллур, лантан, неодим, самарий, европий, гадолиний, лютеций, гафний, вольфрам, рений, осмий, платина, висмут, торий, уран (йаззам йукъа ца далийна гергара элементаш уранан могӀанера, кхин тори, масала, радий, радон, астат, ткъа кхин а космосан зӀаьнарийн Ӏаткъамца атмосферехь кхоллалушъерш (углерод-14)).
Массо а уранан тӀехьадогӀу элементех олу трансуранан элементаш. Ойла ю, цхьайола генара трансуранан элементаш радиожигара ца хила тарло бохуш йа Ӏаламехь латтархьама изотопаш дикка дукха яха еза.
Дукхахайолу радиожигара элементийн ду ладаме практикан маьӀна. Уран а, плутоний а леладо атоман реакторшкахь а, хӀоьънан герзехь а доькъу гӀирс санна. Цхьайолу радиожигара элементаш лелайо масех шарахь цасоццуш болхбен атоман электрийн батарейш еш. Ӏаламан радиожигара элементийн дукха еха изотопаш лелайо геохронологехь.
Хьажа кхин а
бӀаьра нисйанБилгалдахарш
бӀаьра нисйан- ↑ Например, калий, имеющий в природе один радиоактивный и два стабильных изотопа, в литературе по изотопной геологии всюду считается радиоактивным элементом.
|
ХӀара физикех лаьцна чекхбаккханза йаззам бу. Хьоьга, йоза тодина, нисдина, гӀо далур ду проектана. |