Хасуха
Хасуха — СССРехь тӀаьххьара обарг, 1940—1944 шерашкахь Къилбаседа Кавказехь совет Ӏедалан дуьхьала гӀовттаран декъашхо. Къоман хила нохчо. Совет пачхьалкхан оцу муьрехь лера официалан документашкахь «пачхьалкхан зуламхо» а, «политталорхо» а аьлла цӀе йоккхуш хила.
| Хасуха | |
|---|---|
 | |
| ГӀуллакхан тайпа | обарг |
| Вина терахь | 1907[1] |
| Вина меттиг | Хьена-Кхаьлла, Терски область, Российн импери |
| Кхелхина терахь | 1976 шеран 28 март |
| Кхелхина меттиг | Шуьйтан кӀошт Бена уллехь |
| СовгӀаташ |
 |
Вар, хьалхара шераш нисйе бӀаьра
Вина 1905 шеран майхь Хьена-Кхаьллахь. Хасухи де-нена хийла ис бер. Берхитта шо долуш Хасуха да воцуш висна[2]. Цул тӀехьа Хасуха зуда а йалийна ахархочун къахьоьгуш вехна. Цо ша жима волуш хӀужарехь Ӏаьрбийн мотт Ӏамийна.
Обарг валар нисйе бӀаьра
1939 шарахь Хасухан дахарехь хийцамаш хийлара. Цул хьалха 34 шо кхаччалца иза цхьана а хӀуманна тӀехь бӀаьрла воцуш эвлахь вехаш вара. 1939 шарахь шен йуьртахо а вина Хасуха обарг велира[3].
Обаргалла нисйе бӀаьра
Хасуха Исраиловн Хьасанан тобанах кхийтира, Къилбаседа Кавказехь хиллачу совет Ӏедалан дуьхьала гӀаттамехь дакъалецира. нохчий а, гӀалгӀай а махкахбехначул тӀехьа Исраилов велачул тӀехьа а Хасуха лаьмнашкахь вара цо Советан Ӏедалан векаллашна тӀелатарш дора. НГӀАССР МВДн хаамашца, Хасухас 194 тӀелатаршкахь дакъалецира шен куьйга 30 сов стаг вира. Цу йукъахь бара КГБн декъан советан кӀоштан хьаькам а, партийн-советан жигархойн белхалой а, пачхьалкхан кхерамзаллин а, милицин а белхалой а. 1976 шарахь ша велца иза вара маьрша воцуш, иштта шен дукха долу дахар обарг хийла дӀадаьхьира — 35 шарал дукха хан.
Валар нисйе бӀаьра
1976 шеран мартехь Бена йуьртан вахархочунгара хаам беира Хасуха йуьртан гена оцу чӀожехь ву аьла. 71 шо кхочуш волу Хасуха схьалоцуш операцехь дакъалецира КГБ, МВД белхалоша 3394 с/т. Операцехь Хасуха коьртах топ тоьхна вира. Цуьнгахь карийра тапча ТТ а, Мосинан топ а, шиъ граната а дукха патармаш а. Обарган патарма кхета дружинахо — Чабдарханов Саид-Селим велира[4]. Обарг дӀавоьллина меттиг тахана а хууш йац. Нохчийн Республика Ичкери йолучу хенахь Хасухан орден «Къоман Сий» веллачул тӀаьхьа яла.
Билгалдахарш нисйе бӀаьра
- ↑ Справка об обстоятельствах обнаружения и ликвидации государственного преступника Магомадова Х.
- ↑ Последний из абреков. Хасуха Магомадов | Encyclopedia Terroristica
- ↑ — 25 декабря 2010 г. — Роза Мальсагова. Кто такие абреки? Архивйина 2017-03-05 — Wayback Machine
- ↑ Журнал «Чеченское общество сегодня» Архивйина 2021-06-04 — Wayback Machine
