Александра Фёдоровна (Николай II зуда)
Алекса́ндра Фёдоровна (Фео́доровна, йинчу хенахь принцесса Викто́рия Али́са Еле́на Луи́за Беатри́са Ге́ссен-Дармшта́дтан[5][6][7][8][9], нем. Victoria Alix Helena Louise Beatrice von Hessen und bei Rhein (Hesse-Darmstadt) [5][6][7][8][9], Николай II-гӀачо иштта олура цунах А́ликс — схьадалар Алисех а, Александрех а; 1872 шеран 6 июнехь, Дармштадт — 1918 шеран 17 июлехь, Екатеринбург) — российн император-аьзни, Николай II-гӀачун зуда (1894 шарахь дуьйна). Сийлахь герцоган Гессенан а, Рейнйистан а Людвиг IV-гӀачун а, герцог-аьзни Алисин а, британин паччахь-аьзнин Викториян йоьӀан йоьалгӀа йоӀ.
Александра Фёдоровна | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | |||||||
![]() | |||||||
|
|||||||
Дин | Керста динан килс, Лютераналла | ||||||
Йина терахь | 1872 шеран 6 июнь[1][2][…] | ||||||
Йина меттиг | Дармштадт, Сийлахь герцогаллехь Гессенехь, Германин импери | ||||||
Кхелхина терахь | 1918 шеран 17 июль[3][4][…] (46 шо) | ||||||
ДӀайоьллина | Петропавловскан килсан Екатеринин придел, Петарбух | ||||||
Тайпа |
![]() |
||||||
Йича тиллина цӀе | нем. Alix Viktoria Helene Luise Beatrix | ||||||
Да | Людвиг IV | ||||||
Нана | Алиса Йоккха Британин | ||||||
Майра | Николай II | ||||||
Бераш | Ольга, Татьяна, Мария, Анастасия, Алексей | ||||||
Динлелор | Керста динан килс, Лютераналла | ||||||
Автограф |
![]() |
||||||
Монограмма |
![]() |
||||||
СовгӀаташ | |||||||
![]() |
Биографи Нисйе
Йина Дармштадт гӀалахь (Германин импери) 1872 шарахь. ЖӀар тоьхна 1872 шеран 1 июлехь лютераналлин Ӏадатца. И цӀе цунна тиллира шен ненан (Алиса) а, ден йижрийн йеа цӀарах а. ЖӀар тухуш да-нана хӀоьттира: Эдуард, Уэльсан принц (хин волу паччахь Эдуард VII), паччахьан когаметта хила веза Александр Александрович (хир волу император Александр III) зудчуьнца, сийлахь стуца Мария Фёдоровница, паччахь-аьзнин Викториян жимаха йолу йоӀ принцесса Беатриса, Августа Гессен-Касселан, Кембриджан герцог-аьзни, Мария Анна, Пруссин принцесса.
Паччахь-аьзних Викториях Алисин йисира гемофилин ген[10].
1878 шарахь Гессенехь дифтери ун даьржира. Цунах делира Алисин нана а, жимаха йолу йиша Мэй а, цул тӀаьхьа дукхаха йолу хан Алисас йоккхура Йоккха Британехь Балморал гӀап-гӀалахь а, Уайт гӀайрен тӀера Осборн-хаусехь. Алиса лорура паччахь-аьзнин Викториян хьомен кӀента йоӀ, цуо цунах олура Sunny («Малх»).
1884 шеран июнехь, шийтта шо долуш, Алиса дуьххьара хилира Россехь, оцу хенахь цуьнан йоккха йолу йиша Элла (православехь — Елизавета Фёдоровна) маре йоьдуш йара сийлахь эле Сергей Александровиче. ШозлагӀа иза еира Россе 1889 шеран январехь сийлахь элас Сергей Александровича кхайкхина. Сергиевн гӀалахь (Петарбух) йалх кӀира даьккхина, принцессин вевзира, кхин тӀе когаметта хин волчу паччахьан кӀентан Николай Александровичан шена башха тидам бахийтира.
Литература Нисйе
Историкийн а, публицистийн а белхаш Нисйе
- Александра Феодоровна, супруга Николая II // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Зимин И. В. Последняя российская императрица Александра Фёдоровна. // Вопросы истории. 2004. № 6. — С. 112—120.
- Крылов-Толстикович А. Н. Последняя императрица. Санни-Аликс-Александра. — М.: Рипол Классик, 2006. — 343 с., ил. — ISBN 5-7905-4300-6
- Александра Фёдоровна / Кудрина Ю. В. // А — Анкетирование. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 1). — ISBN 5-85270-329-X.
- Кинг Г. Императрица Александра Федоровна: Биография. — М. : Захаров, 2000. — 462 с. ISBN 5-8159-0074-5
- Мейлунас А., Мироненко С. В. Николай и Александра. Любовь и жизнь / Пер. С. А. Житомирской. — М.: Прогресс, 1998. — 654 с. ISBN 5-93006-001-0
- Максимова Л. Б. Александра Феодоровна // Православная энциклопедия. — М. : Церковно-научный центр «Православная энциклопедия», 2000. — Т. I. — С. 553—558. — 752 с. — 40 000 экз. — ISBN 5-89572-006-4.
- Мэсси Р. Николай и Александра. — М.: Захаров, 2006. — 640 с. — ISBN 5-8159-0630-1.
- Савченко П. Государыня Императрица Александра Фёдоровна. — Белград, 1939.
Билгалдахарш Нисйе
- ↑ Александра Феодоровна // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1905. — Т. доп. I. — С. 71. — 956 с.
- ↑ Александра Феодоровна, Императрица // Военная энциклопедия — СПб.: Иван Дмитриевич Сытин, 1911. — Т. 1. — С. 242—245.
- ↑ Alexandra empress consort of Russia // Encyclopædia Britannica (инг.)
- ↑ Alexandra Fjodorowna (Alix von Hessen) // (unspecified title) (нем.)
- ↑ 1 2 Pieter Victoria Alix Helena Louise Beatrice "Alexandra Feodorovna" van Hessen-Darmstadt Tsarina van Rusland (1872-1918) » West-Europese adel » Genealogy Online (ингалс.). Теллина 2021 шеран 3 февралехь.
- ↑ 1 2 Alix von Hessen-Darmstadt. Теллина 2021 шеран 3 февралехь.
- ↑ 1 2 Alix von Hessen-Darmstadt b. 6 Juni 1872 d. 17 Juli 1918 − Rodovid DE. Теллина 2021 шеран 3 февралехь.
- ↑ 1 2 Alix von Hessen-Darmstadt (нем.). Теллина 2021 шеран 3 февралехь.
- ↑ 1 2 Alexandra Feodorovna von Hesse Romanova... (ингалс.). Теллина 2021 шеран 3 февралехь.
- ↑ Болезнь своим потомкам передали вторая дочь королевы — принцесса Алиса, в замужестве Великая герцогиня Гессенская и Прирейнская и младшая дочь — Беатриса (1857—1944), в замужестве герцогиня Баттенбергская. Дочь принцессы Беатрисы — королева Испанская Виктория-Евгения передала гемофилию своим сыновьям принцам Альфонсо (1907—1938) и Гонсало (1914—1934). Сестра императрицы Александры Федоровны, тётя цесаревича — принцесса Ирэна, в замужестве принцесса Прусская, передала гемофилию своим двоим сыновьям — принцам Вальдемару (1889—1945) и Генриху (1900—1904), что послужило причиной смерти принца в возрасте четырёх лет. — Хереш Э. Цесаревич Алексей. — Ростов н/Д: Феникс, 1998. — ISBN 5-222-00034-6
Хьажоргаш Нисйе
- Буксгевден С. К. Life and Tragedy of Alexandra Feodorovna(ингалс.)
- Танеева (Вырубова) А. А. Александра Фёдоровна — Государыня и моя подруга
- Aleksandra Fedorovna, Kaiserin v. Russland (нем.). // Baltisches Biographisches Lexikon Digital.
}}