Мустафа́ Кема́ль Ататюрк; Гази Мустафа Кемаль-паша[1] (турк. Mustafa Kemal Atatürk; 1881 шеран 19 май[2] — 1938 шеран 10 ноябрь) — Туркойчоьнан реформаш йинарг а, политик а, пачхьалкхан гӀуллакххо а, эскаран хьаьким а ву; Туркойн Республикин халкъан партин бухбиллинарг а, хьалхара куьйгалхо а ву; Туркойчоьнан хьалхара президент вара, иштта таханлера туркойн пачхьалкхан бухбиллинарг ву. Дуьненахь дахар массарелла теллина адамашна йукъавоьдуш ву иза[3].

Мустафа Кемаль Ататюрк
Mustafa Kemal Atatürk
Бакъ цӀе турк. Ali Rıza oğlu Mustafa
ГӀуллакхан тайпа политик, офицер, пачхьалкхан гӀуллакххо, йаздархо, революционер, армейский офицер
Вина терахь 1881 шеран 19 май({{padleft:1881|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:19|2|0}})
Вина меттиг Салoника, Хункар-мохк
Кхелхина терахь 1938 шеран 10 ноябрь({{padleft:1938|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:10|2|0}}) (57 шо)
Кхелхина меттиг Дольмабахче, Истмала, Туркойчоь
Корматалла Туркойчоьнан президент, маршал
Гражданалла Туркойчоь Туркойчоь
Да Али Рыза-эфенди
Нана Зюбейде-ханым
Зуда Латифе Ушаклыгиль (1923 — 1925)
Бераш

ТӀелаьцна бераш:
7 йоӀ:

  • Афет
  • Сабиха
  • Фикрие
  • Юлкю
  • Небие
  • Рукие
  • Зехра

3 кӀант

  • Мустафа
  • Абдуррахман
  • Исхан
СовгӀаташ
  • 1 даржан Меджидие орден
  • 2 даржан Османие орден
  • ТӀеман кхиамашна жӀара (Австро-Мажаройчоь)
  • Сийлахь легионан орден
  • 1 классан Эчиган жӀара
  • 2 классан Эчиган жӀара
  • Галлиполин седа
Куьг таӀор Куьг таӀор
Мустафа Кемаль Ататюрк Викилармехь
Зюбейде — Ататюркан нана
Пикардин Ӏамор. 1910 шо
Мустафа Кемаль Ататюрк, цу хенахь эскаран куьйгалхо (1918).
Маршал Ататюрк
Йогуш йолу Смирна.
Аманулла-хан цӀе йолу Афганистанан паччахьца.
Мустафа Кемаль Ататюрк Анкарахь Афганистанан паччахьца Аманулла-хан (1928 шо).
Мустафа Кемаль Ататюрк а, цуьна зуда а Латифе Ушаклыгиль Аданехь, 1923 шо.
Ататюркан мавзолей («Аныткабир»)

Билгалдахарш

бӀаьра нисйан
  1. «Кемаль Ататюрк» — Мустафа Кемалин керла цӀе а, фамили а. Уьш тӀелаьцна Туркойчохь 1934 шарахь титулаш дӀайахар а, фамилиш йукъайахар бахьнехь. (хьажа БСЭ, М., 1936, стб. 163.)
  2. Нийса Вина терахь хууш дац. Туркойчохь цуьна Вина терахь лору 19 май.
  3. Список 100 самых изученных личностей в истории

Литература

бӀаьра нисйан
  • Ушаков А. Г. Феномен Ататюрка. Турецкий правитель, творец и диктатор. М.: Центрполиграф, 2002.
  • Александр Жевахов. Ататюрк. — Молодая гвардия, 2008. — ISBN 978-5-235-03163-0.
  • Расим Дирсехан Орс. Русские, Ататюрк и рождение Турецкой Республики. В зеркале советской прессы 1920-х годов. = Rus Basininda Kurtuluş Savaşi ve Atatürk. Devrim Yılları.. — М.: Весь Мир, 2012. — 128 с. — ISBN 987-5-7777-0527-3.

Хьажоргаш

бӀаьра нисйан