Джеймс Клерк Ма́ксвелл (инг. James Clerk Maxwell; 1831 шеран 13 июнь, Эдинбург, Шотланди — 1879 шеран 5 ноябрь, Кембридж, Ингалс) — Шотландера ваьлла гӀарвелла британийн физик, математик, механик. Лондонан паччахьан йукъараллин декъашхо (1861 шо).

Джеймс Клерк Максвелл
James Clerk Maxwell
ГӀуллакхан тайпа физика, математика, механика
Вина терахь 1831 шеран 13 июнь({{padleft:1831|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:13|2|0}})
Вина меттиг Эдинбург, Шотланди, Йоккха Британи
Кхелхина терахь 1879 шеран 5 ноябрь({{padleft:1879|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:5|2|0}}) (48 шо)
Кхелхина меттиг Кембридж, Ингалс
Гражданалла  Йоккха Британи
Да John Clerk-Maxwell of Middlebie[d][1][2]
Нана Frances Cay[d][1][2]
СовгӀаташ
  • Смитан совгӀат (1854)
  • Адамсан совгӀат (1857)
  • Румфордан мидал (1860)
Куьг таӀор Куьг таӀор
Джеймс Клерк Максвелл Викилармехь
Эдинбурган академи (таханлера сурт)
Эдинбурган университет XIX бӀешо дӀадолалуш
Тринити-колледжан Доккху ков (Great Gate)
24 шо кхечна Максвелл даьндарг керах йолуш
Майкл Фарадей (1861 шо гергга)
Максвелл шен зудчунца Кэтрин Мэри (1869 шо)
Максвеллан дӀасадаржаран масал
«Шотландкех лента» («Тартанан лента») — дуьненахь хьалхарниг босболу сурт
Конденсаторан чохь дӀахилоран ток гойтуш долу сурт
Максвеллс Питер Тэтан йазйина открытка. Цу техь йазйина
Титульный лист «Трактата»
Генри Кавендиш
Кавендишан лаборатори чувоьдучохь йолу нартол

Бевзаш болу дешархой нисйе бӀаьра

  • Джордж Кристал
  • Ричард Глэйзбрук
  • Артур Шустер
  • Амброз Флеминг
  • Джон Генри Пойнтинг

СовгӀаташ нисйе бӀаьра

  • Смитан совгӀат (1854)
  • Эдинбурган паччахьан йукъараллин декъашхо (1856)
  • Адамсан совгӀат (1857)
  • Румфордан мидал (1860)
  • Лондонан паччахьан йукъараллин декъашхо (1861)
  • Бэйкериански лекци (1866)
  • Эдинбурган университетан сийлахь литературин доктор (1870)
  • Америкин исбаьхьаллин а, Ӏилманийн а академин кхоьчу пачхьалкхара декъашхо (1874)
  • Америкин философин йукъараллин декъашхо (1875)
  • Гёттингенан Ӏилманийн академин член-корреспондент (1875)
  • Оксфордан университетан Сийлахь граждански бакъонан декъашхо (1876)
  • Нью-Йоркан Ӏилманийн академин сийлахь декъашхо (1876)
  • Нидерландин паччахьан Ӏилманийн академин декъашхо (1877)
  • Австрин Ӏилманийн академин кхоьчу пачхьалкхара член-корреспондент (1877)
  • Падуански университетан сийлахь физикин доктор (1878)
  • Вольтан совгӀат (1878)

Виццивар нисйе бӀаьра

  • Максвеллан цӀе тиллина магнитан Ӏоврашан бараман СГС системехь. Уитстонан тӀайн цхьа тайп йу Максвеллан цӀе тиллина.
  • СовгӀаташ а, фондаш а. Максвеллан бераш дацара. Цуьнан зудчо, Кэтрин Мэри, ша леш хенахь, шен маьл долу ахча дитира Кавендишан лабораторин. Оцу ахчанах кхоьллинера Максвеллан стипенди. Иза луш йара тоьлла аспиранташан. И стипенди шен хенахь луш йара кхоно гӀарбевлла Ӏилманчашна, масала Пётр Капица[3]. 1961 шарахь Британин физикин институтас кхоьллира Максвеллан цӀе йолу мидал а, совгӀат а (Maxwell Medal and Prize). Иза луш йу къона Ӏилманчашна теорин, матиматикин йа лору физикин чу гӀарбаьлла билламан[4]. Лондонан университетехь кхоьллина Максвеллан профессоран дарж а, Максвелан цӀе йолу студентийн йукъаралла а. 1977 шарахь кхоьллира Максвеллан цӀе йолу фонд (James Clerk Maxwell Foundation). Оцу фондас яш йу физикашна а, математикашна а, инженерашна а конференциш[5].

Коьрта белхаш нисйе бӀаьра

Шен маттахь нисйе бӀаьра

Оьрсийн метта даьккхинарш нисйе бӀаьра

Билгалдахарш нисйе бӀаьра

  1. 1 2 Lundy D. R. The Peerage (инг.)
  2. 1 2 Kindred Britain
  3. В. П. Карцев. Максвелл. — С. 288—289.
  4. The Maxwell medal and prize (ингалс.). Institute of Physics. Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2011 шеран 18 августехь. Теллина 2010 шеран 8 августехь.
  5. James Clerk Maxwell Foundation (ингалс.). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2011 шеран 18 августехь. Теллина 2010 шеран 8 августехь.

Литература нисйе бӀаьра

Хьажоргаш нисйе бӀаьра