Телеуташ
Телеуташ (шен цӀе: теленнет, тадар, байат-пачат) — туьркийн Российн орамера жима къам, схьабаьлла туьркийн мотт буьйцу Малхбузен Сибарен къилбехьара декъера бахархойх. Мотт а, культура а телеутийн чогӀа зӀе йу алтайхойн меттаца а, культурица а, этнотерриторин тоба 1993 шо кхаччалц уьш цера этнотерриторин тоба лоруш бара[3]. ХӀинцалера телеуташ бехаш бу Кемеровн областан къилбехьара кӀошташкахь.
| Телеуташ | |
|---|---|
| Шен цӀе | теленнет, тадар-кижи, байат-пачат |
| Дукхалла а, ареал а | |
| Дукхалла | 2700 герг |
|
|
| Хаам | |
| Мотт | телеутийн (алтайн), оьрсийн |
| Дин | православи, шаманизм |
| Йукъабоьду | Туьркой, Российн къаьмнийн хӀоттам |
| Гергара къаьмнаш | теленгиташ, алтайхой (южно-алтайхой), хакасаш, шораш, гӀиргӀазой, томскан гӀезалой |
| Схьабалар | теле, енисейн гӀиргӀазой, тюркюташ |
.png)
Телеутийн билгалйаьккхина Y-хромосомийн гаплотобанаш R1a1 (55,3 %), C3xM77, N1c1, R1b*, R1b3, I, J[4][5][6].
Билгалдахарш
бӀаьра нисйан- ↑ Национальный состав населения Российской Федерации согласно переписи населения 2021 года. ТӀекхочу дата: 2023 шеран 5 январь. Архивйина 2022 шеран 30 декабрехь
- ↑ 1 2 3 Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года. ТӀекхочу дата: 2012 шеран 30 апрель. Архивйина 2016 шеран 5 июнехь
- ↑ Источник. ТӀекхочу дата: 2013 шеран 7 октябрь. Кху чуьра архивйина оригиналан 2020 шеран 5 февралехь
- ↑ Харьков В. Н. и др. Сравнительная характеристика генофонда телеутов по данным маркеров Y-хромосомы // Генетика.- 2009.- т.45.- №8.- С.1132 – 1142.
- ↑ Kharkov V. N., Medvedeva O. F., Luzina F. A., Kolbasko A. V., Gafarov N. I., Puzyrev V. P., Stepanov V. A. Comparative characteristics of the gene pool of Teleuts inferred from Y-chromosomal marker data, 2009. ТӀекхочу дата: 2016 шеран 17 сентябрь. Архивйина 2016 шеран 10 сентябрехь
- ↑ Derenko M., Malyarchuk B., Denisova G. et al. «Contrasting patterns of Y-chromosome variation in South Siberian populations from Baikal and Altai-Sayan regions»//Human Genetics, 2006. 118: 591-604.