Темирканов, Юрий Хатуевич
Темирка́нов Ю́рий Хату́евич (гӀебарт.-чергаз. Темыркъан Хьэту и къуэ Юрий; вина 1938 10 декабрь, Нальчик, ССРС) — советийн а, российн а дирижёр, хьехархо, йукъараллин гӀуллакххо, ССРС халкъан артист (1981), шина ССРС пачхьалкхан совгӀатан (1976, 1985) а, РСФСР пачхьалкхан М. И. Глинкин цӀарах совгӀатан (1971) а, шина РФ пачхьалкхан совгӀатан (1999, 2017) а лауреат. Ленинан орденан (1983) кавалер а, «Даймехкан гӀуллакхаш дарна» орденан вуьззина кавалер.
| Темирканов Юрий Темыркъан Юрий | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||||||||||||||||||
| Коьрта хаам | ||||||||||||||||||||
| Йуьззина цӀе | Темирканов Юрий Хатуевич | |||||||||||||||||||
| Вина терахь | 1938 шеран 10 декабрь (84 шо) | |||||||||||||||||||
| Вина меттиг |
Нальчик, ГӀебартойн-Балкхаройн АССР, РСФСР, ССРС |
|||||||||||||||||||
| Пачхьалкх |
 ССРС →  Росси |
|||||||||||||||||||
| Говзаллаш | дирижёр, хьехархо, операн режиссёр | |||||||||||||||||||
| Пондарш | Ӏад-пондар, Альт | |||||||||||||||||||
| Коллективаш | Российн хьакъ долу коллектив Петарбухан академин симфонин оркестр, Мариински театр | |||||||||||||||||||
| Лейблаш | Sony BMG, Мелоди | |||||||||||||||||||
| СовгӀаташ |
|
|||||||||||||||||||
 Медиафайлаш Викилармехь | ||||||||||||||||||||
Биографи Нисйе
Вина 1938 шеран 10 декабрехь Нальчикехь (кхечу хьосташца — ГӀебартойн-Балкхаройн АССР Черекан кӀоштан Зарагиж эвлахь[1]).
Музыка Ӏамон волавелла 9 шо долуш. Ленинграде кхелхинчул тӀаьхьа, 1953 - 1957 шерашкахь дийшира Ленинградан Н. А. Римскийн-Корсаковн цӀарах консерваторин Йуккъера башха музыкин ишколехь Ӏад-пондар а, альт а классехь, цул тӀаьхьа чекхйаьккхира Ленинградан консерватори альт классехь (1957—1962), 1962 - 1968 шерашкахь — И. А. Мусинан цӀарах операн-симфонин классехь дирижировкан консерваторин дирижёран факультетан студент а, аспирант а.
1965 шарахь дебют хилира Ленинградан оперин а, балетан а жимачу театрехь (хӀинца Михайловски театр) Верди Джузеппен «Травиата» оперица, куьйгалла дира консерваторера оперин студин спектаклашна. Шо даьллачул тӀаьхьа толам баьккхира Москохан II Йерригсоюзан дирижёрийн къовсамехь. К. Кондрашинца, Д. Ойстрахца, Москохан филармонин оркестрца вахара гастролан туре Европехула а, АЦШ а.
1966 - 1972 шераш — Ленинградан академин оперин а, балетан а Жима театран дирижёр.
1967 шарахь дебют хилира Ленинградан филармонин симфонин оркестр. Е. А. Мравинскийн лаамца хилира коллективан дирижёр-ассистент, ткъа 1968 шарахь коьрте хӀоьттира.
1976 - 1988 шерашкахь ― Ленинградан С. Кировн цӀарах оперин а, балетан а театран исбаьхьаллин куьйгалхо а, коьрта дирижёр а (хӀинца Мариински театр).
Фильмографи Нисйе
- Ролаш
- 1972 — КӀиран дийнан музыкант — дирижёр
- 1982 — Сов билет — дирижёр
- Фильмашкахь дакъалацар
- 1974 — Дирижировка йеш ву Юрий Темирканов (документалан)
- 1978 — Ленинград (документалан)
- 1980 — Петров Андрей: «Оьша дика мелоди» (документалан)
- 1981 — Сан ГӀебартойн-Балкхаройчоь (документалан)
- 1983 — ХӀора буса диллинчу сахьтехь… (документалан)
- 1989 — МусоргскийгӀеран тайрана модест (документалан)
- 1989 — Пачхьалкхо лардеш ду (документалан)
- 2008 — Говза халбатхо. Шварцан гуттаренна музыка (документалан)
- 2008 — Светланов Евгений. Дагалецамаш… (документалан)
- 2011 — Миронов Андрей. Хьовсийша, со ловзу… (документалан)
- 2011 — ХӀаъ, со паччахь-аьзни ю! Миронова Мария (документалан)
- 2011 — Со кхоьра, со ца везарна. Миронов Андрей (документалан)
- 2013 — Темирканов Юрий. Браво, маэстро! (документалан)
Билгалдахарш Нисйе
- ↑ Журнал «Мужской характер»(ТӀе цакхочу хьажорг — истори). Архивйина хьалхара хьостан чуьра 2016 шеран 8 ноябрехь. Теллина 2013 шеран 18 январехь.
Литература Нисйе
Хьажоргаш Нисйе
- Биография на www.biograph.ru
- Информация на сайте Санкт-Петербургской академической филармонии имени Д. Д. Шостаковича
- Информация на сайте Большого театра
- Борис Тарасов Юрий Темирканов: Из любой музыки можно сделать китч. Утро.ru (2008, 24 апрель).
- Борис Тарасов Темирканов против Паунтни. Профиль № 18 (573) (2008, 12 май).(ТӀе цакхочу хьажорг)