Аль Акъса маьждиг
Аль Акъса маьждиг (Ӏаьрб. ٱلْمَسْجِد ٱلْأَقْصَىٰ) Къудсехь Шира гӀала олучу кӀоштахь маьждиг ду. Маккара аль-Харам маьждиг а, Мадинатер Пайхамаран Маьждиг а санна исламан сийлахь меттиг ю. Маьждиг дина Ардан гунан боххьехь, иштта цунах олу аль-Хьарам аль Къудс аш-Шариф майда.
| Маьждиг | |
| Аль Акъса | |
|---|---|
| ٱلْمَسْجِد ٱلْأَقْصَىٰ | |
 | |
| Пачхьалкх | |
| ГӀала | Къудс |
| Координаташ | 31°46′34″ къ. ш. 35°14′09″ м. д.HGЯO |
| Архитектурин хатӀ | Исламан архитектура |
| ТӀехьара имам | Мухьаммад Ахьмад Хусейн |
| Статус | Исламан кхоалгӀа сийлахь меттиг |
| Чухоам | 5000 стаг |
| Нартолийн дукхалла | 1 |
| Момсаран локхалла | 37 метр |
 Медиафайлаш Викилармехь | |
Маьждиг чохь цхьана хеннахь 5000 иймандолу стаг чухоьа.
Бусулба наха теша, Аль Акъса лаьтта меттиг Мухьаммад Пайхамар Маккар Къудс-ГӀала буьйсанна кхерсташ вахарца зӀе йолуш ю. Исламан юьхьанцара муьрехь бусулба наха Къудс-гӀала агӀор дора сужда.
Жима ламазан цӀено дара дуьххарлера кхало йолу маьждиган гӀишло . И гӀишло йинера Бакъ йолу Халифатан шолгӀачу халифо Ӏумарс. Ткъа Омейядан халифас Абд Аль Маликас и гӀишло юхаметтахӀотта йира, цул сов, маьждиган майда алсамяьккхира. Цул тӀаьхьа, 750-чу шарахь цуьнан воӀо аль-Валидас белхаш чекхдаьккхира.
746-чу шарахь хилла цу шахьарехь бегийра мохк; маьждиган гӀишло йохийра.
754-чу шарахь гӀишло меттахӀотто аьтто белира ӀаббасгӀеран халиф волу аль-Мансуран.
1033-чу шарахь хилар кхин цхьаъ мохк бегор. И бахьан долуш Аль-Акъсан доккха зен хилар. Ткъа ши шо даьлча Фатимидашан халиф волу Ӏали аз-Захирс керла маьждиг дира. ХӀинцалера маьждиг тера цунах. Къибла агӀор йолу нартол тӀехь йисина мозаика цу хенахь кхоьллина ю.
Исламан халифатан урхалла деш хилла династеш тайп-тайпана белхаш дечу муьрехь йина нартол а, хьалхе (фасад) а, минбар а, мимарш а, чоьхьара кечъяр а.
1099-чу шарахь жӀарахош Къудс-гӀала дӀалецар. Цара маьждиг шайн лаамехь лелира. Маьждигах цӀа а, килс а дира. Амма 1187-чу шарахь Салахадинс маьждиган статус меттахӀотта йира. ТӀаьхьайогӀучу хенахь дукха хийцамаш а, тӀетохарш а дина Эйюбидаш а, мамлюкаш а, османаш а, Лакхара Бусулбанийн Кхеташоно а, Урдан пачхьалкхо а.
Таханлерачу дийнахь Исраил Пачхьалкхан долехь ю Шира-гӀала, амма маьждиган Ӏуналла а деш ю Урданан/ПалестIинан исламан Вакф цӀе йолу организаци.
Керста а, жугтийн а нехан сийлахь меттигшан уллохь ду Аль Акъса маьждиг. Масала, жуьгташ уггаре чӀогӀа лоруш долу ШолгӀа арда ду. Жуьгтийн а, Iарбойн а дов бахьан долуш хIара кIошт кхераме яьлла. Иштта харцонаш лелайо Израилан Урхаллас.