Гроза, Алекс
Гроза Александер Джон «Алекс» (инг. Alexander John "Alex" Groza; 1926 шеран 7 октябрехь, Мартинс-Феррихь, Огайо, АЦШ — 1995 шеран 21 январехь, Сан-Диего, Калифорни, АЦШ) — америкин профессионалан баскетболхо а, тренер а, дагахь лаьттина ша студентийн тӀегӀанехь «Кентукки Уайлдкэтс» йукъара «ТӀехдика пхеаннан» йукъахь ловзарца. Левзина Къоман баскетболан ассоциацин «Индианаполис Олимпианс» клубехь. Цуьнан воккхаха волу ваша Гроза Лу — КъФЛ 4-зза чемпион ву «Кливленд Браунс» йукъахь. 1948 шеран Лондонера Аьхкенан Олимпийн ловзарийн чемпион. 1951 шарахь валлалц дӀакъастийна КъБАх, ловзаран жамӀаш оьшучу агӀора нисдарна.
| Гроза Алекс | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| инг. Alex Groza | ||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||
| Карьера чекхйаьккхина | ||||||||||||||||||||
| Позици | Центровой | |||||||||||||||||||
| Харц цӀераш | ЗӀок (инг. The Beak) | |||||||||||||||||||
| Локхалла | 201 | |||||||||||||||||||
| Возалла | 99 | |||||||||||||||||||
| Гражданалла |
 |
|||||||||||||||||||
| Вина терахь | 1926 шеран 7 октябрь | |||||||||||||||||||
| Вина меттиг | Мартинс-Ферри, Огайо, АЦШ | |||||||||||||||||||
| Кхелхина терахь: | 1995 шеран 21 январь (68 шо) | |||||||||||||||||||
| Кхелхина меттиг | Сан-Диего, Калифорни, АЦШ | |||||||||||||||||||
| Ишкол | Мартинс Ферри (Мартинс Ферри, Огайо) | |||||||||||||||||||
| Колледж | Кентукки (1944—1945, 1946—1949) | |||||||||||||||||||
| Драфт КъБА | 2-гӀа (1-ра раунд), 1949, Индианаполис Олимпианс | |||||||||||||||||||
| Статистика | ||||||||||||||||||||
| Ловзарш | 130 | |||||||||||||||||||
| Очкош | 2925 (22,5 йуккъера барам ловзарехь) | |||||||||||||||||||
| Схьаэцар | 709 (5,5 йуккъера барам ловзарехь) | |||||||||||||||||||
| ДӀайалар | 318 (2,4 йуккъера барам ловзарехь) | |||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||
 Викиларми чохь медиафайлаш | ||||||||||||||||||||
Хьалхара шераш
бӀаьра нисйанГроза Алекс вина 1926 шеран 7 октябрехь Мартинс-Ферри гӀалахь (Огайо штат), дешна циггахь иштта цӀе йолчу ишколехь, меттигера баскетболан командехь левзира. Цунна йукъахь цуо шина шарахь ишколийн командашна йукъара Огайо штатан хьалхейаккхарехь туьйлира (1943—1944).
Студентийн карьера
бӀаьра нисйан1949 шарахь чекхйаьккхира Кентуккин университет, деа шеран эха шеран йукъахь йукъаметтигаш йуьтуш (1945—1946 шерашкахь цуьнан дийзира цхьаьна шарна университетера дешар дита, хӀунда аьлча оцу хенахь иза гӀуллакхехь вара эскарехь) левзира баскетболан «Кентукки Уайлдкэтс» командехь, цунна йукъахь аьттонца карьера йира Баскетболан Сийлаллин залан декъахо волу тренеран Рапп Адольфан куьйгаллица, 120 ловзарехь кхоьссира 1744 очко (ловзарехь йуккъера барам 14,5 очко). Грозаца «Акха цицигаш» деа шарахь йаьккхира рогӀера чемпионат а, Къилба-Малхбален конференци турнир (1945, 1947—1949), кхин а шина шарахь хьалхий-тӀехьий йелира АЦШ студентийн чемпионатан плей-оффе (1948—1949).
Хьалхий тӀаьхьий шина шарахь «Кентукки Уайлдкэтс» Студентийн спортан къоман ассоциацин (NCAA) чемпионаш хилира, ткъа Гроза Алекс, командин капитан волуш, хьалхий-тӀаьхьий шина шарахь уггаре дика бомбардир а, оцу баскетболан турниран уггаре гӀараваьлла ловзархо а хилира. 1948 шеран 19 мартехь уьш NCAA турнира йеаннан финале (инг. Final Four) бевлира, цигахь йуьхьанца ахфиналан матчехь, 20 мартехь, иэшийра Кафтан Джорджан а, Коузи Бобан а «Холи-Кросс Крузейдерс» команда 60—52 чоьтаца, оцу матчехь Гроза матчан уггаре дика ловзархо хилира, 23 очко а йаьккхина, цул тӀаьхьа финалехь, 23 мартехь, иэшийра Робинсон Джекин а, Оуэнс Рэдан а команда «Бэйлор Бирс» 58—42 чоьтаца, цигахь а Алекс иштта уггаре дика матчан ловзархо хилира, 14 очко йаьккхина. ТӀедогӀучу шарахь «Акха цицигаш» йуха а девлира NCAA турниран йеаннан финале, цигахь йуьхьанца ахфиналан матчехь, 22 мартехь, тӀитӀ дӀа ца олуьйтуш иэшийра Эриксон Биллан а, Эддлеман Дуайтан а «Иллинойс Файтинг Иллини» 76—47 чоьтаца, цигахь а Гроза матчан уггаре дика ловзархо хилира, 27 очко а кхоьссина, цул тӀаьхьа финалан ловзарехь, 26 мартехь, иэшийра Паркс Джей Элан а, Харрис Бобан а «Оклахома A&M Эггис» команда 46—36 чоьтаца, цигахь а Алекс матчан уггаре дика ловзархо хилира, 25 очко а кхоьссина.
Цул сов 1947 шарахь «Кентукки Уайлдкэтсан» баскетболхой Къоман кхайкаран турниран (NIT) вице-чемпионаш хилира, ийшира финалан матче боккхачу къовсамехь Ютин университетан «Юта Ютес» командина 45—49 чоьтаца. Хьалхий-тӀаьхьий кхаа шарахь «Акха цицигашна» йукъахь волу Алекс йукъатуьйхира Къилба-Малхбален конференцин дерриг седарчийн гулйина командина (1948 а, 1949 а — 1-ра команда, 1947 — 2-гӀа), ткъа кхин а хьалхий-тӀаьхьий кхаа шарахь — NCAA йерригамерикин гулйина команда (1947 а, 1949 а — 1-ра команда, 1948 — 2-гӀа). Гроза «Кентукки Уайлдкэтс» йукъахь левзина, 15 лоьмар йолу свитер, командина йукъара йаьккхина, дӀаоьллира «Акха цицигаш» шеайн цӀера матчаш ловзо баскетболан «Рапп-аренин» майданан тхьов кӀелахь.
Профессионалан карьера
бӀаьра нисйанЛевзина центровойн позицехь. 1949 шарахь Гроза Алекс хаьржира БАА драфтехь шолгӀа лоьмарца Къоман баскетболан ассоциацин (КъБА) йукъахь ловзу «Индианаполис Олимпианс» командо, цигахь дӀакхийтира шен студентийн командехь хилла накъостех Баркер Клиффца, Бирд Ральфца, Джонс Уоллесца, цунна йукъахь дӀайаьхьира шен йоца профессионалан карьера. Шен дебютан шарахь цуо ловзарехь йуккъера барам кхуссура 23,4 очко, хаьржира КъБА шеран керла ловзархо (КъБАс таханнелца официалан къобал ца до кхаж тасаран жамӀаш 1952/53 шо кхаччалц долу, хӀунда аьлча 1948—1952 шерашкахь шеран керла ловзархо хоржура газетан йаззамийн авторша). Дерриг КъБАхь даьккхина 2 шо. 1951 шарахь дакъа лецира КъБА дерриг седарчийн матчехь. Хьалхий-тӀаьхьий шина шарахь йукъатоьхна КъБА дерриг седарчийн гулйина 1-ра командина (1950—1951). КъБАн йерриг карьерехь левзина 130 матчехь, кхоьссина 2925 очко (ловзарехь йуккъера барам 22,5 очко), 709-зза схьаэцна, 318-зза дӀайелла.
1951 шарахь иза, Кентукки университетан хилла, масех ловзархочуьнца бехке вира 1948/1949 шеран жамӀаш галдахарна. КъБАн комиссаро Подолоф Мориса кхин лигехь ловза ца магийра.
Гулйина командина йукъара карьера
бӀаьра нисйан1948 шарахь Гроза Алекс АЦШ гулйина командин йукъахь хилира Лондонера Аьхкенан Олимпийн ловзарийн олимпийн чемпион, цуьнан хӀоттам лаьттара «ТӀех дика пхеан» «Кентукки Уайлдкэтс» командин а, кхин а Йезархойн спортан йукъараллин (AAU) «Филлипс 66» командин а баскетболхойх.
Тренеран карьера
бӀаьра нисйанЛовзархочун профессионалан карьера чекхйаьккхинчул тӀаьхьа Гроза Алекса Белларминан университетан «Беллармин Найтс» (Луисвилл, Кентукки штат) студентийн командин коьрта тренер болх бира, 1963 шарахь цуьнца йаьккхира Кентуккин Университеташна йукъара спортан конференцин чемпионан титул, ткъа Гроза оцу шарахь хилира конференцин шеран тренер. Алексан КъБАхь муьлхха гӀуллакх лелор дехкарна, иза хьаьжира шен ницкъаш КъБАца дихкина доцу административан гӀуллакхехь зиен, Американ баскетболан ассоциацехь (АБА). 1966 шарахь Гроза «Кентукки Колонелс» командехь инарлин менеджер хӀоьттира, ткъа 1970 шарахь хилира цуьнан ханна волу коьрта тренер, цунна йукъахь толамийн а, иэшамийн а аьтту динамика йира (2—0). 1972 шарахь Алекс кхелхира Сан-Диего, цигахь дӀабаьхьира шен административан гӀуллакх, инарлин менеджер хӀоьттира «Сан-Диего Конкистадорс» клубан йукъахь, оцу даржехь хийцира Чемберлен Уилт, ткъа 1974/1975 шо долалуш хӀоьттира цуьнан коьрта тренер, толаман а, иэшаман а динамика харц йара (15—23), шеран йуккъехь дӀаваьккхира шен даржера командин жамӀаш гӀуо хиларна, ткъа цуьнан метте хӀоттийра Шипли Берил, иза волуш «Конкистадорс» гӀоле ца левзира (16—30), жамӀехь тӀаьхьара меттиг йаьккхира Малхбузен дивизионехь, ца кхечира плей-оффе. ТӀаьхьарчу шарахь командо шен цӀе хийцира «Сан-Диего Сейлс» аьлла, ткъа Гроза дехьавелира ловзархой кхиабарехь клубан тренеран дарже, амма 1975 шеран 12 ноябрехь цхьайтта матч левзинчул тӀаьхьа (3—8) из адӀасахийцира хьовсархоша гӀо ца лацарна.
ТӀаьхьара шераш а, валар а
бӀаьра нисйанКоманда дӀайаьккхинчул тӀаьхьа Гроза Сан-Диегохь цӀахь висира, ша валлалц болх бира «Reynolds International» фирмин махлелоран менеджеран даржехь. Цуьнан зуда йара Уотсон Джин, цуо вира цунна ши кӀант а, ши йоӀ а. Гроза Алекс велира 1995 шеран 21 январехь шотан дийнахь, цӀе ца йоккху лазарх, 69-гӀа шо долуш.
Хьажоргаш
бӀаьра нисйан- Статистика в NCAA на сайте Bigbluehistory.net (ингалс.)
- Статистика на сайте Basketball-Reference.com (ингалс.)
- Статистика на сайте Justsportsstats.com (ингалс.)
- Тренерская карьера в АБА на сайте Basketball-Reference.com (ингалс.)
- Статистика аьхкенан Олимпийн ловзаршкахь 1948 года в Лондоне на сайте Sports-Reference.comАрхивйина 2011-08-19 — Wayback Machine (ингалс.)
- Alex Groza, Basketball Star For Kentucky, Is Dead at 68 (ингалс.)
- Alexander John "The Beak" Groza на сайте Findagrave.com (ингалс.)