ГӀамара тӀулг
ГӀамара тӀулг — кагъелла бухайижаран ломан порода, цхьаьна тайпана йа чкъоьраш долу кеггаран буьртагийн барам 0,05 мм (Россехь) болу агрегат йа 0,0625 мм (дозанал арахьа) 2 мм гергга[1] (гӀамарш йолу), уьйр йолу цхьаьнав минералан хӀуманца (цеманцийца).
ГӀамара тӀулгаш кхоллало ломан породаш йохар, кеггарш хино йа мохо дӀаяхьар бахьнехь, гулдаларш тӀаьхьа цеманц хуьлий чӀагӀлуш. Кеггарийн гоьргаллин а, буьртагаш барамца къасторан а тӀегӀанаша гойту кеггарш юьхьанца хиллачура мел охьадеина. Дукхаха долчу гӀамара тӀулгийн кепашкахь алсама ду кварц, хӀунда аьлчи иза уггаре онда физикин а, химин а агӀора минерал долун дела.
ГӀамара тӀулгийн минералан хӀоттам
бӀаьра нисйан
Породаш кхуллу минералаш ду кварц, аренан шпаташ, слюда, глауконит. Иштта хила тарло ломан породийн кеггарш а. ШолгӀа тӀегӀанан а, акцессоран а (иэдарш чӀогӀа кӀезиг ду) минералаш гайтина магнетито, ильменито, гранато, рутило, цирконо, турмалино. Цеманц хуьлу кеггаран материал шен хӀоттамца хуьлу дикка цӀена саз-латтан кепара (гидрослюдаш, каолинит, кхин а), киран кепара (кальцит, доломит, наггахь эчиг кхетта карбонаташ), мокхазан кепара (опал, халцедон, кварц), эчиг кхетта (эчиган окислаш а, гидроокислаш а), наггахь хлоритан, цеолитан, фосфатан, сульфатан йа ийна.
ГӀамара тӀулгийн классификаци
бӀаьра нисйанГӀамара тӀулгашна дукха хьолахь классификаци йо кеггарийн материалан минералан хӀоттамца. Къастало мономиктан (мономинералан), олигомиктан (кеггарш гайтина шина минерало), полимиктан (кеггарш гайтина шиннал сов минерало) кепаш.
Мономинералан гӀамара тӀулгашна йукъа доьду шуьйра даьржина кварцан гӀамара тӀулгаш, 90 % сов кеггаран материал ю кварц, ткъа иштта дуьстича кӀезиг хаало аренан шпатийн а, глауконитан а гӀамара тӀулгаш.
Билгалдахарш
бӀаьра нисйан- ↑ Шванов В.Н., Фролов В.Т., Сергеева Э.И. Систематика и классификации осадочных пород и их аналогов. — Санкт-Петербург: Недра, 1998. — С. 52. — 552 с. — ISBN 5-247-03764-2.
Хьажа кхин а
бӀаьра нисйан| Породийн тоба | Кеггарийн барам | Цемент хиланза | Цемент хилла | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Горгйелла | Горгйаланза | Горгйелла | Горгйаланза | ||
| Шога кегйелла породаш (псефиташ) | 10 — 1 м | Окъаман тархаш | Окъамаш | — | — |
| 1 м — 10 см | Тархаш | Каггар (блокаш) | Тархийн конгломерат | Каггаран (блокан) брекчи | |
| 10 — 1 см | Сицкъар | ТӀо | Сицкъаран конгломераташ | ТӀон брекчеш | |
| 1 см — 2 мм | ЖагӀа | Дресва | Гравелиташ | Дресвяникаш | |
| ГӀамаран породаш (псаммиташ) | 2 — 0,05 мм | ГӀамарш | ГӀамара тӀулгаш | ||
| Ченала породаш (алевриташ) | 0,05 — 0,005 мм | Алевриташ | Алевролиташ | ||
| Саз-лаьттан породаш (пелиташ) | < 0,005 мм | Сацкъарш, Саз-латташ | Саз-латташ, аргиллиташ | ||