Жоьжахати

Жоьжахати — къинош дерг веллачул тIаьхьа, къиза Iазапехь таIзар ден меттиг.

Жоьжахати

Ислам

Коьрта йаззам: ДжахIаннам

Бусалбанийн кхетам бу Жоьжахатех АллахIа геч ца дина къинош летийнарш кхочур болу меттиг аьлла. Бусалбачеран Жоьжахатех болу хаамийн хьост Къуръан а, Мухьаммад пайхамаран ﷺ дош а ду. Жоьжахатан хой бу — 19 буьрса малик, ткъа Жоьжахатан коьрта хехо — ницкъ болу малик Малик ду. Пайхамара ма-диццара, Жоьжахати а, Ялсамане а хIинцале кхоьллина ю, амма адамаш царна чугIур бу барт хаьттинчул тIаьхьа.

Жоьжахатехь цIеран Iазап хир ду, иза дуккха а йовха ю дуьненан цIерал, маларш хир ду кхехка хих а, ноткъех а, ткъа кхин а жоьжахатан диттан Заккуман стоьмаш а хир ду. Делах тешаш боцучеран Жоьжахатера дахар гуттаренна а хир ду, ткъа Жоьжахатан таIзар къинош долчу бусалбанийн гуттаренна хир дац, цхьа хан яьлчи (мел ю АллахIан бен хууш дац) уьш паргIат бевр бу жоьжахатан цIерах, тIаккха ялсаман чугIур бу. Къуръанан сийлахь аяташкахь дуккха а хьахийна Жоьжахати, масала:

«Лаам церан ЦIергара арабовлар хир бу, амма цкъан а уьш цу чуьра арабевр бац, царна — гуттаренна а таIзар ду». (Къуръан 5:37)

«Бакъдолуш, ца тешначун, закон дохийначун, АллахIа гечдийр дац, новкъа а воккхур вац, Жоьжахати новкъий бен, цигахь гуттаренна биса беза церан». (Къуръан 4:168-169)

«Аса Жоьжахати бохуьйтур бу уьш. Хьуна мичара хуур ду Жоьжахати хIун ю? Цуо цхьан а хIума кхоа ца до, ца дуьту, адам дагадо. Цунна тIехIоттийна — ткъаясса (хехо)». (Къуръан 74:26:30)

«Кхойкхура ду цара: ‘ХIай, Малик! ХIаллакдай дIадахийтахь тхо хьайн Деле!’ Цуо эра ду: ‘Шу дуьсу!’ Оха шуна бакъо кховдийра, амма дукхаха болчарна шух бакъо ца еза». (Къуръан 43:74-78)

«Царна, ца тешначарна, кечдина малар кхехка хих, къиза Iазап уьш ца тешарна» (Къуръан 10:3-5)

ЯхӀудийн дин

Септуагинтас «Жоьжахати» термин лелайо жуьгтийн текстехь «Шеол» долчу меттигехь.

Керсталла

Орвиетон килсера Синьорелли Лукан «Къематан де» циклера фреска. 1499—1503

Жоьжахати (ᾅδης) хьахийна Керла Весетехь къинош долчарна Iазап ло эхартара меттиг санна (Лк. 16:23; 1Кор. 15:55; Отк. 6:8; Отк. 20:13). Жоьжахати юьзна ю цIерах (желт. φλογὶ), Iазап ден а, сагатдойта а меттиг ю. Хьахийна кхин а «жоьжахатан неIарш» (πύλαι ᾅδου) (Мф. 16:18). Асхьабийн динан символехь юьйцу къинош дерш кIелхьара бахархьама Iийса жоьжахати воссаран ойла. Теруо ойла ю православин Къемата дийнан иконографехь.

Католицизмехь цхьацца категорера адамашна (диканаш деш хилла антикан дикачу нахана, жIарахойх доцу берашна) жоьжахатин меттана кечйина лимб.

Православехь жоьжахати къинош дерг тIаьххьара хин волу меттиг ю дуьне доьхначул тIаьхьа. Къинош долчеран гуттаренна а Iазапех дуккха а дийцина Iийса пайхамара :

Нагахь хьо Iехавахь хьайн куьго, дIахададе иза: хьуна гIоле ду гуттаренна а долчу дахаре ваха, шина куьгаца жоьжахати воьдучул, йовш йоцучу цIерга воьдучул, цигахь церан нIаьна бала а ца ле, цIе дIа а ца йов. Нагахь хьайн кого хьо Iехавахь, дIахадабе иза: хьуна гIоле ю дахаре астагIа ваха, шина когаца жоьжахати чукхоссалле, йовш йоцучу цIерга, цигахь церан нIаьна бала а ца ле, цIе дIа а ца йов. Нагахь хьайн бIаьрго хьо Iехавахь бIаьрго, схьабаккха иза: хьуна гIоле ю цхьаьна бIаьргаца Делан Паччахьалле вахар, шина бIаьргаца жоьжахати чукхоссалле, йовш йоцучу цIерга, цигахь церан нIаьна бала а ца ле, цIе дIа а ца йов. (Мк. 9:43—48)

Велла мисканиг, дIаваьхьара иза Маликаша ИбрахIиман бене. Велла хьал дерг, дIавоьллира иза. Жоьжахатехь, Iазапехь волуш, цуо айира бIаьргаш, генахь гира ИбрахIим а, Лазарь а цуьнан бенахь, элира: Тхан да ИбрахIим! Къинхетам бехьа соьх, ваийтахь Лазарь, шен пIелг хин чохь тIада а бай сан мотт шелбан, со Iазапехь ву-кха хIокху. ИбрахIим элира: Бера!дагадаийта, хьуна кхаьчна хьан диканиг хьан дахарехь, ткъа Лазаран — гIуонарг; хIинца иза кхузахь самукъанехь ву, ткъа хьо Iазапехь ву; цул сов тхуна а, шуна а юкъахь чIагIдина доккха Iин, цундела кхузара шу долчу бахка луурш а, иштта, цигара кхуза бахка луурш а бахка ца ло. (Лк. 16:22—26)