Йиппар

Йиппар
Йиппар
	; Йиппар. ; Ораматан кеп.
Ӏилманан классификаци
Домен:	Эукариоташ
Дуьне:	Ораматаш
Дакъа:	Magnoliopsida
ТӀера къеп:	Asteranae
Къеп:	Apiales
Доьзал:	Apiaceae
Бухара доьзал:	Apioideae
Триба:	Apieae
Тайпа:	Foeniculum
Дуьненайукъара Ӏилманан цӀе
	Foeniculum Mill., 1754
Номенклатуран тайпа
	Foeniculum vulgare Mill., 1768 — Йиппар
ITIS	29509
NCBI	48038
EOL	585008

Йиппар (лат. Foenīculum, оьрс. Фенхель)) — Четарнаш (Apiaceae) доьзалера шина- а, дукха а шерийн орамат бецан тайпана жима орамат.

Йиппар.
О. В. Томен «Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz» жайнин тӀиера ботаникан сурт, 1885

Ботаникан суртНисйе

ГӀад нийса лаьтта, геннаш долуш ду, локхалла 2 м гергга.

Орам чӀукепара, стомма, урчакхкепара.

ГӀаш кхузза я деазза месашца декъна.

Кедалг къаьсташ йоцучу цергашца, жаз можа, шуьйра хӀоакепара, боьххьехь шуьйра кӀаг бу, циггахь дакъолг ду чухьовзийна.

ХӀу хӀоакепара-дехуо, пурхнехьа гоьрга, аххӀу 5 дика къаьстачу аьрта сенца, агӀонашкара — кӀеззиг сов озийна, кхуллу юткъа тӀамкепара йист, 1000 хӀун масса 5—6 г.

ЛелорНисйе

Культивацию ширачу заманара дуьйна юурган а, дарбанан а орамат.

Эфирдаьттан (хӀушца 6,5 % эфиран даьтта ду, юкъахь 40-60 % анетол а долуш), чоман орамат. Хьожано дагайоуьйту цица а, эстрагон а.

Йиппаран эфиран даьтта леладо медицинехь, парфюмерин-косметикан, сабадаран промышленностехь, ветеринарихь; хӀуш а, эфиран даьтта а леладо препараташ еш, леладо метеоризмехь, кхин а ламастан дарбанан гӀирс санна, масала оччаман хи, тайп-тайпана бецан чайнаш, бецан гуламаш.

Даххаш (20 % гергга белок) даадо даьхнашна.

APILAMан хаамашца, йиппаран даьттанца долу эфир анетол нейротоксикан ду, моха яийта тарло, иза ненан шурех кхета кӀезиг барамехь. Йиппаро ненан шура тӀетуху боху хабарш, гӀалате ду^[1].

ХӀуш леладо абсент еш оригиналан рецептаца.