Сантос Лус, Элен Кристина
Элен Кристина Сантос Лус (порт. Helen Cristina Santos Luz; йина 1972 шеран 23 ноябрехь, Арасатубехь, Сан-Паулухь, Бразили) — бразилин баскетболхо, левзина ловзар дӀахьошйолу турслочун йа тӀелета турслочун амплуахь. Баскетболех ловзаран Бразилин зударийн гулйина командин йукъахь дукхаха болчу дуьненайукъара къовсамийн масийттаза совгӀатхо. 1994 шеран дуьненан чемпион, 2000 шеран Олимпиадин борзанан совгӀатхо.
Биографи
бӀаьра нисйанЭлен Лус йина спортан доьзалехь, цуьнан да хилла баскетболан тренер, ши йиша а иштта баскетболан профессионалан ловзархо йара. Иза оцу спортах ловза Ӏама йолайелира 11 шо долуш, 16 шо долуш гулйина командин йукъахь дебют йира жимахойн дуьненан чемпионатехь Испанехь (1989).
1990 шарахь Эленас контракт йаздира профессионалан Пирасикаба клубаца «АДС/БСН», цуьнца шолгӀачу шарахь йаьккхира Бразилин коьрта хӀонс – Мехкан кад. 1991 шарахь дуьйна баскетболхочун карьера цӀеххьана хьалайахара: 1991 шеран йоккхачу гулйина командин йукъахь Къилба Америкин чемпионатера дебют – «деши», 1992 шарахь иза декъахо йу Барселонера Олимпийн ловзарийн, 1993 шарахь йуха а Къилба Америкин чемпионатан «деши» а, Америкин чемпионатан «дети» а, ткъа 1994 шарахь Бразилин гулйина командица дуьненан чемпионатехь цуо даьккхира «деши», левзира йуккъера барам 8,6 минот матчехь. Йуьззина 1996 шеран Олимпиадин квалификацин харжамах чекхйаьлла, Эленан турнир йолайалале голин операци йира[1], ткъа гулйина командо йехира «детин» мидаш иза а йоцуш. Амма иза кхин а хьакхалур йу олимпийн совгӀатехь – 2000 шеран Олимпиадин «борзанан» мидалх, цигахь жамӀе хилира цуо генара кхоьссина 46% буьрка. Дуьненайукъара толамаш боцуш, Элена чоьхьарчу къийсамашкахь йехира дуккха титулаш, царна йукъахь иза шозза хилира Бразилин чемпион.
Олимпиадехь – 2000 тӀех дика ловзар бахьнехь, Элене кхайкхира «Вашингтон Мистикс» йукъахь WNBA ловза. Хьалхарчу шарахь дуьйна иза хилира лигехь кхо очко кхоссарехь (39% чукхоьссина) уггаре дикачех[2]. Цуьнан ловзаран чоьтехь кхо шо (2001-2003) ду, царех 2002 шарахь бен иза плей-оффехь ца левзира, уьш оцу шарахь кхечира Малхбален Конференцин финале.
2003 шарахь дуьйна Элена шен клубан карьера европин клубашкахь дӀайаьхьира. Иза йу Россех, Сибреха ловза йеина дуьххьарлера бразилихо. [1]:
Тхо дара Новосибирскехь, Сибрехахь, пхеа сахьтехь кеманахь Москохан генахь. Со аэропорте йеича, хьаьжира температуре: 45 градус шело. Сунна моттара, со набйеш йу
Шеран жамӀашца Новосибирскехь Лус лерира «Динамо-Энергин» уггаре дика ловзархо[3].
Шо чекхдаьлча Элена дакъалецира Олимпиадехь – 2004, цигахь кхоалгӀа меттиг къовсучу матчехь ийшира шеца цхьаьна клубехь ловзучу Калмыкова Марийн Российн гулйина командина. ЖамӀ: 62:71 а, 4-гӀа меттиг.
Цул тӀаьхьара шарахь иза йуха а Испанехь ловзуш йара, чемпион а хилира Барселонин университетан командин йукъахь, ткъа гулйина командин йукъахь йуха а «деши» даьккхира Къилба Америкин чемпионатехь, цигахь иза лерира турниран MVP. 2006 шарахь иза левзира «цӀера» дуьненан чемпионатехь, цигахь хьалхарчу матчехь Аргентинин гулйина командина дуьхьала тамашийна хӀума хилира: матчан тӀаьххьара секундехь, шен тускаран уллера схьакхоссаелла буьрка схьалаьцна, Элена оццу сохьта, охьакхеташ, буьрка кхоьссира дуьхьаларчеран тускаран чу финалан сиреница, цуьнца цхьаьна толам беира Бразилина 71:69 чоьтаца[1].
И турнир чекхйаьлча Элена йитира къоман гулйина команда, амма 2009 шарахь хилира цуьнан триумфаца йухайар Америкин чемпионате: дешийн мидалш а, гулйина командин очкошца уггаре дика ловзархо а – 12 очко матчехь йуккъера барам. Испанин лигехь 6 шарахь левзина, 2010 шарахь Элен цӀа йирзира даймахка Бразиле.
37 шо долуш Лус левзира 2010 шеран дуьненан чемпионатехь, цигахь иза левзира йерриг турниран матчшкахь. Элен тӀаьхьакхиира сийлахь бразилихойн баскетболхочун Маркари Гортензин Бразилин гулйина командин йукъахь дуьненан чемпионаташкахь дакъалацаран барамца йолчу рекордан – 5-зза.
2011 шеран 21 февралехь хилира Элен Лусан къегинчу карьерера тӀаьххьара матч (26 минот, 9 очко), ахфиналан серехь ийшира пхоьалгӀачу матчехь «Ориньюс Баскетан», команда «Американа» Бразилин чемпионатан финале ца йелира.
Бразилин гулйина командин йукъахь ловзаран статистика (йуккъера гайтам)
бӀаьра нисйан| Гулйина команда | Шо | Меттиг | Чемпионат | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ловзар | Очк | Схьаэцар | ДӀайалар | |||
| ДЧ (19 шо кхачанза) | 1989 | 7 | 8 | 6,0 | - | - |
| Къилба Америкин чемпионат | 1991 | 1 | 6 | 3,6 | - | - |
| 1993 | 1 | 4 | 10,0 | - | - | |
| 1997 | 1 | 6 | 10,5 | - | - | |
| 1999 | 1 | 5 | 14,8 | - | - | |
| 2005 | 1 | 6 | 17,3* | - | - | |
| 2006 | 1 | 5 | 13,6 | 2,2 | 4,6* | |
| 2010 | 1 | 5 | 10,0 | 3,8 | 2,4 | |
| Америки чемпионат | 1993 | 2 | 6 | 2,6 | - | - |
| 1997 | 1 | 6 | 11,3 | - | - | |
| 2001 | 1 | 5 | 20,6 | - | - | |
| 2009 | 1 | 5 | 12,0* | 2,4 | 3,6 | |
| Дуьненан чемпионат | 1994 | 1 | 6 | 1,8 | 0,7 | 0,5 |
| 1998 | 4 | 9 | 4,9 | 1,1 | 1,2 | |
| 2002 | 7 | 3 | 13,0 | 2,0 | 2,0 | |
| 2006 | 4 | 9 | 8,1 | 2,0 | 3,4 | |
| 2010 | 9 | 8 | 7,5 | 1,0 | 2,0 | |
| Олимпиада | 1992 | 7 | 3 | 1,3 | 0 | 0 |
| 2000 | 3 | 7 | 8,8 | 1,0 | 3,1* | |
| 2004 | 4 | 8 | 11,0 | 2,2 | 2,8* | |
- * - командехь уггаре дика гайтам
Кхиамаш
бӀаьра нисйан- Олимпиадин борзанан совгӀатхо: 2000
- Дуьненан чемпион: 1994
- Панамерикин ловзарийн борзанан совгӀатхо: 2003
- Америкин чемпион: 1997, 2001, 2009
- Америкин чемпионатан детин совгӀатхо: 1993
- Къилба Америкин чемпион: 1991, 1993, 1997, 1999, 2005, 2006, 2010
- Бразилин чемпион: 1999, 2000
- Испанин чемпион: 2005
- Бразилин кад баьккхина: 1991, 1994, 1995, 1997
- Бразилин чемпионатан детин совгӀатхо: 2001, 2002
- Сан-Паулун штатан чемпион: 1992, 1993, 1999
Карьера чекхйаьккхинчул тӀаьхьа
бӀаьра нисйанЭлен Лус болх беш йу телекомментатор «SPORTV» каналехь, йижаршца цхьаьна, дӀайиллина берийн баскетболан ишкол Ловейрехь, шен блог йу "Вasketeria.com.br." сайт тӀехь[4]. 2012 шеран 21 ноябрехь цуо кӀант Педро вира[5].
Билгалдахарш
бӀаьра нисйан- ↑ 1 2 3 В 38 лет Елена заканчивает карьеру и начинает новый проект: быть матерью (порт.)
- ↑ "Балтийская звезда" ослепила сибирячек Архивйина 2018-05-29 — Wayback Machine
- ↑ Любовь без границ(ТӀе цакхочу хьажорг)
- ↑ Первая колонка Элен Лус Архивйина 2012-07-07 at archive.today(порт.)
- ↑ Элен Лус празднует рождение Педро(порт.)
Хьажоргаш
бӀаьра нисйан- Профиль Элен Лус на сайте Латинбаскет.сом Архивйина 2012-11-07 — Wayback Machine(ингалс.)
- Статистика Элен Лус в ВНБА(ингалс.)
- Статистика Элен Лус в Чемпионате Испании(испан.)
- Статистика Элен Лус на оф. сайте Бразильской федерации баскетбола(порт.)
- Статистика Элен Лус в России
- Статистика Элен Лус на оф. сайте ФИБА(ингалс.)
- Интервью Элен Лус(порт.)