ХӀиндера ЮНЕСКОн дуьненан тӀаьхьенан объектийн исписка

ХӀиндера ЮНЕСКОн дуьненан тӀаьхьенан объектийн испискехь ю 36 объект (2017 шарахь), иза ю 3,4 % берриг барамах (1073 2017 шо).

28 объект юкъатоьхна оьздангаллин хьесапашца, 7 объект — Ӏаламан, 1 объект — оьздангаллин а, Ӏаламан а. 12 объект къобал йина адамо кхоьллина денин шедевр (критерий i), 3 объект къобал йина Ӏаламан феномен я исбаьхьа тӀех хаза Ӏаламан а, эстетикан ладамаллин а объекташ аьлла (критерий vii).

Цул сов, 2017 шеран хьолашца, 42 объект пачхьалкхан махкахь кандидатийн декъахь ду дуьненан тӀехьалон испискин юкъатоха.

ХӀиндис ратификаци йира 1977 шеран 14 ноябран Дерриг дуьненан оьздангаллин а, Ӏаламан а тӀаьхье Ӏалашъяран Конвенцин. ХӀиндин махкара дуьххьарлера объекташ испискашна тӀеяьхна 1983 шарахь ЮНЕСКОн дерриг дуьненан тӀаьхьенан Комитетан 7-гӀа сессехь.

Исписка

ХӀокху таблицехь объекташ лаьтта ЮНЕСКОн дерриг дуьненан тӀаьхьенан испискан юкъатохаран хене хьаьжжина. ХӀокху таблицехь объекташ лаьтта ЮНЕСКОн дерриг дуьненан тӀаьхьенан испискан юкъатохаран хене хьаьжжина.

№	Сурт	ЦӀе	Йолу меттиг	Кхоьллина хан	Испискин юкъатоьхна шо	№	Критереш
1		Агра-форт	Уттар-Прадеш штат	XVI бӀешо	1983	251	III
2		Аджантан хьехаш	Махараштра штат		1983	242	I, II, III, VI
3		Эллора хьехаш	Махараштра штат		1983	243	I, III, VI
4		Тадж-Махал	Уттар-Прадеш штат		1983	252	I
5		Махабалипурам гӀалара иэсийн тоба	Тамилнад штат		1984	249	I, II, III, VI
6		Конаракера мелхан килс	Орисса штат		1984	246	I, III, VI
7		Къоман парк Казиранга	Ассам штат		1985	337	IX, X
8		Къоман парк Кеоладео	Раджастхан штат		1985	340	X
9		Манас заповедник	Ассам штат		1985	338	VII, IX, X
10		Гоан килсаш	Гоа штат		1986	234	II, IV, VI
11		Фатехпур-Сикри	Уттар-Прадеш штат		1986	255	II, III, IV
12		Хампин саьлнаш (Виджаянагара)	Карнатака штат		1986	241	I, III, IV
13		Кхаджурахо иэсаш	Мадхья-Прадеш штат		1986	240	I, III
14		Элефанта гӀайренан хьехийн килсаш	Махараштра штат		1987	244	I, III
15		Чолан килсаш	Тамилнад штат		1987, 2004	250	II, III
16		Паттадакал иэсаш	Карнатака штат		1987	239	III, IV
17		Къоман парк Сундарбан	Малхбузен Бенгали штат		1987	452	IX, X
18		Къоман парк Нанда-Деви а, Зезагийн тогӀи а	Уттаракханд штат		1988, 2005	335	VII, X
19		Буддийн иэсаш Санчи	Мадхья-Прадеш штат		1989	524	I, II, III, IV, VI
20		Хумаюнан мавзолей	Дели		1993	232	II, IV
21		Къутб-Минаран мимар	Дели		1993	233	IV
22		ХӀиндин ломан цӀерпоштнекъаш	Харьяна, Химачал-Прадеш, Малхбузен Бенгали, Тамилнад штаташ		1999, 2005	944	II, IV
23		Махабодхи килс	Бихар штат		2002	1056	I, II, III, IV, VI
24		Бхимбеткера тархийн гӀишлош	Мадхья-Прадеш штат		2003	925	III, V
25		Археологин парк Чампанер-Павагадх	штат Гуджарат		2004	1101	III, IV, V, VI
26		Вокзал Чхатрапати-Шиваджи	Махараштра штат		2004	945	II, IV
27		ЦӀиен форт	Дели		2007	231	II, III, VI
28		Джантар-Мантар	Раджастхан штат		2010	1338	III, IV
29		Малхбуза Гаташ	Гуджарат, Махараштра, Гоа, Карнатака, Тамилнад, Керала штаташ		2012	1342	IX, X
30		Раджастханан форташ	Раджастхан штат		2013	247	II, III
31		Рани ки вав гӀу	Гуджарат штат	XI бӀешо	2014	922	I, IV
32		Даккхий Гималайш къоман паркан хьараман зона	Химачал-Прадеш штат	—	2014	1406	X
33		Архитектурин тӀаьхье Ле Корбюзье: модернизмехь доккха дакъа лацарна: а) Чандигархера Капитоли комплекс	бертан мохк Чандигарх (цхьаьна Аргентинаца, Бельгица, Германица, Францица, Швейцарица, Японца)	XX бӀешо	2016	1321	I, II, VI
34		Наландера археологин объект Наланда Махавихара (университет Наланда)	Бихар штат	вайн эрал III бӀешо хьалха — XIII бӀешо	2016	1502	IV, VI
35		Къоман парк Канченджанга	Сикким штат	—	2016	1513	III, VI, VII, X
36		Историн гӀала Ахьмадабад	Гуджарат штат	1411	2017	1551	ii, v

Географин агӀора объекташ латтар

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

22

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

ХӀиндин дерриг дуьненан тӀаьхьенан объекташ

Кандидатийн кечйина исписка

Таблицехь объекташ хӀиттийна испискийн тӀетохаран хенаца. ХӀокху испискехь гайтина объекташ, кховдийна Цийн правительствос дерриг дуьненан тӀаьхьенан объектийн кандидаташна юкъатоха аьлла.

#	Сурт	ЦӀе	Йолу меттиг	Кхоьллина хан	Испискин юкъатоьхна шо	№	Критереш
1		Вишнупурера килсаш	Малхбузен Бенгали штат	XVII бӀешо	1998	1087	оьздангаллин
2		Маттанчери гӀала	Коччи гӀала Керала штат	1555 гергга	1998	1092	оьздангаллин
3		Манду иэсийн тоба	Мадхья-Прадеш штат	XV—XVI бӀешераш	1998	1095	оьздангаллин
4		Шира буддийн эвла Сарнатх	Варанаси гӀала Уттар-Прадеш штат	вайн эрал III бӀешо хьалха—XVI бӀешо	1998	1096	оьздангаллин
5		Хармандир-Сахиб	Амритсар гӀала Пенджаб штат	1588—1604	2004	1858	iii, iv, vi
6		Ассамера Брахмапутра эркан гӀайре Маджули	Ассам штат	—	2004	1870	ii, iii, v, vi
7		Къоман парк Намдапха	Аруначал-Прадеш штат	1974	2006	2104	vii, ix, x
8		Жима Качан Раннера ХӀиндин куланан заповедник	Гуджарат штат	1972	2006	2105	x
9		Къоман парк «Неоран тогӀи»	Малхбузен Бенгали штат	1986	2009	5447	vii, x
10		Къоман парк ГӀум-аре	Раджастхан штат	1992	2009	5448	vii, viii, x
11		ХӀиндера Боккха дарин некъ объекташ	Бихар, Уттар-Прадеш, Пенджаб, Тамилнад, Джамму а, Кашмир а, Махараштра штаташ, бертан мехкаш Пудучерри, Къоман коьрта гӀалан Дели гуо	вайн эрал III бӀешо хьалха дуьйна	2010	5492	ii, iii, vi
12		Шантиникетан	Малхбузен Бенгали штат	XIX—XX бӀешераш	2010	5495	ii, iii, vi
13		Хьайдарабадера Къубт-шахи иэсаш: гӀап Голконда, Къутб-шахин каш, Чарминар	Телингана штат	XVI—XVII бӀешераш	2010	5573	i, ii, iii, iv
14		Кашмирера Моголийн бошмаш а) Нишат б) Шалимар в) Ачабал г) Чашме Шахи д) Пари Махал е) Веринаг	Джамму а, Кашмир а штат	XVII бӀешо	2010	5580	i, ii, iv
15		Мумбаира Викторин хотӀера а, ар-деко а архитектурин ансамбль	Махараштра штат	XIX—XX бӀешеран	2012	5740	ii, iv
16		Дели — оьздангаллин-историн гӀала	Къоман коьрта гӀалан Дели гуо	XIX—XX бӀешеран	2012	5743	ii, v, vi
17		Деканан султанатийн Иэсаш а, гӀопаш а а) Бахманийн иэсаш Голкондера (Карнатака) б) Бахманийн а, Бидарера (Карнатака) Барид-шахийн иэсаш в) Биджапурера (Карнатака) Адил-шахийн иэсаш г) Хьайдарабадера (Андхра-Прадеш) Къутб-шахийн иэсаш	Карнатака, Андхра-Прадеш штаташ	XIV—XVII бӀешераш	2014	5887	ii, iii
18		Алхашан набахти (Андаманан гӀайренаш)	бертан мохк Андаманан а, Никобаран а гӀайренаш	1893—1906	2014	5888	iv, vi
19		Какатин йаккхий килсаш а, кевнаш а а) Варангал гӀопара Сваямбху килсан саьлнаш а, Кирти торанан кевнаш а б) Ханамкондера Рудрешвара (Эзар когийн килс) килс в) Палампетера Рудрешвара (Рамаппа) килс	Андхра-Прадеш штат	XI—XIV бӀешераш	2014	5889	i, ii, iii
20		ХӀиндера гӀараевлла сариш тоьгу кластераш	Мадхья-Прадеш, Уттар-Прадеш, Махараштра, Андхра-Прадеш, Ассам штаташ	—	2014	5890	iii, v
21		Дхолавира: хараппийн гӀала	Гуджарат штат	вайн эрал 3 эзар шо хьалха	2014	5892	v
22		Апатани къоман оьздангаллин ландшафт	Аруначал-Прадеш штат	—	2014	5893	iii, v
23		Шри Ранганатхасвами килс Шрирангамера	Тамилнад штат	IX бӀешо	2014	5894	i , ii, iii, v
24		ГӀайренан гӀалан Шрирангапатнаман иэсаш	Карнатака штат	IX бӀешо	2014	5895	i, ii, iii, iv
25		Чилика Ӏам	Орисса штат	—	2014	5895	ix, x
26		Падманабхапурам гӀала	Тамилнад штат	XVI бӀешо	2014	5897	iii, iv
27		Хойсалан сийлахь ансамблаш а) Белурера Архитектурин ансамбль б) Халебидера Архитектурин ансамбль	Карнатака штат	XII бӀешо	2014	5898	ii, iii, vi
28		ХӀиндин ницкъ ца беш маршо яккхаран боламан сатьяграхан объекташ	Гуджарат, Махараштра, Малхбузен Бенгали, Тамилнад, Бихар, Мадхья-Прадеш, Керала, Уттар-Прадеш штаташ, Къоман коьрта гӀалан Дели гуо	XX бӀешо	2014	5899	iv, vi
29		ЧӀагӀйина эвла Тхембанг	Аруначал-Прадеш штат	—	2014	5913	ii, iii, v
30		Наркондам гӀайре	бертан мохк Андаманан а, Никобаран а гӀайренаш	—	2014	5914	viii, ix, x
31		Майдамаш — Ахом некъийн баьрзан кешнийн система	Ассам штат	XIII—XVIII бӀешераш	2014	5915	viii, ix, x
32		Экамра Кшетра — килсийн гӀала, Бхубанешвар	Орисса штат	вайн эрал III бӀешо хьалха — XV бӀешо	2014	5916	i, ii, iii
33		Неолитан эвла Бурзахом	Джамму а, Кашмир а штат	вайн эрал 3—2 эзар шо хьалха	2014	5917	ii, iii, v
34		Хараппан портан гӀалан Лотхалан археологин саьлнаш	Гуджарат штат	вайн эрал XXIV—XVII бӀешераш хьалхара	2014	5918	v
35		ХӀиндин ломан цӀерпоштнекъ (шоръяр) а) Матхеранан готта цӀерпоштнекъ б) Кангра тогӀин цӀерпоштнекъ	Махараштра, Химачал-Прадеш штаташ	1901—1907, 1925—1928	2014	5919	ii, iv
36		тамилийн совдегархойн эвланийн тоба Четтинад	Тамилнад штат	XIX—XX бӀешераш	2014	5920	ii, v, vi
37		Нью-Делера Бахаин Ӏибадатан цӀа	Къоман коьрта гӀалин Дели гуо	1986	2014	5921	i, iv, vi
38		Килсан архитектура кхиар — Айхоле-Бадами-Паттадакал	Карнатака штат	VI—VIII бӀеша	2015	5972	iii, iv
39		Джайпур гӀала	Раджастхан штат	XVIII бӀешо	2015	6053	ii, v
40		ХӀиндера Шийла гӀум-арен оьздангаллин ландшафташ	Джамму а, Кашмир а, Химачал-Прадеш штаташ	—	2015	6055	iii, v, vi, x
41		Боккха чкъургийн некъан бохаллера объекташ	Пенджаб, Харьяна, Уттаракханд, Раджастхан, Уттар-Прадеш, Бихар, Джаркханд, Малхбузен Бенгали штаташ, Къоман коьрта гӀалан Дели гуо	вайн эрал IV бӀешо хьалха — XX бӀешо	2015	6056	ii, iv, vi
42		Ӏалам лардаран зона Кейбул-Ламджао	Манипур штат	—	2016	6086	v, vii, ix, x

Географин агӀора объекташ латтар

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

12

13

14 (а, б, г, д)

14 (в, е)

15

16

17а

17б

17в

17г

18

19а

19б

19в

21

22

23

24

25

26

27а

27б

29

30

31

32

33

34

35а

35б

36

37

38

39

40

42

Испискин юкъаяхана кандидаташ

Хьажоргаш

• Викилармехь йу Всемирное наследие ЮНЕСКО в Индии теман медиафайлаш
• Официальный сайт ЮНЕСКО. Список объектов всемирного наследия в Индии
• Каталог ссылок по Всемирному наследию в Индии