Караев, Александр Акимович

Кара́ев Алекса́ндр Аки́мович (15 мартехь (2) 1915; Соьлжа-ГӀала — 1 январехь 1984; Соьлжа-ГӀала) — Советийн Союзан Турпалхо (23 февралехь 1945), гвардин капитан (1945).

Караев Александр Акимович
Вина терахь	1915 шеран 2 (15) март({{padleft:1915|4|0}}-{{padleft:3|2|0}}-{{padleft:15|2|0}})
Вина меттиг	Соьлжа-ГӀала, Нохчийчоь
Кхелхина терахь	1984 шеран 1 январь({{padleft:1984|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:1|2|0}}) (68 шо)
Кхелхина меттиг:	Соьлжа-ГӀала, Нохчийчоь
Пачхьалкх	ССРС
Эскаран тайпа	ТӀХӀН
Дарж
БӀахойн дакъа	129-гӀа хӀаллакдаран авиацин полк 5-гӀа гвардин хӀаллакдаран авиацин полк 19-гӀа хӀаллакдаран авиацин полк 176-гӀа гвардин хӀаллакдаран авиацин полк
ТӀемаш	Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀом
СовгӀаташ

Биографи

Вина 1915 шеран 2 (15) мартехь Соьлжа-ГӀалахь (Нохчийн Республика). Къоман хӀири. 1932 шарахь чекхйаьккхира ФЗУ ишкол. Болх бира Соьлжа-ГӀалара депон цӀерпошт тойо слесарь, 1933—1937 шерашкахь — «Грознефть» цхьаьнакхетараллин механика-тойаран заводехь. 1936 шарахь дийшира Соьлжа-ГӀалин аэроклубехь, 1937—1938 шерашкахь аэроклубехь болх бира планеристом-инструктор.

Эскарехь вара 1938 шеран августехь дуьйна. 1940 шарахь чекхйаьккхира Качинскан лакхара тӀеман авиацин пилотийн ишкол. ГӀуллакх дира ТӀХӀН могӀанашкара декъашкахь (Киевн тӀеман гуонехь).

Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀеман декъашхо: 1941 шеран июлехь – 1943 шеран июнехь — 129-гӀа (1941 шеран декабрехь дуьйна — 5-гӀа гвардин) хӀаллакдаран авиацин полкан пилот, лакхара пилот, авиаэскадрильян баьччан гӀовс; 1944 шеран январехь – 1945 майхь — 19-гӀа (1944 шеран августехь дуьйна — 176-гӀа гвардин) хӀаллакдаран авиацин полкан авиаэскадрильян баьччан гӀовс. ТӀом бина Малхбуза, Калининан, Къилба-Малхбуза, 1-ра Украинин, 1-ра Белоруссин фронташкахь. Дакъалаьцна Смоленскан тӀамехь, Москох ларйеш, Сталинградан тӀамехь, Донбасс, Аьтту бердан Украина, Белорусси, Польша, Балтикайист мукъайохуш, Берлинан операцехь.

ТӀамехь иза 500 гергга тӀеман гӀуллакхан тӀомаваьлла МиГ-3, ЛаГГ-3, Ла-5, Ла-7 хӀаллакдаран кеманаш тӀаьхь, 80 гергга хӀаваэхь тӀом бина, цигахь ша дохийна 20 кема, тобанца мосстагӀийн 1 кема. 1942 шарахь шозза чов йина: аьтту пхьаьрсан лакхара декъан а, коьртан а.

ТӀемашкахь майралла а, доьналла а гайтарна,ССРС Лакхара Советан Президиуман омарца 1945 шеран 23 февралехь 176-гӀа гвардин хӀаллакдаран авиацин полкан (1-ра Белоруссин фронт, 16-гӀа хӀаваан эскар) авиаэскадрильян баьччан гӀовсан гвардин лакхара лейтенантан Караев Александр Акимовичан йелла Советийн Союзан Турпалхо цӀе Ленинан орден а, «Дешийн Седа» мидал а цхьаьна луш».

Иштта дара 1990-гӀа шерашкахь дӀатесна дитина Соьлжа-ГӀалара А. А. Караевн каш.

ТӀом чекхбаьлча гӀуллакхехь висира ТӀХӀН могӀаршкара декъашкахь; вара баьччан гӀовс — авиаэскадрильян штурман (Чоьхьара Кавказан, Къилбаседа-Кавказан, Туркестанан тӀеман гуонаш). 1953 шеран июлехь дуьйна гвардин капитан А. А. Караев эскарера мукъаваьлла.

Ваьхна ша винчу Соьлжа-ГӀалахь. Велла 1984 шеран 1 январехь. ДӀавоьллина Соьлжа-ГӀалин Центран кешнашкахь. 2010 шеран 9 апрелехь, кошан хьал дика ца хиларна, турпалхочун даьӀахкаш дӀакхалхийна БуритӀе дӀайоьхкина Сийлаллин Аллейн тӀаьхь.

Иэс

Цуьнан цӀарах урам ду Соьлжа-ГӀалахь.

Хьажа кхин а

• Советийн Союзан Турпалхойн исписка (Къилбаседа ХӀирийчоь).

СовгӀаташ

• Советийн Союзан Турпалхочун «Дешийн Седа» мидал (23.02.1945);
• Ленинан орден (23.02.1945);
• Кхоъ ЦӀе Байракхан орден (28.03.1942, 28.02.1943, 25.07.1944);
• мидалш.

БуритӀера А. А. Караевн кешан чурт.

Литература

• Андреев С. А. Совершённое ими бессмертно. Книга 1. М.: Высшая школа, 1976.
• Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — 911 с. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в РКП 87-95382.
• Зангиев Т. Н. Они защищали тебя, Орджоникидзе, 1973.
• Золотые Звёзды Чечено-Ингушетии. Грозный: Чечено-Ингушское кн. изд., 1985.
• Муриев Д. З. Осетии отважные сыны. Орджоникидзе: Северо-Осетинское изд., 1974.
• Советские асы 1941—1945. Автор-составитель М. Ю. Быков. М.: Яуза Эксмо, 2008. — 608 с. ISBN 978-5-699-30919-1.

Хьосташ

 Караев, Александр Акимович (бил-боцу.). Cайт «Пачхьалкхан турпалхой».