Лейбниц, Готфрид Вильгельм

Го́тфрид Ви́льгельм Ле́йбниц (нем. Gottfried Wilhelm Leibniz йа нем. Gottfried Wilhelm von Leibniz, МФА(нем.): [ˈɡɔtfʁiːt ˈvɪlhɛlm fɔn ˈlaɪbnɪts][1] я [ˈlaɪpnɪts][2]; 1646 шеран 21 июнь (1 июль) — 1716 шеран 14 ноябрь — немцойн философ, логик, математик, механик, физик, юрист, историк, дипломат, кхоллархо, меттан Ӏилманча, Берлинан Ӏилманийн Академин бухбиллинарг а, хьалхара президент а, Французийн Ӏилманийн Академин кхьчу пачхьалкхара декъашхо.

Готфрид Вильгельм Лейбниц
Gottfried Wilhelm Leibniz
ГӀуллакхан тайпа математик, юрист, физик, философ, дипломат, историк, библиотекарь, музыковед, переводчик, теоретик музыки, йаздархо, diplomatician, Поэт, инженер, зоолог, архивист, биолог, геолог, policy advisor, философ права, логик
Вина терахь 1646 шеран 1 июль({{padleft:1646|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:1|2|0}})
Вина меттиг Лейпциг, Саксони, Германи
Кхелхина терахь 1716 шеран 14 ноябрь({{padleft:1716|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:14|2|0}}) (70 шо)
Кхелхина меттиг Ганновер, Брауншвейг-Люнебург, Германи
Корматалла философ, логик, математик, механик, физик, историк, лингвист, кхоллархо
Гражданалла Германи Германи
Да Фридрих Лейбнюц
Нана Катерина Шмукк
Куьг таӀор Куьг таӀор
Готфрид Вильгельм Лейбниц Викилармехь
Сийлахь Фоман цӀарах килса а, школа а (1723 шо)
Альтдорфан университет (1714 шо)
Лейбницан механикин калькуляторан копи Немцойн музеяхь
Пётр I. Готфрид Кнеллерс диллина сурт (1698 шо)
Кнеллерс диллина Ньютонан сурт (1689 шо)
Лейбниц 1698 шеран 29 сентябрь дуьйна дӀа валлалц чохь Ӏийна цӀа
Ганноверехь долу Лейбницан цӀийна наьӀ
Готфрид Вильгельм Лейбниц (1646—1716)
Лейбницас йазйина «Монадология» цӀе йолу книган хьалхара агӀо
Лейбницас йазйина «Теодицейн опыташ» цӀе йолу книган титулан агӀо, 1734 шо.
Джон Локк. Готфрид Кнеллерс диллина сурт (1697 шо)
Иоганн Фридрих Вентцельс диллина Лейбницан сурт, 1700 шо гергга
Двоичная система счисления Лейбница. Страница из Explication de l’Arithmétique Binaire

Сий дар нисйе бӀаьра

 
Лейпцигехь йолe Лейбницан памятник. 2005 шо.)

Лейбниц вара Германехь памятник хӀоттийна хьалхара граждански стаг.

Готфрид Вильгельм Лейбницан памятникаш
Готфрид Вильгельм Лейбниц сурт тӀехь долу ахча
Лейбницан сий деш арахецна немцойн почтан марканаш
Лейбницан цӀе тиллина

Теоремаш нисйе бӀаьра

  • Теорема Лейбница (геометрия) — о медианах;
  • Теорема Лейбница о сходимости знакочередующихся рядов.

Формулаш нисйе бӀаьра

  • Формула Ньютона-Лейбница — основная формула (теорема) математического анализа;
  • Формула Лейбница — дифференцирования интеграла с переменными пределами;
  • Формула Лейбница кратного дифференцирования произведения двух функций;
  • Формула Лейбница для медианы тетраэдра;
  • Формула Лейбница для определителей.
 
Вильгельм Лейбницан Университет Ганноверехь (2007 шо).

Объекты нисйе бӀаьра

  • Беттан тӀехь кратер а, массарелла а лекха лаьмнийн могӀа а;
  • Жима планета (5149) Leibniz;
  • Ганноверехь йолу Вильгельм Лейбницан Университет.

Кхидераш нисйе бӀаьра

  • Лейбницан Крекер;
  • Лейбницан алгебра;
  • Лейбницан нотаци;
  • Лейбницан оператор;
  • Лейбницан совгӀат;
  • Пи терахьан Лейбницан могӀа;
  • Дифференциалан операторашан Лейбницан цхьанамехалла;
  • Лейбницан йукъаралла;
  • Ораматан тайп Лейбниция (лат. Leibnitzia) семейство Астровые[3].

Лейбницас йазйинарш нисйе бӀаьра

Коьрта философин белхаш нисйе бӀаьра

  • «Рассуждение о метафизике» (Discours de métaphysique)[4], 1685 шо йа 1686 шо.
  • «Новая система природы и общения между субстанциями, а также о связи, существующей между душою и телом» (Systme nouveau de la nature et de la communication des substances, aussi bien que de l’union qu’il y a entre l' me et le corps), 1695 шо.
  • «Опыты теодицеи о благости Божией, свободе человека и начале зла» (Essais de thodice sur la bont de Dieu, la libert de l’homme et l’origine du mal), 1710 шо.

Коьрта математикин белхаш нисйе бӀаьра

  • «Об истинном отношении круга к квадрату» (1682 шо).
  • «Новый метод максимумов и минимумов» (1684 шо).
  • «О скрытой геометрии и анализе неделимых…» (1686 шо).

Физикехь коьрта белхаш нисйе бӀаьра

  • «Новая физическая гипотеза» (1671 шо).
  • «Доказательство памятной ошибки Декарта» (1686 шо).
  • «Очерк динамики» (1695 шо).

Политикехь а, бакъонехь а лецна белхаш нисйе бӀаьра

  • «Трактат о праве…» (1667 шо).
  • «Христианнейший Марс…» (1680 шо).
  • «Кодекс международного дипломатического права» (1693 шо).

Кхиболу белхаш нисйе бӀаьра

  • «Об искусстве комбинаторики» (1666 шо).
  • «Протогея» (Protogaea), ок. 1693 шо, издание 1748 шо.

Оьрсийн метта даьккхинарг нисйе бӀаьра

  • Лейбниц Г. В. Сочинения, в четырёх томах. Серия: Философское наследие. М.: Мысль.
    • Том 1. Метафизика. «Монадология». 1982. — 636 стр.
    • Том 2. «Новые опыты о человеческом разумении». 1983. — 686 стр.
    • Том 3. Теория познания, методология, логика и общая теория науки. 1984. — 734 стр.
    • Том 4. «Опыты теодицеи о благости Божией, свободе человека и начале зла». 1989. — 560 стр.
  • Лейбниц Г. В. Математические работы в переводе А. П. Юшкевича // Успехи Мат. Наук, т. 3, в. 1 (23).
  • Лейбниц Г. В. Письма и эссе о китайской философии и двоичной системе исчисления. Предисловие, переводы и примечания В. М. Яковлева. М., 2005. — 404 с. ISBN 5-201-02133-6.
  • Лейбниц Г. В. Труды по философии науки. М. Либроком. 2010. С. 178. серия Из наследия мировой философской мысли. Философия науки. ISBN 978-5-397-01388-8
  • Цифровая библиотека по философии.

Литература нисйе бӀаьра

Биографи нисйе бӀаьра

  • Погребысский И. Б. Готфрид Вильгельм Лейбниц. Изд.2-е, перераб. и доп. М. Наука. 2004. С. 270. ISBN 5-02-032752-2
  • Герье В. И. Лейбниц и его век: Отношения Лейбница к России и Петру Великому. СПб. Наука. 2008. ISBN 978-5-02-026942-2 (Слово о сущем; Т.75).

Лейбницан философи нисйе бӀаьра

  • Альманах «Философский век». «Лейбниц и Россия». Архивйина 2013-09-11 — Wayback Machine СПб., 1996.
  • Каринский Вл. Умозрительное знание в философской системе Лейбница. СПб. 1912.
  • Нарский И. С. Готфрид Лейбниц. Архивйина 2014-08-30 — Wayback Machine М. Мысль. 1972. С. 239. Мыслители прошлого. Тираж 40 000.
  • Серебреников В. С. Лейбниц и его учение о душе человека. СПб. 1908.
  • Соловьев Н. «Теодицея» Лейбница, рассматриваемая в связи с его метафизическим учением. Харьков. 1904.
  • Сретенский Н. Н. Лейбниц и Декарт. Критика Лейбницем общих начал философии Декарта: Очерк по истории философии./Послесл. Е. Малышкина, Д. Куницына. СПб. Наука. 2007. С. 183. ISBN 5-02-026941-7.
  • Фишер Куно. История новой философии. Т.III. Лейбниц, его жизнь, сочинения и учение. СПб. 1905.
  • Фишер К. История новой философии: Готфрид Вильгельм Лейбниц: Его жизнь, сочинения и учение. М. АСТ, Транзиткнига. 2005. С. 734. ISBN 5-17-028917-0. ISBN2 5-9578—2266-3. Тираж 3000
  • Петрушенко Л. А. Философия Лейбница на фоне эпохи. М. Альфа-М. 2009. С. 510
  • Ягодинский Ив. Ив. Философия Лейбница. Процесс образования системы. Первый период, 1659—1672. Казань. 1914. Репринт — СПб., 2007.

Ӏилманийн болх нисйе бӀаьра

  • Белл Э. Т. Творцы математики. М. Просвещение. 1979. С. 256.
  • Большая советская энциклопедия: В 30 т. М. Советская энциклопедия. 1969—1978.
  • Энциклопедия Кольера. Открытое общество. 2000.
  • Большой Энциклопедический словарь. Большой Энциклопедический словарь. 2000.
  • Васильев В. В. Лейбниц // Большая энциклопедия Кирилла и Мефодия. 2004.
  • Философский энциклопедический словарь. М. Советская энциклопедия. 1989.
  • Новейший философский словарь / Сост. А. А. Грицанов. Мн. Изд. В. М. Скакун. 1998. С. 896
  • Новая философская энциклопедия: В 4 тт. Под редакцией В. С. Стёпина. М. Мысль. 2001.
  • Философская Энциклопедия. В 5-х т. Под редакцией Ф. В. Константинова. М. Советская энциклопедия. 1960—1970.
  • Философский энциклопедический словарь. Гл. редакция: Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов. М. Советская энциклопедия. 1983. С. 840.
  • Философия: Энциклопедический словарь. Под редакцией А. А. Ивина. М. Гардарики. 2004. ISBN 5-8297-0050-6
  • История математики под редакцией А. П. Юшкевича в трёх томах, М.: Наука. Том 2. Математика XVII столетия. (1970) Архивйина 2011-09-18 — Wayback Machine
  • Великие противостояния в науке. Десять самых захватывающих диспутов — Глава 3. Ньютон против Лейбница: Битва титанов. оригинал = Great Feuds in Science: Ten of the Liveliest Disputes Ever. Хал Хеллман. ISBN 0-471-35066-4. С. 320. 2007. М. «Диалектика».

Политикехь а, бакъонехь а кхетамаш нисйе бӀаьра

  • Кембаев Ж. М. «Египетский план» Готфрида Вильгельма Лейбница как один из этапов развития политических и правовых теорий объединения европейских государств. История государства и права. № 2. 2010. С. 42—45
  • Гуманистическая наука по Лейбницу и назначение академий. Под редакцией В. Кальтенбахера и А. А. Россиуса. Переводы А. А. Россиуса. Москва-Неаполь. Cecom. 2010. С. 114.

Билгалдахарш нисйе бӀаьра

  1. Max Mangold (ed.). Duden-Aussprachewörterbuch (Duden Pronunciation Dictionary). 2005. Bibliographisches Institut GmbH. Mannheim. ISBN 978-3-411-04066-7
  2. Eva-Maria Krech et al. (ed.) Deutsches Aussprachewörterbuch (German Pronunciation Dictionary). 2010. Walter de Gruyter GmbH & Co. KG. Berlin. ISBN 978-3-11-018203-3
  3. Flora of North America: Leibnitzia(ингалс.)
  4. Virtual International Authority File: Gottfried Wilhelm Leibniz(ингалс.)

Хьажоргаш нисйе бӀаьра