Имамат[2] — 1829—1859 шерашкахь Нохчийчоьнан а, ДегӀастанан а ломан дакъошкахь хила теократин исламан пачхьалкх. Кавказхойн тӀом чекхбокхуш Российн империн йукъайахна. Имаматехь бакхий кхиамаш хила имам Шемал коьртехь волучу хенахь (1834—1859).

Историн пачхьалкх
Имамат
إِمامة قفقاز
Байракх
Байракх
 
1829 — 1859
Коьрта гӀала ДаьргӀа
Ведана
Мотт (меттанаш) Ӏаьрбийн[1]
Официалан мотт Ӏаьрбийн мотт, Нохчийн мотт, суьйлийн мотт, гӀумкийн мотт
Дин ислам
Бахархой 400 эзарал кӀезиг
Урхаллин тайпа Диван[d]
Викилармин логотип Медиафайлаш Викилармехь

Истори нисйе бӀаьра

 
Имам Шемал - Имаматан ламанхойн бӀаьча.
 
ДегӀастанан Ермоловн 1818—1826 ш. муьрера карта
 
Имаматан карта

Имамат кхолла аьтту бира 1785—1791 шерашкахь хилачу шейх Мансуран боламо. Мансуран коьрта Ӏалашонаш йара лоллин, феодалашна, чӀиран дуьхьало йар а, ламанхойн Ӏадаташ бусулбанийн шариӀатаца хийцар а. Шейх Мансура а, цуьна гӀоьнчаш Российн империно Къилбаседа Кавказ каралаца гӀертаран чӀогӀа дуьхьало йира, иза бахьана долуш 1785—1791 шерашкахь тӀемаш хилира. Империца хьалхарчу тӀамехь Мансур оьрсийн бӀахоша йийсаре лаьцира[3][4]

Наибаллаш нисйе бӀаьра

Участок и наиб Наиб Конные Пешие Итого
Общества чеченских лесов и округи
Участок Гехи, наиб Саадуллах 1 100 230 330
Участок Шали, наиб Давуд-Хаджияв 1 200 350 550
Участок Мичик, наиб Эски 1 220 360 580
Участок Аух, наиб Хату 1 200 330 530
Участок Салатав, наиб Муртадаали 1 140 160 300
всего 5 860 1430 2290
Горные общества между рекой Аргун и Андийское Койсу («Сулаком») в Чечне и округе
Участок Нашха, наиб Хамзат-Хаджи 1 250 400 650
Участок Шубут, наиб Батуко 1 200 300 500
Участок Ункратль, наиб Хатилмухамад 1 150 320 470
Участок Шарой, наиб Аслан-Кади 1 150 230 380
Участок Чамалал, наиб Абдул-Кадир 1 150 250 400
Участок Технуцал, наиб Исмаил 1 200 360 560
Участок Чарби, наиб Гада 1 200 250 450
Участок Анди, наиб Дибир 1 300 200 500
Участок Ичкери, наиб Идиль 1 100 200 300
Участок Гунбет, наиб Абакар-Дибир 1 250 200 450
всего 15 2810 4140 6950
Горные общества между притоками Сулака (Между Андийским и Аварским Койсу)
Участок Цунта, наиб Хаджияв 1 100 350 450
Участок Антратль, наиб Батрак 1 50 250 300
Участок Анцух, наиб Шахав 1 100 150 250
Участок Тинди («Багвалал»), наиб Шамхал 1 300 400 700
Участок Карата, наиб Гази-Мухамад, сын Шамиля 1 350 250 600
Участок Турутли («Турутмух»), наиб Мухамад 1 100 150 250
Участок Хунзах, наиб Инквач 1 200 250 450
Участок Арадерих, наиб Мухамад-Амин 1 200 350 550
Участок Гоцатль («Гоцада»), наиб Абакар-Хаджи 1 150 250 400
Участок Унцукуль, наиб Кади 1 200 250 450
Участок Аракани, наиб Ибрахим 1 150 250 400
всего 26 4760 6990 11750
Горные общества к востоку от Аварского Койсу («Сулака»)
Участок Карах, наиб Хаджияв 1 120 180 300
Участок Телетль, наиб Хамзат 1 150 200 350
Участок Корода, наиб Умар-Дибир 1 100 200 300
Участок Тленсер, наиб Даниял-султан 1 250 300 550
Участок Согратль, наиб Хурш 1 150 300 450
Участок Чох, наиб Энкав-Хаджи-Мухаммад 1 200 350 550
всего 33 5930 8820 14750
Примечание:«Карта страны Шамиля на 27 мухаррама 1273 г.» хаджжи Йусуфа Сафар-заде: расшифровка и описание[5].

Билгалдахарш нисйе бӀаьра

  1. ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ЯЗЫК ИМАМАТА
  2. Пачхьалкхалла кхолларе – очакха некъ. С. Хасанов - "Даймохк" газет (19 февралехь 2022).
  3. Алаев Л. Б., Козлова М. П. и др. (отв. ред.) История Востока. Т. 4. Восток в новое время (кон. XVIII-нач. XX в.). Кн. 1. — М.: Восточная литература, 2004. — С. 412.
  4. Рощин М. Ю. Ислам в Чечне // Россия и мусульманский мир. — 2004. — № 1. — С 34.
  5. «Карта страны Шамиля на 27 мухаррама 1273 г. » хаджжи Йусуфа Сафар-заде: расшифровка и описание.