Инжил

Инжи́л (желт. εὐαγγέλιον — «дика хаам» схьадаьлла желт. εὖ — «диканиг а, беркат а», желт. ἀγγελία — «хаам, кхаъ»; Ӏаьр. الإنجيل‎‎) — иза ӏийса пайхамаре ﷺ Аллахӏа доссийна жайна ду. Исламан ӏакъидатехь иза исраилхошка доссийна Аллахӏан гергара элчаналла ду, уьш Муса пайхамаран ﷺ шариӏатах йухабевлла, дӏабирзиначул тӀаьхьа а, дуьненан хӏумаллин къийсамаш шайна тӏаьхьа тоьллачул тӏаьхьа а. И элчаналла ду Дела цхьаъ варна тӏедоьгӏна а, дуьнен чохь суьпа хиларна а, Тӏаьххьарчу Дийнах тешарна а, цуьнан хьелашна а. Цундела баккъалла а, ӏийса пайхамар ﷺ исламан динехь а волуш, Ибрахӏиман ﷺ миллатах а волуш, Дела цхьаъвеш хилла ву, Цуьнца накъост вечарех хилла вац.

Къуръан чохь Дала омра дина бусалба нахе ӏийса пайхамаре доссийначу Инжиле ийман дилла аьлла. Ткъа цуьнца ийман диллар иза иманан арканех а, цуьнан баххех а цхьа дакъа ду. Бакъарат сурат чохь хьаха ма-дарра:

Элча тийшира шен Делера шега доссийначух‚ ийман диллинарш а (тийшира). (Уьш) массо тийшира Делах а‚ Цуьнан маликех а‚ Цуьнан жайнех а‚ Цуьнан элчанех а. (Ийман диллинчара олу): «Цуьнан элчанашна йуккъера цхьа а къаста ца во оха». Тӏаккха цара элира: «Ла а доьгӏна оха‚ муьтӀахь а хили тхо. Гечделахь тхуна‚ тхан Дела‚ Хьоьга ду-кх йухадерзар а».

Дуьххьарлера йоза (Ӏаьр.)

آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ

Инжил Ӏаьрбийн меттан дошам чохь

Инжил Ӏаьрбийн меттан дошам чохь желтойн (грекийн) маттара дош ду, цуьнан маьӏна «кхаъ» бохург ду. Зударийн роде даьккхича «агӏо» аьлла маьӏна долу цуьнан, ткъа божарийн роде даьккхича «жайна» аьлла долу.

Къуръан чохь Инжил хьахор

Къуръан чохь массийта меттехь хьахийна ду Инжил:

Цо (Аллахӏа) хьоьга (Хӏай Мухьаммад) диссийна бакъ долуш, шел хьалха хилларш бакъдеш долу Жайна (Къуръан). Цо доссийна (Мусага) Товрат а, (ӏийсага) Инжил а.

Дуьххьарлера йоза (Ӏаьр.)

نَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَأَنْزَلَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ ۝

Царна тӏаьххье вахийтира Оха Марьяман кӏант ӏийса‚ бакъдеш шел хьалха хилла Таврат. Цуьнга делира Оха Инжил‚ шена чохь нийса некъ а‚ нур а долуш‚ ша бакъдеш долу шел хьалха хилла долу Товрат‚ нийса некъ а, (Делах) кхоьруш болчарна хьехам а хилла долу ۝ Инжилан охӏлано хьукма дойла шайга цу чохь доссийначуьнца. Дала доссийначуьнца хьукма ца деш берш — уьш песакъаш бу (Далла дуьхьалбевлларш).

Дуьххьарлера йоза (Ӏаьр.)

وَقَفَّيْنَا عَلَى آثَارِهِمْ بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَيْنَاهُ الْإِنْجِيلَ فِيهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِينَ ۝ وَلْيَحْكُمْ أَهْلُ الْإِنْجِيلِ بِمَا أَنْزَلَ اللهُ فِيهِ وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ۝

Товрат а‚ Инжил а‚ шайн Кхиош-кхобучуьнгара шайга охьадоссийнарг а (хӏара Сийлахь долу Къуръан) дӏахӏоттадеш уьш белахьара‚ шайн лакхахь а‚ когаш бухахь дерг а дуур дара цара. Царах нийса уммат а ду. Царах дукхах болчар дийриг ма вон хӏума ду-кх.

Дуьххьарлера йоза (Ӏаьр.)

وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا يَعْمَلُونَ ۝

Инжил харцхьадаккхар

Къуръан чохь хьахийна ду Инжил хийцина а ду, харцхьадаьккхина а ду аьлла, цунах «тахьри́ф» олу. Цундела ваийтина ву Дала Мухьаммад пайхамар ﷺ нах ислам дине кхойкхуш, керла шариӏат дохьуш, Таврат а, Инжил а Аллахӏера хилар тӏечӏагӏдеш.

Къуръан чохь Дала массийта меттехь хьахийна ду Инжил харцхьадаьккхина хилар:

Аш дог доху (хӏай бусалбанаш) уьш (жуьгтий) шайх тешаш хиларе? Царах цхьа тоба яр Делан дош хезаш‚ тӏаккха шаьш цунах (Делан дашах) кхеттачул тӀаьхьа и харцхьадоккхуш‚ шайна хуъушехь.

Дуьххьарлера йоза (Ӏаьр.)

أَفَتَطْمَعُونَ أَنْ يُؤْمِنُوا لَكُمْ وَقَدْ كَانَ فَرِيقٌ مِنْهُمْ يَسْمَعُونَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُ مِنْ بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَهُمْ يَعْلَمُونَ ۝

Цара (Делан) дешнаш хуьйцу шайн меттигашкара, дицдина цара (Дала) шайга (хьехамца) хьехийна хиллачух долу цхьа дакъа (Мухьаммадан тӏаьхьабазар).

Дуьххьарлера йоза (Ӏаьр.)

يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ ۝

Насараллехь

Библи шина декъе йекъалуш йу: хьалхарчу декъах «Шира Весет» олу, иза Таврат ду, вуьшта аьлча Муса пайхамаран экъанаш ду, Давуд пайхамаран Забур (Мизмараш) а. И дукхах дерг ӏебархойн маттахь йаздина ду. Ткъа шолгӏачу декъах «Керла весет» олу, вуьшта аьлча Инжил ду и, цуьнан кхаьънашна тӏейаздина ма-хиллара веаммо: Маттас а, Маркъуса, Лукъас а, Яхьяс а, цул тӏаьхьа элчанийн белхаш а. Оцу дерриге а жайнех Библи олу керстнаша (насараша).

Бусалба стага Инжил дешаран хьукма

Исламан ӏакъидатехь важиб ду бусалба стагана Къуръанца кхачо йар Тавратах а, Инжилах а. Баккъалла а, и шиъ Сийлахь долуш, Аллахӏа доссийна ши жайна ду, делахь а, жуьгташа а, насараша а и шиъ харцхьадаьккхина хийцина ду. Къуръан доссийначул тӀаьхьа Инжил чур хьукманаш а, динан белхаш а Дала дӏадаьхна ду, Ӏийсан ﷺ шариӏат Мухьаммадан ﷺ шариӏатца хийцина ду.