Дуьненайукъара йукъаметтигийн теори

Дуьненайукъара йукъаметтигийн тео́ри — дисциплина, шен гуранчохь дуьненайукъара йукъаметтигашка теоретикийн хьажарца гуш йолу. И дисциплино лар а хьо, анализ а йо дуьненайукъара йукъаметтигийн йукъара законийн концепцийн кепара^[1]. Оле Холстис йаздо дуьненайукъара йукъаметтигийн теорино болх барах иштта, бес-бесара бӀаьргаш долчу куьзганчохь санна дуьненан хазалла бес-бесара го, амма мадарра ца го. Масала, реалисто дуьненайукъара йукъаметтигашкара билгал белхаш тергал ца бо, ткъа конструктивисто иза чӀогӀа ладаме болх лору. Дуьненайукъара йукъаметтигийн уггар гӀарайаьлла кхо теори — реализм, либерализм, марксизм.

Дуьненайукъара йукъаметтигийн тео́ри йекъа йиш йу принципашца: «позитивистийн/рационалистийн» теореш, пачхьалкхан хьажамехь фокусаци йо анализ тӀехь, «пост-позитивистийн/рефлективистийн», шена йукъабалабо шорбина кхетам, пачхьалкхан хьажам боцуш, кхерамазаллин (дуьненайукъара политика лело оьздангаллин, экономикийн, социалан факторшна чот лелор). Билдаккха деза, бӀоста ойла йолу дуьненайукъара йукъаметтигийн теореш дукха хьолахь геополитикехь цхьаьна хуьлу. Масала, конструктивизм, институционализм, марксизм, кхин а. ТӀаккха а, тахана уггар йаьржина йу реализман а, либерализман а дуьненайукъара йукъаметтигийн ишколаш. ТӀекхеташ бу социалан конструктивизман агӀончаш^[2].

ДӀадолор

Дуьненайукъара йукъаметтигаш теоретикехь Ӏамор доладелла Хьалхара Дуьненан ТӀом чекхбаьлчи, Уэльсан Университетехь дӀайиллира дуьненайукъара йукъаметтигийн кафедра^[3]. Ӏаморан шолгӀа тулгӀе йолайелира XX бӀешеран 30-гӀа шераш чекхдовлуш. ГӀарабевлла талламхой бу Э.Х Карр The Twenty Years' Crisis, Ганс Моргентау Politics Among Nations^[4]. Дуьненайукъара йукъаметтигийн дуьххьара ишколаш шина тӀеман йуккъерчу муьрехь болх тӀеберзира дуьненайукъара политикин ницкъийн баланс лелоран принцип, коллективан кхерамазалла принципе дехьайаккхаре. Оцу ойланчех олура «Идеалисташ»^[5]. Оцу некъан уггар чӀогӀа критика лору Каррас йукъайалийна йолу «реалистийн» анализ.

Дуьненайукъара йукъаметтигийн теорешкара кхетамбаларан а, материалан а агӀонаш йу дуьненайукъара йукъаметтигийн теорешна классификацин доза тухург. Кхетамбаларан теореш — йу теоретикийн анализ ца йан луш йолу хӀума санна дуьне гуш ериг, иза долуш дерг ду, тӀеиэца дезаш а ду. Материалан теореш Ӏамайо теоретикийн анализ гӀирс санна, кхетам луш болу гуонахьара долушдолчух кхета^[6].

Реализм

Фукидид, автор ву Пелопонесан тIеман историн , лору дуьххьарлера реалист^[7].

Реализм йа политикин реализм^[8] йу хьалхе йолу дисциплина ша йукъайаьлчихьа а^[9]. ХӀокху теорин бух бу Фукидидан, Макиавеллин, Гоббс Томасан белхаш. Хьалхара реализман амалш билгальян мегар ду тӀемаш йукъара идеалистийн ойланийн реакци санна. ШолгӀа Дуьненан тӀом болабалар реалисташ тидара идеалистийн ойланаш кӀезиг хиларан ду бохуш. Ю Реализма бу кхин дуккха а некъаш, амма бух тӀиера принципаш йуьсу статизм, дийна йисар, йозуш ца хилар, ша тояр^[9].

Статизм: — коьрта ловзархо дуьненайукъара аренехь йу къоман пачхьалкхаш^[10]. Вуьшта оцу теорех олу — пачхьалкхан центристийн. Теори къаьсташ йу дуьненайукъара йукъаметтигийн либералан теорех, коьрта роль дӀало пачхьалкхан боцучу ловзархошна, къоман тӀехуларчу политикин кхолламашна, дуьненайукъара кхолламашна.
Дийна йисар: Реалисташна хета, дуьненайукъара политикин системан урхалладо анархица, аьлча а дац центран Ӏедал^[8]. Цундела, дуьненайукъара политика — пачхьалкхашна йукъахь Ӏедал къийсар, къоман хьаштийн приоритетан тӀетевжина болу къовсам бу^[11].
Йозуш ца хилар а, ша тояр а: Реалисташна хета, цхьанне а йолуш йолчу пачхьалкхана тӀетовжа мегар дац дийна йисаран къовсамехь. Цундела, ша тояран тӀех болх бан беза, хьалха, йозуш йоцу политика хилархьама, шолгӀа, аьттонца лардан къоман хьашташ.

Реализмо ло масех коьрта хьекъал: къоман пачхьалкхаш цхьалха йу, арахьара политика лелайо географин принцип тӀе а тевжина дуьненайукъара йукъаметтигийн анархин системера ловзархой а болуш. Дуьненайукъара анархин системан таро йу пачхьалкхийн йукъаметтиг дӀанисйан. Муьлхха а къоман пачхьалкх йа хьалхе йолу ловзархо дуьненайукъара аренин. ТӀаккха, лакхара кхолламан пачхьалкхан кеп даиман а вовшешца къовсамехь йу. Пачхьалкх автономин рационалан ловзархо хилла тайп-тайпана кепара лела, тӀехьайаьлла лела шен хьашташна а, коьрта Ӏалашо йолуш — латто а, чӀагӀйан а шен кхерамазалла, цунах доьзна суверенитет а, дийна йисар а. Реализмо чӀагӀдо, шен хьашташ тӀехьайаьлла лелаш, пачхьалкхо гулйо ресурсаш, тӀаккха тӀехьалон пачхьалкхийн йукъаметтигийн амал билгалйолу гулйинчу ресурсийн барамца. Цуо билгалйоккху пачхьалкхийн ницкъийн тӀегӀа. Пачхьалкхан ницкъ, шен рогӀехь, билгалбоккху тӀеман, экономикин, политикин таронашца.

Цхьаболу реалисташ^[12] лору, пачхьалкхашка агресси тӀехьлон йуьсуш йу, ткъа лаьттан экспансино доза хӀоттадо дуьхь-дуьхьал йолчу пачхьалкхашна. Кхин реалисташ (тӀелеташ болу/ларлуш болу реалисташ)^[12] лору, пачхьалкх даиман а тергоеш хуьлу шен кхерамазаллин а, ша латтаран а. Махкларбаран агӀора хьаьжча, кхерамазаллин дилемма кхоллало, кхерамазалла чӀагӀйича кхоллало жима гӀуо хьал, хӀунда аьлча мостагӀчо шен тӀеман ницкъ чӀагӀбийр бу, паритете кхачархьама а, цул тӀехьа хьалхе латто а.

Неореализм

Неореализм йа структуран реализм — иза реализм кхиор ду, дуьххьара гайтина Кеннет Уолтца шен Дуьненайукъара политикин теореш. Неореализман масех некъ бу. Дукха хьолахь неореализмах «хӀинцалера реализм» олу^[13]. Уолтцан неореализмо чӀагӀдо, структуран эффект тергалйан йеза тайп-тайпана пачхьалкхийн лелар дуьйцуш. Структура аьлча кхетам хуьлу a) дуьненайукъара йукъаметтигийн система болх байтаран коьрта принцип анархи йу, б) таронаш пачхьалкхашна дӀасайекъар. Уолтца шеконе хӀоттайо гӀиллакхан реалистийн тӀегӀойла пачхьалкхийн ницкъан деккъа тӀеман ницкъан агӀора, цуьнан меттана цуо дӀабоьллу пачхьалкхан ницкъан кхетам пачхьалкхан тайп-тайпанчу сферашкара (социалан, оьздангаллин, экономикин, политикин) тароне хьаьжжина йолу комбинаци санна^[14].

Либерализм

Демократин машаран теорин дуьххьарлера дакъа Кантан машаран болу белхаш дара^[15].

Либерализмал хьалха «идеализм» хилла. Идеализме, йа утопианизме, критикица хьовсура реалисташ^[16]. Дуьненайукъара йукъаметтигашкахь идеализм (иштта олу «Вильсонианизм», ассоциации йо америкин президентаца Вильсон Вудроца) — иза пачхьалкхан арахьара политика муьтӀахь йу чоьхьара политикин хьашташна боху принцип хьоьхуш йолу политикин ишкол йу. Сурт довзалц дало мегар ду цхьа масал: идеалист даггах теша тарло, шайн пачхьалкхехь къоьллица болу къовсам бан беза дозанал арахьарчу къоьллица. Вильсонан идеализм хьалхе йара либерализман, иза шуьйра къобал йира ШолгӀа дуьненан тӀом чекхбаьлча.

Либерализмо чӀагӀдо, пачхьалкхан таронаш йац, ткъа пачхьалкхан гӀоле хетар ду пачхьалкхийн лелар билгалдоккхуш уггар хьалха. Пачхьалкхе цхьалха ловзархочунга санна хьоьжуш йолу реализмах къаьстина, либерализмо могийта плюрализм пачхьалкхан белхан. Цигара схьа, гӀоле хетар къестор ду пачхьалкха тӀиера пачхьалкха тӀе кхаччалц, оьздангалле, зависимо от культуры, экономикин системе йа политикин режиме хьаьжжина. Либерализмо иштта лору, пачхьалкхийн йукъаметтиг чекхйолуш йац пачхьалкхан кхерамазаллин балан тӀехь, кхин а хуьлу йукъаметтигаш коммерцин фирмашкахула, кхолламашкахула, адамашкахула. Цуьнан тӀехьло, дуьненайукъара йукъаметтигийн анархин системан меттана, йукъабалабо кхетам ДЮ системан боккха чолхе хӀоттам. Масала, цхьана пачхьалкхан киноиндустрихула таро йу йаржо цуьнан оьздангалла дуьненан тӀехь — иза ду дуьненайукъара йукъаметтигашкара оьздангаллин ницкъан гуш долу масала. Кхин цхьа хьекъале хӀума ду хӀокху теорера, массарна а пайда хир бу коопераци яхь а, вовшех дозуш а хилахь — иза машаран закъалт ду.

Неолиберализм

Неолиберализм, либералан институционализм йа неолибералан институционализм^[17] — иза либерализм кхиор ду. ХӀокху теорис чӀагӀдо дуьненайукъара политикин институтийн таро ло пачхьалкхашна аьттонца дуьненайукъара йукъаметтигашна коопераци йан. Цуьнан коьрта ойла тида мегарду иштта: интенсификаци а, дуьнен тӀехь паргӀата базар йаржар а, экстенсиван — дуьненайукъара масштабехь, интенсиван — йукъараллин дахаран массо сферашна. Иштта, неолиберализмо гойту принципиалан гергарло глобализацица, экономикин сферехь муххале а. Дуьненан экономикин йукъайоьдуш, паргӀата дуьненайукъара базар йолало дуьххьар дӀа Ӏаткъам бан дуьненайукъара йукъаметтигашна — айало транснкъаьмнийн корпорацийн роль. Оцу хьолашкахь пачхьалкхан хьал ладаме хуьлу, амма хьалхара роль ца хуьлу.

Пост-либерализм

Пост-либералан теорин цхьаьна версис гойту, таханлера глобализацин дуьненан гуранчохь пачхьалкхаш, факт хилла, коопераци йан езаш йу, шен кхерамазалла а, суверенан хьашташ а кхочушдархьама. Классикан либерализман башхаллаш суверенитет а, автономи а кхетамийн реинтерпретацехь йу. Автономи хуьлу дика бален концепци, дӀахиллайолу иштта гӀиллакхехь болчу кхетамах, масала, паргIато, шаялар, фактор, тӀаккха чолхе кеп оьцу цуо. Ладаме ду алар, автономи уьйр йу пачхьалкхан таронца дика урхалла дан. Цунах терра, суверенитет дӀахуьлуш йу бакъо кхетамах декхарш кхетаме. Глобализаци йинчу дуьненахь дуьненайукъара кхолламийн таро йу декъаяло суверенан пачхьалкхаш жоьпалле тайп-тайпана гӀуллакхаш бахьнехь. Оцу хьоло даладо суверенитета шен дуьххьарлера маьӀна дайаре. ТӀаккха а, ца оьшу хӀара теори нийсачех цхьаъ лара. Пост-либералан теори интерпретаци йан цхьа агӀуо бен хила йиш йац — бан а бац, йа хила йиш а йац дуьненайукъара кхоллам, глобалан цхьаьнаэшаралла а, кхерамазалла а латто, дӀабаккха анархин бала дуьненайукъара йукъаметтигийн системера, боху ойла. Амма и бала дӀабаккха гӀерташ бу, цундела дуккха а пачхьалкхаш шешша дӀало цхьайолу шайн бакъонаш йуьззина автономи а, суверенитет а дуьхьа, вуьшта аьлча пачхьалкхаш дӀало цхьа дакъа шайн суверенитетах дуьненайукъара кхолламна, цара цуьнца хийцина оцу пачхьалкхийн хьашташ лардийр ду^[18]. Пост-либерализман кхин цхьа верси йу, йукъараллин ницкъаш кхетаман дика гуш хилар билгалчу пачхьалкхан а, дуьззина дуьненайукъара йукъаметтигийн системан а. Политикин системан пачхьалкхан политикин дахаран кхечу сферашкара йукъараллин декъах кхеташ дацахь, кхетар вац билгалчу пачхьалкхийн ницкъ айабаларх, охьабожарх, гӀелбаларх. Цул сов, йукъараллин ницкъийн политикин а, экономикин а болу, пачхьалкхан меженаш а, институташ а гойту цхьа эмпирийн тешаллаш, вайн хенахь дуьненайукъара йукъаметтигийн билгал хийцамаш хилар^[19].

Конструктивизм

Конструктивизм дуьненайукъара йукъаметтигийн теори санна кога тӀехӀоттар доладелира Берлинан пен (суьртан тӀехь) а, коммунизм а Малхбален Европехь эгначул тӀехьа^[20]

Конструктивизм^[21] кхетайо неореалистийн а, неолибералийн а ойланаш шеконе йоху теори санна^[22]. Конструктивизман коьрта принцип — дуьненайукъара политика шеконехь йоцу ойланийн, коллективан мехаллийн, оьздангаллин, социалан идентификацин Ӏаткъамца кхоллаяларх. Конструктивизмо гойту, долушдерг кхоьллина социалан мехаллин бух тӀехь, цара ло керла маьӀна материалан дуьнена (социализман гергара идейш)^[23]. ХӀара теори кхоллаелла дуьненайукъара йукъаметтигийн а, керла дуьненайукъара ницкъаш кхолларан теорин ролан Ӏилманан методан гонахьарчу къийсаман бух тӀехь^[24].

Реалистийн а, либералийн а шийла тIом чекхбериг хилар дийцар гӀалат дара, цуо цӀеххьана айбира конструктивистийн авторитет. Конструктивизм луьй либерализман гӀиллакхийн статистийн некъан а, реализман дуьненайукъара йукъаметтигийн анализан а, тергон акцент йо, дуьненайукъара йукъаметтигаш — социалан конструкци хиларна. Дуьненайукъара йукъаметтигашкахь реализман гӀуллакх коьртаниг кхерамазаллиций, материалан ницкъаций долучу, ткъа либерализм экономика вовшенцаязаре а, пачхьалкхан чоьхьара политикин факторашка а хьоьжучу хенахь, конструктивизм дуьненайукъара йукъаметтигийн системехь алсама ойла тӀеягӀийтина идейн анализан ролан. «Идейш» конструктивисташ кхетадо Ӏалашо, кхерамаш тийсар, кхерам, тождествош, хьолах кхетаран кхин элементаш, цара дуьненайукъара йукъаметтигашкахь Ӏаткъам бо пачхьалкхан а, пачхьалкхан йоцучу а объекташна. Конструктивисташна, дукха хьолахь идейн фактораш беххачу муьрехь Ӏалашо а, жамӀ а долуш хета, иза йу гӀолен агӀо материалистийн теорел (реализм, либерализм). Масала, конструктивисташ билгалдоккху, АЦШ эскар совдаккхар гӀуочу агӀора кхетор ду Кубехь йа Россехь (исторера гома пачхьалкхаш), ткъа Канадехь а, Йоккха Британехь а (исторера АЦШ гергара пачхьалкхаш) дикачу агӀор кхетор ду. Цундела, дуьненайукъара йукъаметтигашкахь цхьа хӀума гар къаьсташ хуьлу пачхьалкхаш йолчу хьолах доьзна. Цул сов, конструктивисташна ца хета дуьненайукъара йукъаметтигийн системехь анархи даиман йолу консистенци^[25], гайта гӀерта и хӀоттам цхьанакепара ца хилар а, субъективан хилар а Вендт Александран дешнашца: «Анархи — иза йу, шех пачхьалкхаш йийриг»^[26]. Конструктивисташна кхин а хета, социалан барамаш хан дӀа мел йоьду къоман кхерамазаллел дуккха а дика дуьненайукъара политика кхуллуш а, хуьцуш а санна (реалистийн коьрта концепци).

Марксизм

Маркс Карлан а, Энгельс Фридрихан а сурт.

Марксистийн а, неомарксистийн а дуьненайукъара йукъаметтигийн теори йу куьзганахь гушдолу сурт ду реалистийн/либералийн пачхьалкхе хьежаран, дов латтош а, коопераци еш а хаддаза, амма оцу теореш дуьненайукъара йукъаметтигийн системехь дукха хан дӀало экономикин а, материалан а аспекташна. Марксистийн некъо гойту историн материализман йоккха роль, экономикин гӀуллакх адаман исторехь хьалхе йолуш хилар, цуьнца цхьаьна социалан классах марксизмехь Ӏаморан гӀирс бо. Марксистийн некъо гойту дуьненайукъара система интеграци йина, шен Ӏалашо алссама капитал гулдар йолуш, капиталистийн система санна.

Дуьненайукъара йукъаметтигийн теорехь марксистийн хазачех цхьа некъ бийцина Валлерстайн Иммануила — дуьне-системан анализ. Оцу анализо гойту, глобализацин гуран чохь капитализмо кхоьллина масех кхиъна индустриалан мохк, цара йацайо массо а йисина кхуьуш йолу пачхьалкхаш. ССРС а, коммунистийн система а йоьхначул тӀехьа, марксизм тахана денйаларан муьрехь йу.

Марксизман критика йу, иза чӀогӀа сацар материализман тӀехь.

Дуьненайукъара йукъаметтигийн кхин теореш

Дуьненайукъара йукъаметтигийн ингалсан ишкол

Кеп:Гоч йанза 3, кхин а либералан реализм, рационализм йа британин институционализм санна йевзаш йолу, дуьненайукъара тӀегӀанахь анархи йоллушехь (дуьненан тхьамда а, дуьненан правительство ца хилар) «пачхьалкхийн йукъаралла» хиларан ойлане тевжа. Тамашийна ду, теорин цӀере хьаьжна ца Ӏаш, оцу ишколан дукхах болу векалш британхой а, йа ингалсхой а бац.

Функционализм

Функционализм кхиана европин интеграцин хьал тӀехь. Уггар уллора йу реализман ойланашна, амма къаьста цунах шен коьрта Ӏалашо пачхьалкхан шайн хьашташ ца хитторца, ткъа пачхьалкхийн тобанийн йукъара хьашташ хитторца. Пачхьалкхашна йукъара интеграцин процесс йолаелча иза сацо чӀогӀа хала ду.

Критикин теори

Критикан теори (инг. Critical Theory) — талламан некъ бу дуьненайукъара йукъаметтигийн теорин гуран чохь, кхоллабелла, ницкъ болуш хилла 1970-1980-гӀа шерийн чеккхенашкахь, ассоциаци йо, уггар хьалха, талламхойн иштта цӀарашца, масала Р. Кокс Архивйина 2023-03-10 — Wayback Machine, Э. Линклейтер.

Билгалдахарш

↑ The IR Theory Home Page
↑ Reus-Smit, Christian. «Constructivism.» Theories of International Relations, ed. Scott Burchill … [et al.], pp.209, 216. Palgrave, 2005.
↑ Burchill, Scott and Linklater, Andrew «Introduction» Theories of International Relations, ed. Scott Burchill … [et al.], p.6. Palgrave, 2005.
↑ Burchill, Scott and Linklater, Andrew «Introduction» Theories of International Relations, ed. Scott Burchill … [et al.], p.1. Palgrave, 2005.
↑ Burchill, Scott and Linklater, Andrew «Introduction» Theories of International Relations, ed. Scott Burchill … [et al.], p.7. Palgrave, 2005.
↑ Smith,Owens, «Alternative approaches to international theory», «The Globalisation of World Politics», Baylis, Smith and Owens, OUP, 4th ed p176-177
↑ See Forde, Steven, (1995), 'International Realism and the Science of Politics:Thucydides, Machiavelli and Neorealism,' International Studies Quarterly 39(2):141-160
↑ ¹ ² Political Realism [Internet Encyclopedia of Philosophy]
↑ ¹ ² Dunne, Tim and Schmidt, Britain, The Globalisation of World Politics, Baylis, Smith and Owens, OUP, 4th ed, p
↑ Snyder, Jack, 'One World, Rival Theories, Foreign Policy, 145 (November/December 2004), p.59
↑ Snyder, Jack, 'One World, Rival Theories, Foreign Policy, 145 (November/December 2004), p.55
↑ ¹ ² Mearsheimer, John. The Tragedy of Great Power Politics. — New York : W.W. Norton & Company, 2001. — P. 25–26. — ISBN 978-0-393-07624-0.
↑ Lamy,Steven, Contemporary Approaches:Neo-realism and neo-liberalism in "The Globalisation of World Politics, Baylis, Smith and Owens, Oxford University Press, 4th ed, p127
↑ Lamy, Steven, «Contemporary mainstream approaches: neo-realism and neo-liberalism», The Globalisation of World Politics, Smith, Baylis and Owens, Oxford University Press, 4th ed, pp.127-128
↑ E Gartzk, Kant we all just get along? Opportunity, willingness, and the origins of the democratic peace, American Journal of Political Science, 1998
↑ Brian C. Schmidt, The political discourse of anarchy: a disciplinary history of international relations, 1998, p.219
↑ Sutch, Peter, Elias, 2006, Juanita, International Relations: The Basics, Routledge p.11
↑ Chandler, David. International Statebuilding - The Rise of the Post-Liberal Paradigm. — Abingdon, Oxon : Routledge, 2010. — P. 43–90. — ISBN 978-0-415-42118-8.
↑ Richmond, Oliver. A Post-Liberal Peace. — Abingdon, Oxon : Routledge, 2011. — ISBN 978-0-415-66784-5.
↑ Stephen M. Walt, Foreign Policy, No. 110, Special Edition: Frontiers of Knowledge. (Spring, 1998), p.41: "The end of the Cold War played an important role in legitimizing constructivist theories because realism and liberalism failed to anticipate this event and had trouble explaining it.
↑ Oxford University Press | Online Resource Centre | Online Resource Centres Архивйина 2008-11-21 — Wayback Machine
↑ Hopf, Ted, The Promise of Constructivism in International Relations Theory, International Security, Vol. 23, No. 1 (Summer, 1998), p.171
↑ Alder, Emmanuel, Seizing the middle ground, European Journal of International Relations, Vol .3, 1997, p.319
↑ K.M. Ferike, International Relations Theories:Discipline and Diversity, Dunne, Kurki and Smith, OUP, p.167
↑ The IR Theory Knowledge Base Архивйина 2011-02-23 — Wayback Machine
↑ Wendt, Alexander, «Anarchy is what states make of it: the social construction of power politics» in International Organization, vol. 46, no. 2, 1992

Литература

оьрсийн маттахь

Конышев В. Н. Американский неореализм о природе войны: эволюция политической теории. — СПб.: Наука, 2004. ISBN 5-02-027011-3
Конышев В. Н., Сергунин А.А Теория международных отношений: канун «великих дебатов»? // Полис. 2013, № 2.
Современные теории международных отношений / Под ред. В. Н. Конышева, А. А. Сергунина. М.: РГ-Пресс, 2013. ISBN 978-5-9988-0155-6

кхечу меттанашкахь

Baylis, John; Steve Smith; and Patricia Owens. (2008) The Globalisation of World Politics, Oxford University Press, 4th edition.
Burchill, et al. eds. (2005) Theories of International Relations, 3rd edition, Palgrave Macmillan, ISBN 1-4039-4866-6
Chernoff, Fred. Theory and Meta-Theory in International Relations: Concepts and Contending Accounts, Palgrave Macmillan.
Guilhot Nicolas, ed. (2011) The Invention of International Relations Theory: Realism, the Rockefeller Foundation, and the 1954 Conference on Theory.
Hedley Bull, The Anarchical Society, Columbia University Press.
Jackson, Robert H., and Georg Sørensen (2013) Introduction to International Relations: Theories and Approaches, Oxford, Oxford University Press, 5th ed.
Janev, Igor. Diplomacy, IPS, Belgrade, 2013, ISBN 978-86-7419-261-0
Morgenthau, Hans. Politics Among Nations
Pettman, Ralph (2010) World Affairs. An Analytical Overview, World Scientific Publishing Company, ISBN 9814293873.
Robert W. Cox. Gramsci, hegemony and international relation: an assay in method. 1983
Waltz, Kenneth. Theory of International Politics
Waltz, Kenneth. Man, the State, and War, Columbia University Press.
Weber, Cynthia. (2004) International Relations Theory. A Critical Introduction, 2nd edition, Taylor & Francis, ISBN 0-415-34208-2
Wendt, Alexander. Social Theory of International Politics, Cambridge University Press

Хьажоргаш

Theory Talks Архивйина 2011-04-10 — Wayback Machine Interviews with key IR theorists
The Martin Institute
A Discussion and Overview of IR Theory and its Historical Roots at American University Архивйина 2009-07-05 — Wayback Machine

[1] The IR Theory Home Page

[2] Reus-Smit, Christian. «Constructivism.» Theories of International Relations, ed. Scott Burchill … [et al.], pp.209, 216. Palgrave, 2005.

[3] Burchill, Scott and Linklater, Andrew «Introduction» Theories of International Relations, ed. Scott Burchill … [et al.], p.6. Palgrave, 2005.

[4] Burchill, Scott and Linklater, Andrew «Introduction» Theories of International Relations, ed. Scott Burchill … [et al.], p.1. Palgrave, 2005.

[5] Burchill, Scott and Linklater, Andrew «Introduction» Theories of International Relations, ed. Scott Burchill … [et al.], p.7. Palgrave, 2005.

[6] Smith,Owens, «Alternative approaches to international theory», «The Globalisation of World Politics», Baylis, Smith and Owens, OUP, 4th ed p176-177

[7] See Forde, Steven, (1995), 'International Realism and the Science of Politics:Thucydides, Machiavelli and Neorealism,' International Studies Quarterly 39(2):141-160

[iep.utm.edu-8] ¹ ² Political Realism [Internet Encyclopedia of Philosophy]

[ReferenceA-9] ¹ ² Dunne, Tim and Schmidt, Britain, The Globalisation of World Politics, Baylis, Smith and Owens, OUP, 4th ed, p

[10] Snyder, Jack, 'One World, Rival Theories, Foreign Policy, 145 (November/December 2004), p.59

[11] Snyder, Jack, 'One World, Rival Theories, Foreign Policy, 145 (November/December 2004), p.55

[Mearsheimer_2001_25–26-12] ¹ ² Mearsheimer, John. The Tragedy of Great Power Politics. — New York : W.W. Norton & Company, 2001. — P. 25–26. — ISBN 978-0-393-07624-0.

[13] Lamy,Steven, Contemporary Approaches:Neo-realism and neo-liberalism in "The Globalisation of World Politics, Baylis, Smith and Owens, Oxford University Press, 4th ed, p127

[14] Lamy, Steven, «Contemporary mainstream approaches: neo-realism and neo-liberalism», The Globalisation of World Politics, Smith, Baylis and Owens, Oxford University Press, 4th ed, pp.127-128

[15] E Gartzk, Kant we all just get along? Opportunity, willingness, and the origins of the democratic peace, American Journal of Political Science, 1998

[16] Brian C. Schmidt, The political discourse of anarchy: a disciplinary history of international relations, 1998, p.219

[17] Sutch, Peter, Elias, 2006, Juanita, International Relations: The Basics, Routledge p.11

[18] Chandler, David. International Statebuilding - The Rise of the Post-Liberal Paradigm. — Abingdon, Oxon : Routledge, 2010. — P. 43–90. — ISBN 978-0-415-42118-8.

[19] Richmond, Oliver. A Post-Liberal Peace. — Abingdon, Oxon : Routledge, 2011. — ISBN 978-0-415-66784-5.

[20] Stephen M. Walt, Foreign Policy, No. 110, Special Edition: Frontiers of Knowledge. (Spring, 1998), p.41: "The end of the Cold War played an important role in legitimizing constructivist theories because realism and liberalism failed to anticipate this event and had trouble explaining it.

[21] Oxford University Press | Online Resource Centre | Online Resource Centres Архивйина 2008-11-21 — Wayback Machine

[22] Hopf, Ted, The Promise of Constructivism in International Relations Theory, International Security, Vol. 23, No. 1 (Summer, 1998), p.171

[Alder,_Emmanuel_1997,_p.319-23] Alder, Emmanuel, Seizing the middle ground, European Journal of International Relations, Vol .3, 1997, p.319

[24] K.M. Ferike, International Relations Theories:Discipline and Diversity, Dunne, Kurki and Smith, OUP, p.167

[25] The IR Theory Knowledge Base Архивйина 2011-02-23 — Wayback Machine

[26] Wendt, Alexander, «Anarchy is what states make of it: the social construction of power politics» in International Organization, vol. 46, no. 2, 1992

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]