Байбулатов, Ирбайхан Адылханович
Ирбайха́н Адылха́нович Байбула́тов (Ирбайха́н Адельха́нович Бейбула́тов) (1912 шеран март — 1943 шеран 26 октябрь) — нохчийн советски эпсар, лакхара лейтенант, Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀеман декъашхо, 4 Украинин фронтан 51 армин 126 Горловски гӀашлойн дивизин 690 гӀашлойн полкан батальонан командир, Советски Союзан Турпалхо (1943 шеран 1 ноябрь).
| Ирбайхан Адылханович Байбулатов | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| ГӀуллакхан тайпа | военнослужащий | ||
| Вина терахь | 1912 | ||
| Вина меттиг | Ӏосман-Йурт, ДегӀаста | ||
| Кхелхина терахь | 1943 шеран 26 октябрь | ||
| Кхелхина меттиг | Мелитополь, Украина | ||
| Корматалла | гӀашсалти, лакхара лейтенат | ||
| Гражданалла |
 СССР |
||
| СовгӀаташ |
|
||
 Ирбайхан Адылханович Байбулатов Викилармехь | |||
Биографи
бӀаьра нисйанВина 1912 шеран мартехь Ӏосман-Йуртахь (ДегӀаста) ахархойн доьзаллехь[1].
1938 шарахь цо чекхйаьккхира Соьлжа-ГӀалин хьехархойн училище. Иза чекхйаьккхинчула тӀехь цо болх бира Ӏосман-Йуьртан школехь. 1941 шарахь иза тӀамтӀе кхайкхира. 1942 шарахь цо чекхйаьккхира Шури-ГӀалин тӀеман гӀашлойн училище.
Пролетарски станицан уллехь тӀом беш хенахь цунна вон чов йинера. Иза вина аьлла цуьнан цӀа кехат дахьийтира. Цунна ЦӀен Седан орден йелира. Амма иза дийна висира. Ша то ма велла иза йуха а фронте вахара.
Къаьстина дика тӀом бира 1-ра гӀашлойн батальонан командир Байбулатовс Мелитополь хьайоккхуш хенахь. 19 октябрь дуьйна 23 октябрь кхаччалц цуьнан батальон гӀалин чуйахара. Батальонас мостагӀа гӀалин йукъара арайеккхира, хӀаллакйира цхьа бӀе сов цӀеран меттиг а, 7 танк а, цхьа эзир гергга немцойн салти а. Бейбулатовс ша хӀаллакйира 2 танк а, 20 сов немцойн салти а. 1943 шеран 26 октябрехь иза велира.
1943 шеран 1 ноябрехь Мелитополь хьайаккхарна а, хьайоккхуш гайтина майраллина а[2][3] лакхара лейтенантан Ирбайхан Адылханович Байбулатован веллачул тӀехь йелира Советски Союзан Турпал цӀе.
СовгӀаташ
бӀаьра нисйан- Дешийн Седа мидал Советски Союзан турпалхочуьн
- Ленинан орден
- ЦӀен Седан орден
Виццавар
бӀаьра нисйанБайбулатов дӀавоьллина Мелитополехь вежарийн кошехь Кировн майданехь. Цуьнан цӀе тиллина Ӏосман-Йуьртан школин а, Соьлжа-ГӀалахь а, Махачкалахь а, Мелитополехь а болу урамийн.
2010 шарахь Соьлжа-ГӀалахь йиллина «Силаллийн Аллей» цӀе йолу мемориалан комплекс. Цигахь хӀоттина йу Байбулатован сийдеш барельеф а, мемориалан у а.
№ 5 Мелитополин гимназехь (иза йу Байбулатован цӀе йолу урамехь, цуьнан кашан генахь йоцуш) 2007 шарахь хьайиллира Байбулатован музей[4].
Кхин хьажа
бӀаьра нисйанБилгалдахарш
бӀаьра нисйан- ↑
Байбулатов, Ирбайхан Адылханович. Cайт «Пачхьалкхан турпалхой».
- ↑ Газета «Известия» № 259 от 2 ноября 1943 года с опубликованным Указом о присвоении звания Героя Советского Союза.(ТӀе цакхочу хьажорг) (Хьаьжина 15 октябрехь 2010)
- ↑ Хьостан тӀехь ма-дарра
- ↑ «За 2000 километров — на могилу героя»(ТӀе цакхочу хьажорг), статья в газете «Индустриальное Запорожье».
Литература
бӀаьра нисйан- Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — 911 с. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в РКП 87-95382.
- Золотые Звёзды Чечено-Ингушетии. — Грозный: Чечено-Ингушское кн.изд., 1985.