КаӀбат

Каӏбат (Ӏаьр. الكعبة المشرفة‎‎ [Аль-КаӀбатул-Мушаррафат] – «Сийлахь КаӀбат») ХьаьжцӀа — иза СаӀудийн Ӏаьрбийчоьнан Макка гӀалахь долу бусалбанийн къилба а, ислам динехь деза лоруш долу хьалхара цӀа (маьждиг) а ду.

Маьждиг
КаӀбат
Ӏаьр. الكعبة‎‎
Пачхьалкх	СаӀудийн Ӏаьрбийчоь
Регион	Макка
Координаташ	21°25′21″ къ. ш. 39°49′34″ м. д.
Маьждиган тайпа	ЖамӀат маьждиг
Архитектурин хатӀ	Исламан архитектура
ГӀишлошъярхо	Маликаш Адам Шис Нохь ИбраьхӀим
605 — Къурайшийташа КаIбатан реконструкци яр 638 — Iабдулла ибн аз-Зубайран реконструкци 693 — Iабдул-Малик ибн Марванан реконструкци 1629 — Мурад Хан султанан заманера реконструкци 1996 — КаIбатан реставраци
Ерриг майда	119 квадратан метр
Чоьнан майда	м²
Локхалла	13,1 м
Хьал	хӀинца а лелаш
Викиларми чохь медиафайлаш

Истори

ХьаьжцӀа — иза АллахӀ дала шен хьалхара цӀа ду аьлла билгалдина ду Къуръанехь. АллахӀ-дала сийлахь дина иза. Дуьххьара иза динарг маликаш а, Адам пайхамар а хилла. Цул тӀехь цуьнан кӀант Шис-пайхамара юха дина хилла иза. Цул тӀехьа Нохь пайхамара дина хилла. ТӀаьххьаре, ИбраьхӀим пайхамара шен кӀантаца ИсмаьӀилца юха дина иза. ИбраьхӀим деле дийхира иза даима ларде аьлла. ИбраьхӀим-пайхамаран заманахь дуьйна, АллаӀ-дала иза лардеш долу маьждиг ду. Цигахь садолу хӀума ен а, цӀий Ӏано а, къа латадан а цамега.

АллахӀ-дала боху къуръанехь:

Баккъалла, дуьххьара нахана дуьйгӀина долу цӀа, оцу Баккахь (Маккахь) дерг ду. Иза дуьйгӀина декъала хилийта а, дуьненахь куьйгалла дайта а.

Этимологи

Дош «الكعبة‎»Ӏаьрбийн маттахь цуьнан маьӀна «Квадратин цӀа» бохург ду. Кхин а «بيت الله» (БайтуллахӀ) «Делан цӀа» олу цунах.

КаӀбатан дакъош

КаӀбатан 14 дакъа ду:

1. Ӏаьржа тӀулг (Ӏаьрб. الحجر الأسود — аль-хьаджар аль-асвад) — тӀулг, малх-балехьара КаӀбатан сонехь берг.
2. НеӀ (Ӏаьрб. باب الكعبة) — КаӀбатан неӀарш.
3. Мизаб (Ӏаьрб. ميزاب) — къинхетаман хи дӀадохуьйту апари
4. Цоколь (Ӏаьрб. الشاذروان) — КаӀбатан пенаш лардеш ерг.
5. ИсмаьӀилан хьиджр (Ӏаьрб. حجر إسماعيل) — буьткъа горга пен, цу чохь дӀадоьллина ИсмаьӀил, ХӀаджар ду.
6. Мультазам (Ӏаьрб. ملتزم) — Ӏаьржа тӀулган а, неӀаран а юккъахь долу дакъа, 2-метар ду.
7. ИбраьхӀиман макъам (Ӏаьрб. مقام إبراهيم) — ангалин а, эчиган а меттиг, ИбраьхӀим-пайхамар тӀаьхьа лаьттина тӀулг бу цигахь.
8. Ӏаьржа тӀулган соне (Ӏаьрб. زاوية الحجر الأسود)
9. 'Йеменан са (Ӏаьрб. الركن اليماني)
10. Шаман са (Ӏаьрб. الركن الشامي)
11. 'Ӏиракъин са (Ӏаьрб. الركن العراقي)
12. Кисват (Ӏаьрб. كسوة الكعبة — кисват аль-каӀбат) — айаташ тӀехь долу шаршу.
13. ШагатӀулган аса — хьалха баьццара яра, а хӀинца кӀайн ю.
14. ИбраьхӀим лаьттина меттиг — ИбраьхӀима цӀа дуттучу хенахь, лаьттина меттиг..