1793 шо

XVI бӀешо — XVII бӀешо — XVIII бӀешо — XIX бӀешо — XX бӀешо

1690‑гӀа	1690	1691	1692	1693	1694	1695	1696	1697	1698	1699

1700‑гӀа	1700	1701	1702	1703	1704	1705	1706	1707	1708	1709
1710‑гӀа	1710	1711	1712	1713	1714	1715	1716	1717	1718	1719
1720‑гӀа	1720	1721	1722	1723	1724	1725	1726	1727	1728	1729
1730‑гӀа	1730	1731	1732	1733	1734	1735	1736	1737	1738	1739
1740‑гӀа	1740	1741	1742	1743	1744	1745	1746	1747	1748	1749
1750‑гӀа	1750	1751	1752	1753	1754	1755	1756	1757	1758	1759
1760‑гӀа	1760	1761	1762	1763	1764	1765	1766	1767	1768	1769
1770‑гӀа	1770	1771	1772	1773	1774	1775	1776	1777	1778	1779
1780‑гӀа	1780	1781	1782	1783	1784	1785	1786	1787	1788	1789
1790‑гӀа	1790	1791	1792	1793	1794	1795	1796	1797	1798	1799

1800‑гӀа	1800	1801	1802	1803	1804	1805	1806	1807	1808	1809

Хронологин таблица

**1793 шо кхечу рузманашкахь**
Григорианан рузма	1793 MDCCXCIII
Юлианан рузма	1792—1793 (12 январехь дуьйна)
Юлианан рузма византийн эрица	7301—7302 (12 сентябрехь дуьйна)
Рум йиллинчара дӀа	2545—2546 (2 майхь дуьйна)
Жуьгтийн рузма	5553—5554 ה'תקנ"ג — ה'תקנ"ד
Исламан рузма	1207—1208
Шираэрмалойн рузма	4285—4286 (11 августехь)
Эрмалойн килсан рузма	1242 ԹՎ ՌՄԽԲ
Цийн рузма	4489—4490 壬子 — 癸丑 Ӏаьржа мукхдахк — Ӏаьржа старгӀа
Эфиопийн рузма	1785 — 1786
ШирахӀиндин рузма
- Викрам-самват	1849—1850
- Шака самват	1715—1716
Иранан рузма	1171—1172
Буддийн рузма	2336
Японин шераш дагардар	5-гӀа шо Кансэй

1793 (эзар ворхӀ бӀе дезткъе итт кхоалгӀа) шо Григорианан рузманца — високосан доцу шо, долалуш долу шинарахь. Иза вайн эран 1793 шо ду, 793 шо 2 эзарлагӀа шерашкахь, 93 шо бӀешеран, 3 шо 10-гӀа иттаннаш шерашкахь XVIII бӀешеран, 4 шо 1790-гӀа шерийн.

январан йукъ — Людовик XVI-гӀачун конвентехь йина суд. Дукхаха болу депутаташ виеран кхелехьа бара.
20 январь — паччахьан хилла ларвархочо Парис Пале-Роялан ресторанехь вийра, паччахь виеран кхаж тесна волу, Конвентан депутат Лепелетье де Сен-Фаржо Луи Мишель^[1].
21 январь — Людовик XVI-гӀачун виеран кхел кхочушйар.
январь — Французийн векал араваьккхина Ингалсара.
шеран йуьххьехь — Францин халкъо тӀедуьллу максимумах закон даккхар. «Хьерабевллачеран» агитаци (Ру Жак, Жан-Теофиль Леклерк, Варле).
23 январь — Речь Посполити шозлагӀа йекъар.
1 февраль — Францис Ингалсан тӀом кхайкхийна.
26 февраль — 3 март — Конвенто бакъо ло революцин берриг мостагӀийн бахам схьабаккха, иза маьхаза «гӀийла бохкучу патриоташна» дӀабала.
26 февраль — «амальгама» йаран Конвентан декрет — эскаран регуляран дакъош волонтёрийн кхолламашца цхьаьнатохар^[2].
февраль — Екатерина II-гӀачо омар делла Францица махлелоран барт бохорехь, французийн кеманаш оьрсийн порташка чудита ца магорехь, ткъа Россех — французийн гражданаш.
10-14 мартехь — Контрреволюцин гӀаттаман йуьхьиг Вандейхь а, Бретанехь а.
бӀаьсте — Хьалхара коалици кечйар: Ингалс, Австри, Прусси, Голланди, Испани, Сардини, Неаполь, дукхаха йолу кегийра немцойн пачхьалкхаш.
18 март — Дюмурьен французийн эскар эшна Неервинденехь.
мартан чеккхе — Дюмурье гӀоьртира шен эскарца Парижан тӀелата, эшна ведира австрихой болчу.
апрель — якобхоша хийцира шайн ойла чӀагӀдина мехашка агӀора бевлира. «Къаьмнийн бахам» бохкаран Декрет, хьажийна ду кегийра а, йуккъера а ахархошна дуьхьала. Ахархойн гӀовттамаш Гар, Ло, Сена-и-Уаза, Марна департаменташкахь.
апрель — Маратан йо Революцин трибуналан суд. Марат бакъво.
апрель — Французаш йухабевлла Бельгера а, Германера а.
6 апрель — кхоьллина шуьйра бакъонаш йолу Йукъаралла кӀелхьарайаккхаран комитет, министраллин белхан терго йан йиш а йолуш. Цигахь коьрта ловзайо Дантон Жоржа а, цуьнан агӀончаш а^[3].
4 май — Францехь буьртиган йалтан чӀагӀдина мехаш хӀиттийна (хьалхара максимум).
майн йукъ — Кхоьллина Конвентан «12-на Комисси». Жирондистийн контрреволюцин харцам Лионехь. Жирондисташ цхьа могӀа гӀаланашкахь Ӏедал схьалаца гӀоьртира.
20 май — Нуьцкъала займах долу Конвента Декрет.
31 май — Халкъан гӀаттам Парижехь. Парижан дакъош а, къоман гвардин тобанаш а (церан куьйгаллехь вара якобхо Анрио) Конвентан гӀишлонан тӀе буьйлабелира. Цара тӀедуьллура Шийттанна комисси дӀайаккхар, цхьа могӀа жирондистийн депутаташ лецар. Робеспьеран къамел. Конвенто сацам бира Шийттанна комисси дӀасахеца, амма депутаташ лецарна дуьхьалабевлира.
1 июнь — Марата кхайкхира «маьрша къоме» революци ларйан гӀовтта аьлла.
2 июнь — 80 эз. къоман гвардихоша а, гражданаша гуо бира Конвентан гӀишлон, Анрион омарца цунна тӀехьажийна йара йаккхий тоьпаш. Конвента тӀеийцира 29 депутат-жирондист йукъараваккхаран декрет.
2 июнь — якобхойн диктатурин йуьхьиг Францехь.
1793, 2 июнь — 1794, 27 июль — Якобхойн диктатура Францехь.
3 июнь — кӀезиг бахам болчу ахархошна мухажирашкара схьадаьккхина латтанаш дохкаран льготин низамех лаьцна Конвентан Декрет.
10 июнь — мехкадайша схьадаьхна дерриг йукъара латтанаш ахархошна йухадерзорах а, бахархойн кхоалгӀа декъо тӀедилларца, йукъара латтанаш бахархойн хӀора синна декъарх а лаьцна Конвентан Декрет^[4].
июнь — Ингалсан флот одӀалаьцна Францин бердйисташ.
24 июнь — французийн Конвенто тӀеэцна хьалхара демократин конституци (1793 шеран) (из алела а ца йелира). Лакхара кхочушдаран Ӏедал делира 24 стегах лаьтта Кхочушдаран кхеташоне (цуьнан ах декъахой хӀора шарахь карлабохура). Конституци чагӀйан йелира харжамхойн хьалхенан гуламашка, иза къобал йира.
июнь — Монархин гӀаттам баьржаш бара Вандейхь, Бретанехь, Нормандехь. Жирондисташа гӀаттам баьккхира Францин къилбехахь а, къилба-малхбузехь а.
13 июль —Марат Корде Шарлоттас виер.
17 июль — Феодалийн бакъонаш, гӀоленаш, ясакх дӀайахаран декрет Францехь. Феодалийн акташ а, документаш а дагон дезаш дара^[4].
июль — Конвенто карлайаьккхина Йукъаралла кӀелхьарайаккхаран комитет. Дантон дӀаваьккхина. ЮКӀК йукъа хаьржина Сен-Жюст, Кутон, Карно Лазар. Хийцамаш бина Йукъараллин кхерамзаллин комитет.
27 июль — Робеспьер Максимилиан ЮКӀК декъахо хаьржина^[3].
13 август — «амальгама» йаран йуьхьиг — эскаран регуляран дакъойн а, волонтерийн а кхолламийн цхьанатохар^[2].
23 август — Францехь дерриг къоман ополченех а, йукъара мобилизацех а Конвентан Декрет^[2]. .
30 август — Австрис а, Йоккха Британис а Францин дуьхьала барт бо^[5].
сентябран йуьхьиг — Жак Ру а, кхин «хьерабевллачеран» тхьамданаш а лецна.
4-5 сентябрь — Парижан урамашкахь баккхий гӀовттамаш.
8 сентябрь — Гондсхотера тӀом. Французийн инарлас Гош Лазара доьзуьйту Йоркан герцоган ингалсан-австрийн эскарийн Дюнкеркан гуо баста
5-9 сентябрь — Францехь Революцин эскар кхолларах Декреташ.
12 сентябрь — Хьалхара коалицин тӀамера Фландрин компанехь^[en] Авен-ле-Секера девнехь французаш хӀаллакбар.
17 сентябрь — Конвентан Закон «шеконехь болчарех» лаьцна.
29 сентябрь — Йукъара максимумех лаьцна декрет Францехь.
октябрь — Конвенто тӀеэцна революцин рузма.
Гуьйре — якобхошна йукъахь кхоллаелира шиъ оппозицин тоба:

Дантон, Демулен («Шира кордельер» газетин редактор), Фабр д’Эглантин,
аьрру якобхой (эбертисташ) (Шометт, Эбер («Да Дюшен» газетан редактор)).

Кхин мехкаш

ноябрь — Эдинбургехь гулйелла «йукъара харжаман бакъонаш а, хӀора шеран парламенташ а йаккхархьама цхьаьнакхетта Британин халкъан делегатийн конвент». ДӀасалаьхкина, цуьнан куьйгалхой арабаьхна 14 шарна Австрале.
23 январь — Речь Посполити ШолгӀа йекъар, Гроднон сейм.
Йиллина Екатеринодар
23 март — Российн Сенатан Минск йукъ йолуш, Минскан губерни кхолларх омар.