Горагорск, я хьалх Тlеман-Барзе (1898 ш.) [3]Нохчийчоьнан Теркан кӀоштан эвла. Ваха аьтту болуш, тӀекӀела дина цӀенош долуш Теркан дукъ тӀиера эвла. Йиллина 1938 шарахь мехкдаьттадаккхархошна Чуьчин кIотарахь. Йекъало Стари Городок, Нови Городок, Чуьчин кIотар[4].

Эвла
Тlеман-Барзе, Горагорск
Чуьчин-КӀотар
Сурт
43°29′19″ къ. ш. 45°05′34″ м. д.HGЯO
Пачхьалкх Росси
Регион Нохчийчоь
КӀошт Теркан
Йуьртан меттиг Горагорскан
Истори а, географи а
Йиллина 1938
Центран локхалла 254[1] м
Климатан тайпа Бараман континенталан
Сахьтан аса UTC+3
Бахархой
Бахархой 4668[2] стаг (2010)
Къаьмнийн хӀоттам нохчий
Динан хӀоттам бусулбанаш
Идентификаторан терахьаш
Телефонан код 87132[1]
Поштан индекс 366818
Автомобилан код 20, 95
ОКАТО 96216553
Картин тӀехь
Тlеман-Барзе, Горагорск картан тӀехь
Тlеман-Барзе, Горагорск
Тlеман-Барзе, Горагорск картан тӀехь
Тlеман-Барзе, Горагорск
Тlеман-Барзе, Горагорск картан тӀехь
Тlеман-Барзе, Горагорск

Иза йу Горагорскан йуьртан меттиган административан центр[5].

Географи нисйе бӀаьра

Эвла йу Соьлжа-ГӀалана 50 км малхбузехьа, Теркан дукъ тIехьа, ЧӀулга-Юртана къилбехьа[4].

Гергара ярташ, кӀотарш: къилбаседа-малхбалехьвостоке — Кирпични , ГӀулоз а, къилбаседа-малхбузехь — ӀамтӀе-КӀотар, къилба-малхбалехь — Майски а, Ӏалхан-ХитӀи, къилба-малхбузехь — Керла Редант (ГӀалгӀайчоь)[6].

 
Горагорскера цӀе йойачеран дакъа

Топоними нисйе бӀаьра

  • Чуьчин кIотар – Горагорскан къилбаседан йист.
  • Поселок – мехкдаьттадаккхархой баьхна меттиг, Нови Городок йукъахь.
  • Алхазово – Горагорскан къилбаседа-малхбузехьара шуьйра лаьттан дакъа. И латта хилла эла волчу Алхазов Туханан, мехкдаьттадаккхаран инженеран, П.К. Усларан хьалхарчех цхьаьна дешархочун. П.К. Усларан «Нохчийн мотт» (Тифлис, 1862 ш.) йукъаяхана Т. Алхазовн дийцарш дӀайаздина фольклоран материалаш.
  • ГӀулоз-чоь – къилбаседехьара ГӀулоз эвлан латташ.
  • ГIожакъан корта – Горагорскан тӀехула лаьтта, УргIала коьртан малхбалехьа бу. ГIожакъ – вайнехан наьртийн мифологин персонаж ву.
  • Белшин корта – Горагорскан къилбаседехьа. Белши – вайнехан мифологера зуда-наьрт, ГIожакъан езар[4].
 
Чучин-КӀотар

Бахархой нисйе бӀаьра

Бахархой: 5727[7] ст.

Бахархойн дукхалла
1939[8]1959[9]1970[10]1979[11]1989[12]2002[13]2010[14]
2691517181655207436447734668
2012[15]2013[16]2014[17]2015[18]2016[19]2017[20]2018[21]
4939508952135302539054155523
2019[22]2020[7]
56595727

.

Къоман хӀоттам

2015 шеран жамӀашца йуьртахь веха 5302 стаг:

 
Горагорскан кешнаш
 
Горагорскера маьждиг

Истори нисйе бӀаьра

Эвла йиллина нохчийн Чуьчин-КIотаран латташ тӀехь[23]. 1938 шарахь мехкдаьттадаккхархойн эвлан белхан поселок статус а йелла, Горски цӀе тиллина оьрсаша гора Горская олу теркан дукъа лаккха боьхь бу цунахa нохчаша олу "ТӀеман барзе" ("К военному кургану")[24].Сийлахь-Боккха Даймехкан тӀом чекхбаьлчи цӀе хийцира Горагорски[25] аьлла. 1944 - 1951 шерашкахь — Грозненски областан Горагорски кӀоштан центр хилла. 2009-гӀа шарахь гӀалан тайпана поселок статус дӀайаьккхина Горагорск эвла аьлла цӀе хийцина.

Хьажоргаш нисйе бӀаьра

В Горагорске земля уходит из-под ног

Билгалдахарш нисйе бӀаьра

  1. 1 2 Поселок Горагорский / Чечня / Справка / СКФО (Северо-Кавказский федеральный округ) Архивйина 2011-09-01 — Wayback Machine
  2. 11. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений. Итоги Всероссийской переписи населения 2010. Том 1. Численность и размещение населения. Росстат (2012). ТӀекхочу дата: 2012 шеран 16 апрель. Архивйина 2012 шеран 1 июнехь
  3. 1898 Карта Терской области
  4. 1 2 3 Сулейманов А. Топонимия Чечни. Грозный: ГУП «Книжное издательство», 2006
  5. Закон Чеченской республики № 16-РЗ от 20.02.09 (doc). — Об образовании муниципального образования Надтеречный район и муниципальных образований, входящих в его состав, установлении их границ и наделении их соответствующим статусом муниципального района и сельского поселения. ТӀекхочу дата: 2009 шеран 11 декабрь. Архивйина 2012 шеран 9 апрелехь Архивйина 2013-12-04 — Wayback Machine
  6. Карта Чечни (rar) (не ранее 1995). ТӀекхочу дата: 2010 шеран 2 январь. Архивйина 2012 шеран 18 февралехь rar. Объём 8 МБ.
  7. 1 2 Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года. ТӀекхочу дата: 2020 шеран 24 апрель. Архивйина 2020 шеран 24 апрелехь
  8. Кеп:Население/1939AH
  9. Кеп:Население/1959C
  10. Надтеречный район (1970)
  11. Надтеречный район (1979)
  12. Надтеречный район (1989)
  13. Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. Архивйина 2012 шеран 3 февралехь
  14. Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1. Численность и размещение населения Чеченской Республики. ТӀекхочу дата: 2014 шеран 9 май. Архивйина 2014 шеран 9 майхь
  15. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. ТӀекхочу дата: 2014 шеран 31 май. Архивйина 2014 шеран 31 майхь
  16. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). ТӀекхочу дата: 2013 шеран 16 ноябрь. Архивйина 2013 шеран 16 ноябрехь
  17. Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. ТӀекхочу дата: 2014 шеран 2 август. Архивйина 2014 шеран 2 августехь
  18. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. ТӀекхочу дата: 2015 шеран 6 август. Архивйина 2015 шеран 6 августехь
  19. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
  20. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (2017 шеран 31 июль). ТӀекхочу дата: 2017 шеран 31 июль. Архивйина 2017 шеран 31 июлехь
  21. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. ТӀекхочу дата: 2018 шеран 25 июль. Архивйина 2018 шеран 26 июлехь
  22. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года. ТӀекхочу дата: 2019 шеран 31 июль.
  23. Микротопонимия Чечни Архивйина 2015-03-18 — Wayback Machine
  24. 1898 Карта Терской области
  25. Горагорский

Литература нисйе бӀаьра