Муьже
Муьже́ (хӀир. Октябрьскæй, оьрс. Октябрьский) — Къилбаседа ХӀирийчоь-Аланин Мазалкан кӀоштара эвла. «Муьжен йуьртан меттиг» муниципалан кхолламан йукъайогӀу.
| Эвла | |
| Муьже | |
|---|---|
| оьрс. Октябрьское, хӀир. Октябрьскæй | |
| 43°40′29″ къ. ш. 44°48′39″ м. д.HGЯO | |
| Пачхьалкх |
 Росси |
| Республика | Къилбаседа ХӀирийчоь |
| Муниципалан кӀошт | Мазалкан кӀошт |
| Йуьртан меттиг | Муьжен |
| Истори а, географи а | |
| Йиллина | 1890 шарахь |
| Хьалхара цӀерш |
Кожаковски эвла, Тюленев кӀотар, Надеждин кӀотар, Терк кӀотар[1] |
| Центран локхалла | 142 м |
| Сахьтан аса | UTC+3 |
| Бахархой | |
| Бахархой | 176[2] стаг (2010) |
| Къаьмнийн хӀоттам | нохчий, оьрсий |
| Динан хӀоттам | бусулбанаш-суннийш, православин |
| Идентификаторан терахьаш | |
| Телефонан код | +7 86736 |
| Поштан индекс | 363702 |
| Автомобилан код | 15 |
| Код ОКАТО | 90230873002 |
| Код ОКТМО | 90630473106 |
| Номер в ГКГН | 0053248 |
| Картин тӀехь | |
 
|
|
Географи
бӀаьра нисйанЭвла лаьтта Мазалкан кӀоштан малхбален йистехь, Терк эркан аьтту бердаца, Лакхара ГӀоьжакъ олучу меттигехь. КӀоштан центр йолчу Мазалкан 17 км къилба-малхбалехь, БуритӀе гӀалин 110 км къилбаседехьа.
Эвлан уллехула чекхдолу автомобилан некъан дакъа «Мазалк — Гуьмсе», и некъ боьду Теркан аьтту бердан йисттехула Нохчийчухула дӀа.
Доза ду: ГӀоьжакъеца къилбаседа-малхбузехь, НогӀамирзин-Йуртаца къилба-малхбалехь. Теркан дехьа бердаца лаьтта Стодеревски гӀала.
Эвла лаьтта Теркан къилбехьа, мазалкан аренашкахь. Меттиган рельеф дукхаха йерг нийса йу, цӀеххьана хийцалуш йац. Эвлан лаьттан хӀордан тӀегӀанера локхаллин юккъера барам 142 метр бу. Теркан тогӀенца масех километр кӀорге а, шуьйра а лаьтта хица йолу хьаннаш, Муьжен кӀоштан гергахь уггаре йаккхий майданаш йу церан.
Эвлара гидрографин маша коьртаниг Терк а, куьйга даьхна хин татолаш а ду. Эвлан къилбехьа охьадоьду хин татолаш — Теркйистан а, 1-ра ГӀизларан а.
Климат
бӀаьра нисйанКлимат барамера тӀуьна. Шеран хӀаваан температуран юккъера барам бу +10,5°С гергга. ХӀаваан йуккъера температура техка июлехь +23,5°С тӀиера, январехь -2,8°С кхаччалц. Шеран йочанийн йуккъера барам бу 530 мм гергга. ДогӀанаш коьртаниг догӀу май – июль беттанашкахь. Аьхкенан чаккхенгахь Каспиййистан акъари тӀиера хьоькху бекъа, бовха мох.
Истори
бӀаьра нисйанXIX бӀешо долалуш Лакхара ГӀоьжакъ меттигехь, элас Бекович-Черкасский Инал Эльмурзаевича йиллира эвла цӀе ГӀоьжакъе а йолуш. Цигахь бехара ГӀизлар гӀалан гуонахьара мухажираш, царна йукъахь элан лайш а. 1840 шарахь эвла ягийна, бахархой дӀабахара ГихтӀан хьаннашка имам Шемалан эскаре.
Таханлера эвла йиллина 1890 шарахь, оцу меттиге кхелира Йуккъера Россера мухажираш, йиллира Тюленев кӀотар, дукха хан йалале цӀе хийцира Надеждин кӀотар аьлла. Советийн Ӏедал хӀоьттича кӀотаран цӀе хийцира Терк аьлла.
1944 шарахь эвла Нохч-ГӀалгӀайн АССР йохош дӀайелира Къилбаседа-ХӀирийн АССР йукъа. Оццу шарахь йукъатуьйхира Мазалкан кӀоштан ГӀоьжалкъан сельсоветан. Оцу хенахь эвлан оьрсийн цӀе хийцира Октябрьски аьлла.
Бахархой
бӀаьра нисйан| Бахархойн дукхалла |
|---|
| 2010[2] |
| 176 |
- Къоман хӀоттам
2010 шеран Ерригроссийской бахархой багарбаран[3] жамӀашца йуьртан бахархойн къоман хӀоттам:
| Къам | Барам, чел. |
Берриг бахархой дакъа, % |
|---|---|---|
| нохчий | 128 | 72,7 % |
| оьрсий | 45 | 25,6 % |
| хӀирий | 3 | 1,7 % |
| берриш | 176 | 100 % |
Инфраструктура
бӀаьра нисйанЭвлахь йац социалан инфраструктуран объекташ. Эвлан бахархой доьшуш бу, медицинан гӀо доьхуш бу луларчу эвланашкахь — ГӀоьжакъехь а, НогӀамирзин-Йуртахь а.
Урамаш
бӀаьра нисйанЭвлахь ши урам бен дац — Лугови а, Молодёжни а.
Хьажоргаш
бӀаьра нисйанСахьтан аса
бӀаьра нисйан
Кхузахь сахьт Москохца нийса лелаш ду. Сахьтан аса йу UTC+3.
Билгалдахарш
бӀаьра нисйан- ↑ Карта генштаба РККА юга России • 2 км. 1941 г.
- ↑ 1 2 Итоги Всероссийская перепись населения 2010 года по РСО-Алания. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и селельских поселений и населённых пунктов
- ↑ База микроданных Всероссийских переписей населения 2002 и 2010 годов. Архивйина 2014-06-09 — Wayback Machine
ХӀара йаззам табарна бакъхьа ду?: |